Για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, φεστιβάλ κινηματογράφου κατά κανόνα σημαίνει θλίψη, μαυρίλα, καταχνιά, σκοτάδι. Το έχω ξαναγράψει ουκ ολίγες φορές στο παρελθόν. Στα χαρτιά, επιτυχημένο φεστιβάλ σημαίνει εξαιρετικές ταινίες που μεταφέρουν εξαιρετικά… δυσάρεστα θέματα· πολύ ανθρώπινο πόνο και πολλή μελαγχολία στο τέλος.
Φυσικά υπάρχουν πάντα (ή σχεδόν πάντα) μερικά πυροτεχνήματα γέλιου, όμως τελικά έχεις την αίσθηση ότι στα φεστιβάλ κινηματογράφου το χαμόγελο –πόσω μάλλον το γέλιο –είναι κάτι σαν κατάσταση ταμπού, που αν υπάρξει, μπορεί να προκαλέσει ενοχές και τύψεις. Ισως να είναι και λίγο φυσικό. Υποτίθεται ότι ένα φεστιβάλ προβάλλει σοβαρά θέματα πολιτικής, κοινωνίας, οικονομίας, σεξουαλικότητας. Τι δουλειά θα μπορούσε να έχει το χαμόγελο και το γέλιο με τους πολέμους, την ανεργία, τη φτώχεια, την καταπίεση, την εκμετάλλευση, τη μισαλλοδοξία. Η απάντηση, βεβαίως, έχει να κάνει με τον τρόπο που λες κάτι. Αλλο να σχολιάζεις μίζερα ένα δυσάρεστο θέμα και άλλο να σχολιάζεις το ίδιο θέμα με ένα κλείσιμο του ματιού ή έστω ένα «σπασμένο» χαμόγελο.
Το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, που την ερχόμενη εβδομάδα πρόκειται να ανοίξει για 57η φορά τις πύλες του, δεν έκανε ποτέ κάποια ιδιαίτερη διαφορά πάνω σε αυτόν τον τομέα.
Ωστόσο, στη νέα από εφέτος διεύθυνση, τη διευθύντρια Ελίζ Ζαλαντό και τον καλλιτεχνικό διευθυντή Ορέστη Ανδρεαδάκη, αρέσει πολύ το χαμόγελο. Φαίνεται από την επιλογή του «Paterson», τελευταίας ταινίας του Τζιμ Τζάρμους, ως ταινίας έναρξης.
Και φαίνεται, επίσης, από την επιλογή οκτώ ταινιών που «ψαρέψαμε» από μερικά προγράμματα του φεστιβάλ και παρουσιάζουμε εδώ, σαν μια πρώτη αίσθηση, λίγο πριν από την ανακοίνωση του πλήρους προγράμματος του φεστιβάλ.
Βασιλιάς των Βέλγων/King of the Belgians


Σκηνοθεσία:
Τζέσικα Γούντγουορθ και Πέτερ Μπρόσενς.

Χώρα παραγωγής: Βέλγιο.


Ενότητα
: Ανοιχτοί Ορίζοντες.

Περί τίνος πρόκειται:
Ο βασιλιάς της Βαλονίας στο νότιο μέρος του Βελγίου, βρίσκεται στην Τουρκία μαζί με έναν βρετανό κινηματογραφιστή με αποστολή να κινηματογραφήσει ένα ντοκιμαντέρ που θα ωραιοποιεί τον πρώτο. Ωστόσο, ένα πραξικόπημα στη Βαλονία τους αναγκάζει να επιστρέψουν. Οδικώς όμως αφού ένας τυφώνας έχει διαλύσει τα πάντα (και το αεροδρόμιο). Το ταξίδι θα είναι γεμάτο ευτράπελα αλλά θα δώσει στον βασιλιά την ευκαιρία να ανακαλύψει τον πραγματικό εαυτό του.

Γύρω από την ταινία: Σύμφωνα με τους δύο σκηνοθέτες, «ένα ισλανδικό ηφαίστειο έσκασε και μια ιδέα γεννήθηκε: ας «πετάξουμε» έναν βέλγο βασιλιά στην Κωνσταντινούπολη, ας δημιουργήσουμε μια φυσική καταστροφή, ας ντύσουμε την ιστορία με μια πολιτική κρίση και ας φτιάξουμε ένα ταξίδι γεμάτο εμπόδια.» Συνεπώς, η εκτόπιση, εδώ, είναι η ουσία της κωμωδίας. «Η πολιτική αίσθηση της ιστορίας παραμένει δευτερογενής μπροστά στην εσωτερική μετάλλαξη του βασιλιά που απολαμβάνει την ανωνυμία του και αναζητεί αυτό που πραγματικά λαχταρά».

