Ο Τάσος Μαντζαβίνος και «Το κοράκι» του Πόου

Λένε ότι η χαρακτική βγάζει το πιο αισιόδοξο μαύρο. Αυτό είναι το παράδοξο της τέχνης, ότι μπορεί να μιλά για το δυσάρεστο με θελκτική γλώσσα. Και η τέχνη του Τάσου Μαντζαβίνου κάνει ακριβώς αυτό. Επιστρατεύει τις σκιές των πραγμάτων και τα σκούρα χρώματά τους για να βγάλει φως. Είναι θαυμαστό πώς μπορεί να μιλά κανείς για στενάχωρα πράγματα, όπως η απουσία ή ο χαμός της ελπίδας, με απολαυστικό τρόπο. Για τον ζωγράφο, η μελαγχολία και το πένθος είναι δημιουργικές δυνάμεις της έμπνευσης και εν τέλει της ζωής. Για αυτό και η συνάντηση του ζωγράφου με τον ποιητή Εντγκαρ Αλαν Πόου και «Το κοράκι» του μοιάζει μοιραία.

«Αυτό που με συγκίνησε στο «Κοράκι»» λέει ο Τάσος Μαντζαβίνος «είναι η διαπραγμάτευση της ασήκωτης απουσίας, μέσα από την αναμέτρηση της φρούδης ελπίδας με τη σκληρή πραγματικότητα». «Ποτέ από ‘δω και πια!» επαναλαμβάνει μονότονα το κοράκι στον ποιητή που αρνείται να πιστέψει ότι η πολυαγαπημένη Ελεονόρα δεν υπάρχει πλέον. «Ο ποιητής» λέει ο ζωγράφος «είναι ένας άνθρωπος γεμάτος παρελθόν, χωρίς παρόν, και το κοράκι καταρρίπτει τις αυταπάτες του, υπενθυμίζοντάς του την πραγματικότητα. Αυτό που ενδιαφέρει εμένα είναι ότι η απουσία είναι αδιαπραγμάτευτη και συνθλιπτική».

Η λιθογραφία, η ζωγραφική δηλαδή πάνω σε πραγματική πέτρα που μετά οξειδώνεται και τυπώνεται σε χαρτί, είναι το εικαστικό ιδίωμα που ταιριάζει πολύ αρμονικά με τη γλώσσα του Τάσου Μαντζαβίνου αλλά και του Πόου, καθώς ο ζωγράφος συμπορεύεται με τον ποιητή. «Ο ζωγράφος» λέει «διαβάζει με εικόνες. Πρώτα είναι ο θάνατος, το πένθος και μετά το απόλυτο «δεν υπάρχει», τελείωσε. Και προσπάθησα αυτό να το κάνω εικόνες. Η δουλειά με τα ποιήματα μοιάζει με το πώς εργάζεται ο ηθοποιός, ο οποίος προσπαθεί να μπει στον ρόλο του ήρωα και να ενσωματώσει όσο μπορεί σε αυτόν και δικά του βιώματα. Δουλεύεις με τις δικές σου συγκινήσεις μέσα στο κλίμα που δημιουργεί ο άλλος».

Οι λιθογραφίες και οι χαλκογραφίες τυπώθηκαν από τον μάστορα Θανάση Δημακαράκο και δέθηκαν για τις εκδόσεις Μίμνερμος δύο σειρές λευκωμάτων τέχνης, 20 αντίτυπα με το πρωτότυπο κείμενο στα αγγλικά και 20 στην ελληνική μετάφραση. Αλλά ο Τάσος Μαντζαβίνος δεν έμεινε εκεί αλλά προχώρησε πιο πέρα, άρχισε να σχεδιάζει με μελάνια το μνήμα του Πόου, όπως το φανταζόταν, χωρίς να τον έχει δει ποτέ. Χωρίς να το ξέρει συναντήθηκε με έναν άλλον ποιητή, τον Στεφάν Μαλαρμέ, ο οποίος συνέθεσε το ποίημα «Ο τάφος του Εντγκαρ Πόου». Τα σχέδια μαζί με το ποίημα έχουν συνθέσει μια πολυτελή έκδοση σε 20 αντίτυπα του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης. Ολα αυτά θα εκτεθούν στο βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ (Αμερικής 13) από τη Δευτέρα 28 Νοεμβρίου έως τις 28 Ιανουαρίου, με την επιμέλεια του ιστορικού τέχνης Γιώργη Μυλωνά. Παράλληλα θα προβάλλεται και ντοκιμαντέρ του Σπύρου Μαντζαβίνου για τη δουλειά του ζωγράφου.