documenta14: Η Αθήνα επίκεντρο της παγκόσμιας τέχνης

Οποιος έχει γνωστό στην πόλη, έχει προγραμματίσει εδώ και καιρό επίσκεψη στην Αθήνα. Γιατί μετά από μια τελευταία προγραμματισμένη Συνέντευξη Τύπου στις 6 Απριλίου, όπου θα ανακοινωθούν και οι καλλιτέχνες που θα συμμετάσχουν στην εικαστική διοργάνωση, η documenta 14 θα ανοίξει αυλαία στην Αθήνα. Χιλιάδες φιλότεχνοι και σημαντικές προσωπικότητες αναμένονται στην πόλη, ανάμεσά τους και ο γερμανός πρόεδρος Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ, στο πρώτο επίσημο ταξίδι στο εξωτερικό μετά την εκλογή του, ο οποίος βεβαίως θα παρευρεθεί στα εγκαίνια.

Μόνο στο πρώτο τριήμερο, περισσότεροι από 1.400 δημοσιογράφοι και 5.500 θεωρητικοί της τέχνης, επιμελητές και εικαστικοί από όλον τον κόσμο θα ξεχυθούν στην πόλη και τους περισσότερους από 40 χώρους διεξαγωγής εκθέσεων, τα μουσεία, τα ιδρύματα και τις πλατείες της Αθήνας. Θα αναζητήσουν να μάθουν τι «έμαθε» η documenta 14 από την πόλη όταν αποφάσισε τον γεωγραφικό διαμοιρασμό της ανάμεσα στο Κάσελ και στην Αθήνα, βαφτίζοντας τη διχοτόμηση «Μαθαίνοντας από την Αθήνα».

Πίστη στην πόλη

E, και από τη στιγμή που η Aegean ένωσε τους δυο προορισμούς με δύο εβδομαδιαίες πτήσεις, η ροή του κόσμου αναμένεται να είναι ασταμάτητη και βεβαίως διεθνής, καθώς η πόλη θα βρίσκεται στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος μέχρι τις 16 Ιουλίου. Τουλάχιστον. Εδώ και καιρό άλλωστε τα εγκαίνια των εκθέσεων έχουν γίνει μικροί πύργοι της Βαβέλ και όσοι έχουν επιλέξει την Αθήνα ως τόπο διαμονής τον τελευταίο χρόνο αναμένοντας την documenta 14, ορκίζονται πίστη στην πόλη (για κάποιους μήνες ακόμη τουλάχιστον). «Θα ζήσουμε μέρες Ολυμπιακών Αγώνων» ακούγονται διάσπαρτες κουβέντες στα ελληνικά. Λόγια που έχουν ειπωθεί μεταξύ αστείου και σοβαρού αλλά και με αρκετή αδημονία, με λίγη προσμονή, κάποιες φορές και με λαχτάρα. Πάντα με πολύ συγκρατημένη αισιοδοξία. Γνωρίζουμε στο κάτω-κάτω πόσο αξιοποιήθηκε η κληρονομιά της αθλητικής διοργάνωσης του 2004.

Ο δήμος από την πλευρά του είναι εκστατικός από το απρόσμενο δώρο καθώς συμβάλλει αποφασιστικά στην προσπάθειά του να ενισχυθεί η Αθήνα ως τουριστικός προορισμός. «Προχθές μιλούσα με τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων και μου έλεγε ότι ο αριθμός των κρατήσεων για τον Απρίλιο είναι πρωτοφανής. Μεγάλο τμήμα τους πρέπει να οφείλεται στην documenta» λέει στο «Βήμα» ο δήμαρχος Αθηναίων, Γιώργος Καμίνης.

Τα τελευταία δυόμισι χρόνια βρίσκεται σε στενή συνεργασία με το επιτελείο της documenta 14 γνωρίζοντας πολύ καλά ότι δεν είναι και λίγο να έχεις στην πόλη ένα μεγάλο, ανοιχτό «Μουσείο εκατό ημερών», όπως είναι γνωστή η documenta, και τις έμμεσες απολαβές από ένα πλουσιοπάροχο μπάτζετ 34 εκατ. ευρώ, το οποίο η γερμανική διοργάνωση μοιράζει στις δυο πόλεις (σε βάθος πενταετίας, που είναι και η περιοδικότητα με την οποία διοργανώνεται η documenta).

