Στις δύο γυναίκες δημιουργούς που χάρισαν το όνομά τους στις κινηματογραφικές αίθουσες του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης στο Λιμάνι, πραγματοποιεί αφιέρωμα η Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης. Ταινίες της Τώνιας Μαρκετάκη και της Φρίντας Λιάππα θα προβληθούν από την Πέμπτη 8 έως την Κυριακή 11 Δεκεμβρίου στην αίθουσα Σταύρος Τορνές στην Αποθήκη 1 στο Λιμάνι.
Οι δύο ελληνίδες δημιουργοί άφησαν το στίγμα τους στον μεταπολιτευτικό ελληνικό κινηματογράφο.
Στο πλαίσιο του αφιερώματος «Strength of Freedom» προβάλλονται δύο μεγάλου μήκους ταινίες της Τ. Μαρκετάκη, τα φιλμ Ιωάννης ο βίαιος (1973) και Η τιμή της αγάπης (1983), και τέσσερις ταινίες της Φρ. Λιάππα: οι μικρού μήκους Μετά σαράντα μέρες (1972), Μια ζωή σε θυμάμαι να φεύγεις (1977) και Απεταξάμην (1980) και η μεγάλου μήκους Οι δρόμοι της αγάπης είναι νυχτερινοί (1981).
Σημειώνεται ότι κατά το πρώτο διήμερο του αφιερώματος, ο σκηνοθέτης και σύντροφος στη ζωή της Φρίντας Λιάππα, Κυριάκος Αγγελάκος, θα προλογίσει τις ταινίες της.
Σημειώνεται ότι:
Η πρώτη ταινία της Τώνιας Μαρκετάκη «Ιωάννης ο βίαιος», με ήρωα έναν ψυχολογικά διαταραγμένο νεαρό δολοφόνο, βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στην Ελλάδα κατά τη δεκαετία του ’60.
Αφετηρία της Φρίντας Λιάππα για την ταινία «Οι δρόμοι της αγάπης είναι νυχτερινοί» στάθηκε, όπως η ίδια έχει πει, ένα μικρό άρθρο εφημερίδας με θέμα τη διπλή αυτοκτονία δυο αδελφών στα τέλη της δεκαετίας του ’30: «Τα πτώματά τους, που βρέθηκαν λίγο καιρό μετά, θάφτηκαν βιαστικά. Αυτό που με εντυπωσίασε σε αυτό το θέμα, ήταν η απίστευτη μοναξιά αυτών των γυναικών, όπως και η απόλυτη απομόνωσή τους από το κοινωνικό περιβάλλον».
Η ταινία μικρού μήκους «Απεταξάμην» της Φρίντας Λιάππα είναι μια σπουδή πάνω στην εφηβική σεξουαλικότητα αλλά κι ένας φόρος τιμής στο ίδιο το σινεμά, με αναφορές σε δημιουργούς όπως ο Μπουνιουέλ και ο Πολάνσκι.
Οι ταινίες
Ιωάννης ο βίαιος (Ελλάδα, 1973)
Σκηνοθεσία – σενάριο: Τώνια Μαρκετάκη. Με τους: Μανώλη Λογιάδη, Μίκα Φλώρα, Βαγγέλη Καζάν, Νίκο Γκλάβα, Μηνά Χατζησάββα
Αθήνα, μεσάνυχτα. Σε κάποιο απόμερο δρομάκι, μια όμορφη κοπέλα μαχαιρώνεται θανάσιμα από έναν άγνωστο που αμέσως εξαφανίζεται τρέχοντας μέσα στο σκοτάδι. Ο νεαρός δολοφόνος, ο Ιωάννης Ζάχος, χωρίς ψυχική και σεξουαλική ισορροπία, ζει τις ερωτικές φαντασιώσεις του μέσα από την βία. Φαντάζεται συχνά τον εαυτό του να σκοτώνει όμορφες γυναίκες, επιβεβαιώνοντας έτσι τον ελλειμματικό ανδρισμό του και το πάθος του για εξουσία. Όταν συλλαμβάνεται, ομολογεί τα εγκλήματά του, προς μεγάλη ανακούφιση της αστυνομίας που έχει κατηγορηθεί από τον Τύπο για αναποτελεσματικότητα. Στη δίκη που ακολουθεί, το άτομο και η κοινωνία διασταυρώνονται κάτω από το ερώτημα «ποιος είναι ο ένοχος;».
Η τιμή της αγάπης (Ελλάδα, 1983)
Σκηνοθεσία – σενάριο: Τώνια Μαρκετάκη. Με τους: Τούλα Σταθοπούλου, Άννυ Λούλου, Στρατή Τσοπανέλη, Άλκη Κωνσταντή, Κώστα Αρζόγλου.
Η Επιστήμη, γυναίκα ενός αλκοολικού και μητέρα τεσσάρων παιδιών, δουλεύει εργάτρια σε εργοστάσιο, στην Κέρκυρα των αρχών του 20ού αιώνα. Η μεγάλη της κόρη της Ρήνη ξελογιάζεται από τον Ανδρέα, γόνο ξεπεσμένης αριστοκρατικής οικογένειας του νησιού, ο οποίος προσβλέπει όμως – με ιδιοτέλεια – στη μικρή της προίκα. Ο άντρας απαγάγει την κοπέλα, με τη θέλησή της, την αφήνει έγκυο, αλλά τελικά διαφωνεί με τη μητέρα για την προίκα.
Μεταφέροντας στη μεγάλη οθόνη τη νουβέλα «Η τιμή και το χρήμα» του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, η Τώνια Μαρκετάκη, στη δεύτερη ταινία της καταγράφει την καταπίεση μιας γυναίκας στις αρχές του αιώνα, ενός πλάσματος που από τις υπάρχουσες κοινωνικές συνθήκες μεταμορφώνεται σε άβουλο αντικείμενο προς αγορά.
