Οι ταινίες της εβδομάδας: Η ανάσταση του «Εμποράκου» και του γκανγκστερικού έπους

Βαθμολογία

5: εξαιρετική,

4: πολύ καλή,

3: καλή,

2: ενδιαφέρουσα,

1: μέτρια,

0: απαράδεκτη

Πώς μια καλοβαλμένη οικογένεια νέων ανθρώπων της Τεχεράνης θα μπορούσε από τη μια στιγμή στην άλλη να βρεθεί στο χάος και υπό πλήρη διάλυση μη μπορώντας να ξαναβρεί την τάξη στη ζωή της; Ενα από τα δεκάδες ερωτήματα που τίθενται στην τελευταία, πολύ σημαντική ταινία του Ασγκάρ Φαραντί «Ο εμποράκος» («The salesman», Ιράν, 2016) στην οποία το σπαραξικάρδιο θεατρικό έργο του Αρθουρ Μίλερ «Ο θάνατος του εμποράκου» παίζει, όχι μόνο έμμεσα αλλά και άμεσα, κάποιον ρόλο.

Συναντάμε την οικογένεια την εποχή που πρέπει να αλλάξει σπίτι εξαιτίας της εκκένωσης του κτιρίου όπου μένει. Η μετακόμιση γίνεται, αλλά νέα προβλήματα εμφανίζονται στο καινούργιο σπίτι και το βασικότερο επικεντρώνεται στη μυστηριώδη εισβολή ενός ηλικιωμένου ανθρώπου την ώρα που η γυναίκα βρίσκεται μόνη στο σπίτι. Ο σύζυγός της (Σαχάμπ Χοσεϊνί, βραβείο ερμηνείας στο περυσινό Φεστιβάλ Καννών), που ανεβάζει μια παράσταση του «Θανάτου του εμποράκου» με τον ίδιο στον ρόλο του Γουίλι Λόμαν, αναλαμβάνει δράση, δείχνει αποφασισμένος να πάρει το αίμα του πίσω, να εκδικηθεί, να προκαλέσει πόνο.

Ωστόσο πόσο σίγουροι είναι όλοι τους για την ενοχή του «εισβολέα»;

Ιδού το παράξενο «τερέν» της ιστορίας που τόσο έντεχνα στήνει ο Φαραντί, διεισδύοντας σαν ταύρος σε υαλοπωλείο στον ψυχισμό των ηρώων του. Απόκρυφα μυστικά, κρυφές ζωές, ενοχές, ηθικά διλήμματα, απανωτές ανατροπές. Σκηνές γνήσιας αμηχανίας, όπου ο διαχωρισμός δικαίου – αδίκου είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας, η αλήθεια και το ψέμα σε διαρκή σύγκρουση.

Είναι πραγματικά απίστευτο το πόσα μπορεί να χωρέσει ο Φαραντί μέσα στον περιορισμένο χώρο ενός διαμερίσματος χωρίς να πέσει σε καμία σεναριακή παγίδα. Αντιθέτως, καταφέρνει να κλιμακώσει την ταινία και να κρατά τον θεατή σφιχτά από το χέρι, με κομμένη την ανάσα. Μέσα από την ιστορία του «Εμποράκου» ο ιρανός σκηνοθέτης καθρεφτίζει τον ίδιο τον θεατή.

Γιατί βέβαια ο Ασγκάρ Φαραντί, ο σκηνοθέτης του «Παρελθόντος», του «Χωρισμού» και του «Τι απέγινε η Ελι;», είναι ίσως ο καλύτερος κινηματογραφικός σκηνοθέτης εσωτερικών χώρων αλλά και της ψυχής που έχει υπάρξει ποτέ μετά τον Ινγκμαρ Μπέργκμαν!

AΘHNA: ΙΝΤΕΑΛ – ΝΙΡΒΑΝΑ – ΔΙΑΝΑ – ΑΤΤΑΛΟΣ – ΑΤΛΑΝΤΙΣ – ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ΟΛΥΜΠΙΟΝ

Τέταρτη ταινία που ο ηθοποιός Μπεν Αφλεκ υπογράφει ως σκηνοθέτης, ο «Νόμος της νύχτας» («Live by night», ΗΠΑ, 2016) είναι ένα πληθωρικό, λαμπρό γκανγκστερικό έπος περιόδου (ποτοαπαγόρευση) με όλα τα χαρακτηριστικά που μπορούν να προσθέσουν έλξη στη θέασή του. Η δράση μοιράζεται ανάμεσα στη Βοστώνη και στην Τάμπα της Φλόριδας, τα δύο σημεία της Αμερικής που θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην πορεία του Τζο Κάφλιν (Αφλεκ).