Η ίδια η πόλη βέβαια δεν έχει αλλάξει. Αν εξαιρέσει κανείς την πρόσφατη πεζοδρόμηση των οδών Βύσσης και Καΐρη, ένα πρότζεκτ που είχε ξεκινήσει πριν από δύο χρόνια στο πλαίσιο του Προγράμματος Αναβάθμισης του Εμπορικού Τριγώνου και δεν σχετίζεται με την documenta, και βεβαίως την απαστράπτουσα πλατεία Κοτζιά όπου θα στηθεί ένα αντίσκηνο γάμου από το Πακιστάν, με φαγητό για όλους από τον εικαστικό Rasheed Araeen, στα δρομάκια του κέντρου γύρω από την Αθηνάς η κατάσταση παραμένει η ίδια –ή τουλάχιστον παρέμενε όσο γράφονταν αυτές οι γραμμές.

«Θα κάνουμε μεγαλύτερες, πιο συντονισμένες προσπάθειες την περίοδο της documenta» διαβεβαιώνει ο Γιώργος Καμίνης. «Οχι για να δείξουμε μια ψεύτικη βιτρίνα, αλλά γιατί είναι πολύ σημαντικό το πρόσωπο που θα προβάλλει η Αθήνα προς τα έξω να μην είναι μια εικόνα μιζέριας, ανέχειας, κατάθλιψης. Δεν κρύβουμε τίποτα, αλλά πρέπει να προβάλλουμε μια εικόνα αισιοδοξίας». Οπως λέει, μέσα στο διάστημα αυτών των τριών μηνών θα αλλάξουν όλοι οι κάδοι στο πρώτο δημοτικό διαμέρισμα, θα κυκλοφορήσουν καινούργια απορριμματοφόρα και μηχανήματα καθαρισμού ενώ έχει ξεκινήσει ο καθαρισμός γκραφίτι σε 110 στρέμματα στο «τραπέζιο» που σχηματίζεται από το Σύνταγμα και την Καραγιώργη Σερβίας έως την Αθηνάς και την Πραξιτέλους. «Προσπαθούμε να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε» καταλήγει. «Η εικόνα πάντως σε αυτή την ευρύτερη περιοχή θα αρχίσει να αλλάζει από το φθινόπωρο και πέρα. Τότε θα αναλάβουν οι εργολάβοι τις πεζοδρομήσεις». Αν μη τι άλλο, θα έχουμε κάτι να προσμένουμε μετά το hangover από την documenta.

Ενα δίκτυο για τον πολιτισμό

Πάντως, επ’ αφορμή της διεξαγωγής της documenta οργανώθηκε και το αυτονόητο: το Athens Culture Net (www.athensculturenet.gr), δηλαδή το Δίκτυο Πολιτισμού της Αθήνας, το οποίο συστάθηκε με την αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, για να φέρει σε επαφή 34 πολιτιστικούς φορείς της πόλης και να διευκολύνει τη μεταξύ τους συνεννόηση. «Θα έπρεπε να είχε γίνει εδώ και χρόνια» παραδέχτηκε ο δήμαρχος κ. Γιώργος Καμίνης. Αυτό που δεν έχει γίνει ακόμη, αλλά βρίσκεται στα μελλοντικά σχέδια του δήμου, είναι το ενιαίο εισιτήριο, μια πολύ συνηθισμένη πρακτική στο εξωτερικό, που διασφαλίζει την επίσκεψη σε πολιτιστικούς χώρους μαζί με τη μεταφορά από και προς το αεροδρόμιο, αλλά και την κίνηση σε όλη την πόλη με τα μέσα μαζικής μεταφοράς της. «Θα προσπαθήσω να τους φέρω όλους στο ίδιο τραπέζι και κάποια στιγμή θα γίνει και αυτό» υποσχέθηκε. Αρκεί μόνο να μη χρειαστεί άλλη μια documenta (και πού να βρεθεί άραγε;) για να αναγκάσει θεσμικούς εκπροσώπους να κινητοποιηθούν και να μάθουν να συνεργάζονται. Οπως έγινε δηλαδή με εκείνους του Πολιτισμού (ΑΣΚΤ, ΕΜΣΤ, Ωδείο Αθηνών, Μπενάκη, Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων κ.α.), οι οποίοι στην πιο πρόσφατη συνέντευξη Τύπου της documenta στο δημαρχείο βρέθηκαν ομοτράπεζοι και ενεργητικοί, φωτισμένοι από την παγκόσμια έκρηξη ενδιαφέροντος για την Αθήνα.