Δύο λαχνοί/Two Lottery Tickets


Σκηνοθεσία:
Πάουλ Νεγκοέσκου.

Xώρα παραγωγής: Ρουμανία.


Ενότητα:
Ματιές στα Βαλκάνια.

Περί τίνος πρόκειται:
Θλιβερός γκαραζιέρης της ρουμανικής επαρχίας, του οποίου η ζωή πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο, βλέπει για πρώτη φορά μετά από χρόνια αχτίδα φωτός στον ορίζοντα: έχει κερδίσει 6.000.000 ευρώ στο λόττο. Ελα όμως που το τυχερό λαχείο βρίσκεται στην τσάντα του, η οποία με τη σειρά της βρίσκεται στην κατοχή δύο γκάνγκστερ του γλυκού νερού. Ο γκαραζιέρης δεν θα το βάλει κάτω και μαζί με δύο «κολλητούς» του αρχίζει ένα ταξίδι αναζήτησης.

Γύρω από την ταινία: «Μου πρότειναν τηλεφωνικά να γυρίσω μια ταινία με μηδενικό κόστος και ηθοποιούς φοιτητές ιδιωτικής σχολής υποκριτικής» λέει ο σκηνοθέτης. «Στόχος μας ήταν μια κωμωδία χωρίς καλλιτεχνικές συμβάσεις που θα μπορούσε να αγκαλιάσει πολύς κόσμος. Αυτό σήμαινε μια κωμωδία που θα ήθελα εγώ να δω. Τα γυρίσματα άρχισαν μόλις τρεις μέρες μετά την ολοκλήρωση του σεναρίου. Στην αρχή δεν κοιμόμουν από την ανησυχία, αργότερα όμως είδα ότι κάτι θα μπορούσε να γίνει…».

Ερασιτέχνες παράνομοι/The Young Offenders


Σκηνοθεσία:
Πίτερ Φουτ.

Χώρα παραγωγής: Ιρλανδία.


Ενότητα:
Ανοιχτοί Ορίζοντες.

Περί τίνος πρόκειται:
Δύο καθ’ όλα ταυτόσημοι ιρλανδοί τινέιτζερ (ντύνονται πανομοιότυπα, έχουν την ίδια συμπεριφορά, ακόμη και το ίδιο μουστάκι) αποφασίζουν να πάρουν το ρίσκο για μια καλύτερη ζωή. Μαθαίνοντας ότι ένα δέμα με κοκαΐνη αξίας επτά εκατομμυρίων ευρώ έχει χαθεί από το πλοίο που μετέφερε ναρκωτικά αξίας 400 εκατομμυρίων ευρώ, αποφασίζουν να κλέψουν δύο ποδήλατα και να το αναζητήσουν.

Γύρω από την ταινία: Η πλοκή στους «Ερασιτέχνες παράνομους» δεν είναι προϊόν φαντασίας. Αντιθέτως, ο κορμός της στηρίζεται σε πραγματικά γεγονότα που συνέβησαν στην Ιρλανδία το 2007, όταν η αστυνομία έκανε τη μεγαλύτερη κατάσχεση φορτίων με κοκαΐνη στην ιστορία της χώρας (μάλιστα, οι κάτοικοι της περιοχής όπου συνέβη το γεγονός νιώθουν ιδιαίτερα υπερήφανοι για αυτό). Ωστόσο, ορμώμενος από αυτό το περιστατικό, ο Πίτερ Φουτ εστίασε στα δύο παιδιά δίνοντας έμφαση στη συντροφικότητα και στη φιλία τους, πάντοτε κάτω από το πέπλο του χιούμορ.

Χαμένοι στο Παρίσι/Lost in Paris


Σκηνοθεσία:
Ντομινίκ Αμπέλ και Φιόνα Γκόρντον.

Χώρα παραγωγής: Γαλλία.


Ενότητα:
Ανοιχτοί Ορίζοντες.

Περί τίνος πρόκειται:
Ενα γράμμα γραμμένο από την 93χρονη θεία της στο Παρίσι, είναι αρκετό για να αναταράξει τη ζωή της Φιόνα, βιβλιοθηκαρίου στον Καναδά. Παίρνει το αεροπλάνο και ταξιδεύει στην Πόλη του Φωτός προκειμένου να βρει τη θεία. Μόνο που η θεία Μάρθα έχει εξαφανιστεί. Η Φιόνα πελαγώνει και σαν να μην έφτανε η κατάστασή της, υπάρχει και ο Ντομ, ένας πλανόδιος «αλήτης» που της έχει γίνει κολλητσίδα.