«Εφυγα στρατιώτης και ήρθα παράνομος» λέει ο Τζο μετά την επιστροφή του από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Γιος υψηλόβαθμου αστυνομικού (Μπρένταν Γκλίζον), ο Τζο είναι άνθρωπος που προτιμά να μην έχει κανέναν στο κεφάλι του, παρότι θα γίνει το πρωτοπαλίκαρο ενός ιταλού αρχιμαφιόζου ύστερα από τη σύγκρουσή του με τον αντίστοιχό του Ιρλανδό. Είναι φιλόδοξος, μπορεί να γίνει ακόμα και αδίστακτος. Αν και έχει ηθικές αρχές, το τίμημα που θα πληρώσει είναι μεγάλο.

Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Ντένις Λιχέιν, συγγραφέα που γνωρίζει πολύ καλά τον τόπο του, τη Βοστώνη, και τον έχει χρησιμοποιήσει σε όλα του σχεδόν τα μυθιστορήματα («Εκείνη την ημέρα», «Σκοτεινό ποτάμι», «Το νησί των καταραμένων»), το φιλμ του Αφλεκ με κέρδισε με τον γνήσια ρετρό αέρα του, την εξαιρετική φωτογραφία του Ρόμπερτ Ρίτσαρντσον και την όλη ανάπλαση της εποχής που έγινε χειροποίητα.

Ο «Νόμος της νύχτας» είναι μια ταινία γεμάτη από χυμώδεις χαρακτήρες β’ ρόλων (Κρις Μεσίνα, Κρις Κούπερ), καπνό από τσιγάρα και μυρωδιά από ουίσκι (παρότι ποτοαπαγόρευση –ή ακριβώς γι’ αυτό). Εχει πιστολίδια, μοιραίες και μη γυναίκες (Σιένα Μίλερ, Ζόε Ζαλντάνα), καλοραμμένα κοστούμια, αυθεντικά αυτοκίνητα της εποχής της αλλά και κάτι που σπανίως βλέπουμε πλέον στο σινεμά: αυθεντικούς κομπάρσους (παραπάνω από χίλιοι extras περνούν από την ταινία και κανένας από αυτούς δεν υπήρξε προϊόν της ψηφιακής τεχνολογίας).

Είναι η κατασκευή που μας αρέσει να βλέπουμε, υποκλίνεται με ευγένεια στο αμερικανικό κινηματογραφικό παρελθόν και στις ανάλογες ταινίες του ’30, του ’40 και του ’50 και αποδεικνύει ότι ο δημιουργός της ταινία με την ταινία ωριμάζει –και μάλιστα πολύ καλά.

ΑΘΗΝΑ: ΟΛΑ ΤΑ VILLAGE – ODEON STARCITY – ODEON ΙΛΙΟΝ – ΑΘΗΝΑΙΟΝ – ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS ΓΛΥΦΑΔΑ – ΑΕΛΛΩ – ΝΑΝΑ – ΚΗΦΙΣΙΑ – ΑΙΓΛΗ ΧΑΛΑΝΔΡΙ – ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ – ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ – ΣΠΟΡΤΙΝΓΚ – ΑΝΟΙΞΗ – ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΑΛΛΙΘΕΑ – ΒΑΡΚΙΖΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: VILLAGE COSMOS – ODEON ΠΛΑΤΕΙΑ – ODEON ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ – CINEMAONE

n Προβάλλεται επίσης το θρίλερ τρόμου του Στέισι Τάιτλ «The Bye Bye Man» (ΗΠΑ, 2016), όπου όπως διαβάζω ο μόνος τρόπος ώστε τρεις φίλοι να ξεφύγουν από τον μπαμπούλα είναι να μην τον σκέφτονται ούτε να τον αναφέρουν. Η ταινία είναι αμυδρά στηριγμένη σε πραγματικά γεγονότα τα οποία καταγράφηκαν από τον συγγραφέα και ιστορικό του αποκρυφισμού Ρόμπερτ Ντέιμον. Παίζουν: Ντάγκλας Σμιθ, Λουσιέν Λάβισκαουντ, Κρεσίντα Μπόνας κ.ά.

ΑΘΗΝΑ: ΑΕΛΛΩ – ODEON STARCITY – ODEON ESCAPE ΙΛΙΟΝ – VILLAGE MALL – VILLAGE ΡΕΝΤΗ – VILLAGE ΦΑΛΗΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ODEON ΠΛΑΤΕΙΑ – ODEON ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ – VILLAGE COSMOS – CINEMAONE