Μετά σαράντα μέρες (Ελλάδα, 1972)
Σκηνοθεσία – σενάριο: Φρίντα Λιάππα.
Ένας φαντάρος περιπλανιέται στους δρόμους της Αθήνας με την πρώτη άδεια της θητείας του. Μ’ αυτήν την ταινία μικρού μήκους, σε παραγωγή του περιοδικού «Σύγχρονος Κινηματογράφος», πρωτοεμφανίζεται η Φρίντα Λιάππα στο ελληνικό σινεμά.
Απεταξάμην (Ελλάδα, 1980)
Σκηνοθεσία – σενάριο: Φρίντα Λιάππα.
Η έφηβη Λουκία φιλοξενείται στο σπίτι της ξαδέλφης της Ηλέκτρας, στην Αθήνα. Τα δύο κορίτσια είναι πολύ διαφορετικά. Ενώ η ξαδέλφη της είναι ανέμελη, η Λουκία προετοιμάζεται για τις πανελλήνιες εξετάσεις και ως εκ τούτου νιώθει ένταση και άγχος. Διαβάζει το σχολικό εγχειρίδιο της ιστορίας, αλλά τα ιστορικά γεγονότα ξεπηδούν πολυδιάστατα ανάμεσα από τις γραμμές. Μέσα από το εφηβικό βλέμμα της Λουκίας, η Λιάππα τέμνει εγκάρσια τις διαστάσεις του πραγματικού, του φανταστικού και του συμβολικού. Ταινία σπουδή-πάνω στην εφηβική σεξουαλικότητα και στον φόβο του άγνωστου που αυτή η σεξουαλικότητα κουβαλά και ταυτόχρονα ένας φόρος τιμής στο ίδιο το κινηματογραφικό μέσο.
Μια ζωή σε θυμάμαι να φεύγεις (Ελλάδα, 1977)
Σκηνοθεσία – σενάριο: Φρίντα Λιάππα.
Μια ερωτική ιστορία στην Αθήνα του 1977, ανάμεσα σε μια αριστερή δημοσιογράφο και έναν ηθοποιό που έχει εγκαταλείψει το θέατρο. Παίρνοντας τον τίτλο ενός λαϊκού τραγουδιού του Μητροπάνου, το «Μια ζωή σε θυμάμαι να φεύγεις», η Φρίντα Λιάππα χτίζει πάνω σ’ αυτό μια ταινία μεσαίου μήκους, στην οποία βάζει όλα τα στοιχεία της προσωπικής της μυθολογίας: από τον Τσιτσάνη ως τον Ρέιμοντ Τσάντλερ και από την πολιτική, την Αριστερά, το καλλιτεχνικό αδιέξοδο του δημιουργού, το θέατρο και την Μήδεια, μέχρι τις σχέσεις αρσενικού-θηλυκού, με τον άντρα πάντα να φεύγει, κατά πως λέει και ο τίτλος της ταινίας (και του τραγουδιού).
Οι δρόμοι της αγάπης είναι νυχτερινοί (Ελλάδα, 1981)
Σκηνοθεσία-σενάριο: Φρίντα Λιάππα. Με τους: Μαρία Σκούντζου, Μίρκα Παπακωνσταντίνου, Γρηγόρη Ευαγγελάτο, Μαριτίνα Πάσσαρη, Σταμάτη Φασουλή, Χρυσούλα Διαβάτη.
Η Ειρήνη και η Στέλλα, δύο αδελφές που μεγάλωσαν στην επαρχία, ζουν σε ένα διαμέρισμα στην Αθήνα, σχεδόν απομονωμένες. Πλησιάζουν τα σαράντα, είναι παρθένες και τελείως εξαρτημένες η μια από την άλλη. Ο μοναδικός τους συγγενής, ο εξάδελφός τους Στέφανος, ένας ζωγράφος, με τον οποίο ήταν και οι δύο ερωτευμένες, λείπει χρόνια στο Παρίσι. Όταν όμως γυρίζει, αποφασίζοντας να εγκατασταθεί στην Αθήνα, και τις επισκέπτεται, η ισορρoπία του κλειστού κόσμου των δύο γυναικών και η μεταξύ τους εύθραυστη σχέση, διαταράσσεται και ανατρέπεται, με τραγικές συνέπειες.
Πρόγραμμα προβολών:
Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου
18:30 Μετά σαράντα μέρες / Μια ζωή σε θυμάμαι να φεύγεις / Απεταξάμην
21:00 Ιωάννης ο βίαιος
Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου
18:30 Οι δρόμοι της αγάπης είναι νυχτερινοί
21:00 Η τιμή της αγάπης
Σάββατο 10 Δεκεμβρίου
18:00 Ιωάννης ο βίαιος
21:15 Οι δρόμοι της αγάπης είναι νυχτερινοί
Κυριακή 11 Δεκεμβρίου
18:30 Η τιμή της αγάπης
21:00 Μετά σαράντα μέρες / Μια ζωή σε θυμάμαι να φεύγεις / Απεταξάμην
Εισιτήρια
Πώληση εισιτηρίων: Αίθουσα «Σταύρος Τορνές» (Αποθήκη 1, Λιμάνι, τηλ. 2310-508.398, cinematheque@filmfestival.gr)
Τιμή εισιτηρίου: 4 ευρώ (γενική είσοδος), 3 ευρώ (για τα μέλη της Ταινιοθήκης και τους κατόχους CineΚάρταF).
Κάρτα μέλους: 1 ευρώ.