Γύρω από την ταινία: Οι σκηνοθέτες Φιόνα Γκόρντον και Ντόμινικ Αμπελ (υποδύονται οι ίδιοι τη Φιόνα και τον Ντομ) χαρακτηρίζουν την ταινία τους «κωμωδία μπουρλέσκ». Το ντουέτο άλλωστε είναι γνωστό για το στυλ των κωμωδιών του που αντιστέκονται στο πνεύμα της εποχής, τον πεσιμισμό, τον κυνισμό, το σκοτάδι και τη βία. «Δεν το κάνουμε επίτηδες» λένε. «Δεν είμαστε περισσότερο οπτιμιστές από τον οποιονδήποτε. Για εμάς όμως, η ελαφράδα δεν είναι συνώνυμη της προστυχιάς αλλά της χαράς, της ελευθερίας και της ζωτικότητας». Στα μεγάλα ατού της ταινίας, η θεία που υποδύεται η σπουδαία ηθοποιός Εμανουέλ Ριβά που ανακαλύψαμε στο «Χιροσίμα αγάπη μου» του Αλέν Ρενέ και λατρέψαμε στην «Αγάπη» του Μίχαελ Χάνεκε.

Ταξίδι στη Γροιλανδία/Journey to Greenland


Σκηνοθεσία:
Σεμπαστιάν Μπετμπεντέρ.

Χώρα παραγωγής: Γαλλία.


Ενότητα:
Ανοιχτοί Ορίζοντες.

Περί τίνος πρόκειται
: Είναι η ιστορία του Τομά και του Τομά, δύο φίλων, άνεργων ηθοποιών που περνούν δύσκολες μέρες στο Παρίσι. Γι’ αυτό και κάποια στιγμή αποφασίζουν να την κοπανήσουν για τη Γροιλανδία και πιο συγκεκριμένα κάποιο απομακρυσμένο χωριουδάκι ονόματι Κούλορσουακ, εκεί όπου κατοικεί ο πατέρας ενός εκ των δύο. Εκεί λοιπόν, ανάμεσα στην τοπική κοινότητα των Ινουιτών, η φιλία τους θα δοκιμαστεί και η ζωή τους θα αλλάξει.

Γύρω από την ταινία: Η ιδέα ήταν μια ταινία που θα συνδυάζει δύο απόλυτους εκπροσώπους τού σήμερα με τους τελευταίους εκπροσώπους μιας κοινωνίας που κυνηγά αρκούδες και τείνει προς εξαφάνιση. «Σκοπός δεν ήταν να κάνω μια εθνολογική ταινία» λέει ο σκηνοθέτης, «αλλά παραμένοντας όσο το δυνατόν πιο αμέτοχος, όπως οι δύο χαρακτήρες, να μεταφέρω αυτή την εμπειρία με έναν διακριτικό τρόπο». Να σημειωθεί ότι οι ήρωες της ταινίας που υποδύονται οι Τομά Μπλανσάρ και Τομά Σιμεκά ήταν πρωταγωνιστές και στη μικρού μήκους ταινία του Μπετμπεντέρ «Inupiluk» (2014), της οποίας «προέκταση» είναι το «Ταξίδι στη Γροιλανδία».

Η πιο ευτυχισμένη μέρα στη ζωή του Ολι Μάκι/The Happiest Day in the Life of Olli Maki


Σκηνοθεσία:
Γιούχο Κούοσμανεν.

Χώρα παραγωγής: Φινλανδία / Γερμανία.


Ενότητα:
Διεθνές διαγωνιστικό.

Περί τίνος πρόκειται:
Καλοκαίρι του 1962, Ολυμπιακοί του Ελσίνκι. Ο φινλανδός πυγμάχος Ολι Μάκι έχει πιθανότητες να γίνει πρωταθλητής στην κατηγορία φτερού. Εχει ξεκινήσει από πολύ χαμηλά, έχει δουλέψει πολύ σκληρά, έχει προετοιμαστεί για φήμη και δόξα. Το μόνο που χρειάζεται είναι να χάσει λίγο βάρος και να συγκεντρωθεί. Αλλά έχει και ένα πρόβλημα. Νιώθει ερωτευμένος.

Γύρω από την ταινία: Ο Γιούχο Κούοσμανεν δεν είναι τυχαίος σκηνοθέτης. Η σπουδαστική ταινία του «The painting sellers» κέρδισε το βραβείο Cinefondation στις Κάννες και ο ίδιος τον τίτλο τού πολλά υποσχόμενου νέου σκηνοθέτη. Αυτό του προκάλεσε μεγάλο στρες για το μέλλον. «Θυμάμαι να κάθομαι στο γραφείο μου και να αναλογίζομαι «τι ήταν αυτό που υποσχέθηκα και σε ποιον;»» λέει. Τελικά μια ελαφριά κωμωδία γύρω από την αληθινή ιστορία του πυγμάχου Ολι Μάκι (που παραμένει γνωστός στη Φινλανδία σήμερα) αποδείχθηκε ιδανική διέξοδος από το στρες…
Αφτερλωβ


Σκηνοθεσία:
Στέργιος Πάσχος.

Χώρα παραγωγής: Ελλάδα.


Ενότητα:
Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου.

Περί τίνος πρόκειται:
Αποφασισμένος να μην την αφήσει να φύγει αν δεν μάθει τους λόγους για τους οποίους χώρισαν, ο Νίκος κλειδώνει στο στούντιο ενός σπιτιού των βορείων προαστίων την πρώην του, Σοφία. Γιατί; Επειδή ακόμη δεν έχει καταλάβει και αν δεν καταλάβει δεν μπορεί να την ξεπεράσει. Εγκεφαλικά, γιατί ερωτικά (φυσικά;) την έχει ξεπεράσει.

Γύρω από την ταινία: Το μεγάλου μήκους κινηματογραφικό ντεμπούτο του Στ. Πάσχου επιλέχθηκε για παγκόσμια πρεμιέρα του στο διαγωνιστικό τμήμα Νέων Σκηνοθετών (Concorso Cineasti del Presente) του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λοκάρνο. Ο σκηνοθέτης επεξεργάζεται περισσότερο τους δύο ήρωες της μικρού μήκους ταινίας του «Ο Ελβις είναι νεκρός» χρησιμοποιώντας και πάλι τον Χάρη Φραγκούλη και την Ηρώ Μπέζου. Ο Πάσχος έχει ήδη επτά μικρού μήκους ταινίες στο ενεργητικό του και αρκετές διακρίσεις σε φεστιβάλ.
Οντως φιλιούνται;


Σκηνοθεσία:
Γιάννης Κορρές.

Χώρα παραγωγής: Ελλάδα.


Ενότητα:
Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου.

Περί τίνος πρόκειται:
Λίγο πριν τα τριάντα, ο Ντάνυ (Θανάσης Πετρόπουλος) και η Στέλλα (Ηρώ Μπέζου) είναι εκπρόσωποι μιας γενιάς που δεν έχει ακόμη καθοριστεί ίσως επειδή οι εξελίξεις που τη διαμορφώνουν εξακολουθούν να «τρέχουν». Ζουν την πρώτη φάση της σχέσης τους αλλά η επίσκεψη ενός τρίτου προσώπου θα γίνει αφορμή για μία συζήτηση γύρω από το τι σημαίνει να υπάρχεις σήμερα.

Γύρω από την ταινία: Στην πρώτη απόπειρά του στη μεγάλου μήκους ταινία, ο νεαρός σκηνοθέτης Γιάννης Κορρές επιχειρεί να μιλήσει για τη δική του γενιά όχι με την κατήφεια και τη μουντάδα που συνήθως βλέπουμε στον χειρισμό τέτοιων θεμάτων αλλά με όπλα του το χιούμορ και την κατανόηση. «Το «Οντως φιλιούνται;» είναι μία ταινία για τους ανθρώπους που ξέρω» λέει ο ίδιος. «Φτιάχτηκε από ανθρώπους που ξέρω και ανθρώπους που γνώρισα στην πορεία. Με ελάχιστα μέσα και χρήματα, με τερματισμένο ρομαντισμό και τάσεις αυτοκαταστροφής (αυτά πάνε πάντα μαζί), με διάθεση παρατήρησης του μέσα και όχι του έξω. Και εκεί, στο μέσα, οι άνθρωποι που ξέρω είναι αδιανόητα αμήχανοι, όμορφα αφελείς, συνήθως καλοπροαίρετοι, λίγο εγωιστές, κατά βάθος περίπλοκοι και περήφανα γελοίοι».

πότε & πού:

Το 57ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης θα διεξαχθεί από την Πέμπτη 3 ως και την Κυριακή 13 Νοεμβρίου

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