Τι μπορεί να συνδέει άραγε αντικείμενα ευτελή που χρησιμοποιεί κανείς στην καθημερινότητά του –ποτήρια, μαχαιροπίρουνα, στυλό, λεκάνες με νερό –με ένα σονέτο του Σαίξπηρ; Η απάντηση από αύριο και για έξι συνολικά βραδιές στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων Λευτέρης Βογιατζής όπου παρουσιάζεται το «57//a passion play».

Πρόκειται για ένα καινούργιο έργο του συνθέτη Γιώργου Κουμεντάκη, το οποίο βασίζεται στο 57ο σονέτο του Σαίξπηρ και αποτελεί την πρώτη παράσταση του αφιερώματος «Τα σονέτα του Σαίξπηρ στη Νέα Σκηνή». Τη σύλληψη συνυπογράφει ο Θέμελης Γλυνάτσης, ο οποίος έχει επίσης την ευθύνη της απόδοσης του κειμένου και της σκηνοθεσίας.

Το 57ο σονέτο του Σαίξπηρ είναι μέρος των ποιημάτων του που κατά τους ειδικούς απευθύνονται σε έναν μυστηριώδη νεαρό άνδρα με τον οποίο ο δημιουργός εικάζεται πως είχε κάποιο είδος ερωτικής σχέσης. Ωστόσο το συγκεκριμένο σονέτο φαίνεται να ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα λόγω της ιδιαίτερης αναπαράστασης μιας σχεδόν σαδομαζοχιστικής σχέσης, όπου ο ομιλών υποτάσσεται πλήρως στις επιθυμίες του απόντος εραστή, δημιουργώντας μιαν ακραία αίσθηση απώλειας, αναμονής και βίαιης παθητικότητας.
Εν προκειμένω, και με βάση τον σύγχρονο χαρακτήρα του έργου, ο Γιώργος Κουμεντάκης και ο Θέμελης Γλυνάτσης συνεργάζονται δημιουργώντας ένα θέαμα που ισορροπεί ανάμεσα στη θεατρική παράσταση και το μουσικό έργο, με τη συμμετοχή τεσσάρων λυρικών τραγουδιστών και τριών ηθοποιών. Μέσα από αυτό το πρίσμα η παράσταση χρησιμοποιεί το σονέτο τόσο σαν ποίηση όσο και σαν έναυσμα παραγωγής ήχου, και σε συνδυασμό με ένα πλούσιο ηχοτοπίο και ένα ιδιαίτερο σκηνικό περιβάλλον επικοινωνεί το ποίημα σαν μουσική και τον ήχο σαν ποίηση…
«Με ενδιέφερε ο τρόπος συνεργασίας»


«Με ενδιέφερε πολύ ο τρόπος συνεργασίας» λέει ο Γιώργος Κουμεντάκης αναφερόμενος στην πρόταση που του έγινε από το Θέατρο της Οδού Κυκλάδων και τον Θέμελη Γλυνάτση. Ο συνθέτης χαρακτηρίζει τη νέα του αυτή δουλειά «σπουδή ελευθερίας γραμμένη για ευτελή αντικείμενα των οποίων η χρήση στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ποιητική». Συνεχίζει εξηγώντας πως έφτιαξε μια λεκτική παρτιτούρα με τις νότες να εισέρχονται μόνο στα σημεία όπου χρειάζεται μουσικός προσανατολισμός. «Τη μουσική την έχω αντιμετωπίσει ως κάτι εύθραυστο» συνεχίζει. «Η γενικότερη εντύπωση που δίνεται από τους ερμηνευτές σε αφήνει με την εντύπωση πως όλα κρέμονται από μια κλωστή. Φτιάχνεται ένας ολόκληρος κόσμος στα όρια του επικίνδυνου, όπως επικίνδυνο είναι άλλωστε και το περιεχόμενο του ποιήματος».

Πώς μπορεί να το εισπράξει άραγε όλο αυτό ο θεατής; «Εχει την αίσθηση ότι η μουσική εφευρίσκεται εκείνη τη στιγμή, σαν να μην προϋποτίθενται τόσες πρόβες» απαντά ο Γιώργος Κουμεντάκης. «Αυτό που μένει στο τέλος έχει μια πικρή γλύκα, καθώς το ίδιο το σονέτο μιλά για μεγάλα πάθη και την απώλεια του έρωτα».

Εντάσσοντας το έργο στη γενικότερη δημιουργία του ο συνθέτης της εξαιρετικά επιτυχημένης «Φόνισσας» θεωρεί ότι το «57//a passion play» είναι η αρχή για κάτι άλλο, ένα σύστημα πραγμάτων το οποίο θα χρησιμοποιηθεί από τον ίδιο στις επόμενες αναθέσεις. «Θα αναπτυχθεί πολύ το κομμάτι της λεκτικής παρτιτούρας και θα χρησιμοποιηθεί στην επόμενη όπερα» αποκαλύπτει ο ίδιος.
Πώς θα είναι ωστόσο το θέαμα; Τι θα δούμε επί σκηνής; «Ενα αντικείμενο που θυμίζει ένα πολύ μεγάλο τραπέζι, το οποίο παραπέμπει σε ικρίωμα όπου βασανίζεται ηχητικά μια ανδρική φιγούρα από έξι φιγούρες» λέει από την πλευρά του ο Θέμελης Γλυνάτσης. «Η δράση εξελίσσεται γύρω και πάνω από το τραπέζι αυτό» συνεχίζει. «Τα πάντα επί σκηνής είναι πηγές ήχου. Θέλαμε μια στατική φόρμα η οποία θα αλλάζει και θα παραμένει απίστευτα δυναμική ως το τέλος».

Ο σκηνοθέτης επισημαίνει την ποιότητα της συγκεκριμένης συνεργασίας. «Είναι πολύ σημαντικό να περνά κανείς δημιουργικά και ήρεμα σε μια δουλειά» λέει συγκεκριμένα. Στην προκειμένη περίπτωση η αλληλεπίδραση είναι τόσο έντονη ώστε «η σκηνοθεσία είναι μουσική σύνθεση και το αντίθετο» εξηγεί. «Ξεκινήσαμε με το σονέτο, μια μικρή μουσική φόρμα και αρχίσαμε να κατεβάζουμε ιδέες… Από την πλευρά μου έπρεπε να ερμηνεύσω τόσο το σονέτο όσο και τη μουσική του Γιώργου Κουμεντάκη. Ολο αυτό κατέληξε σε ένα από τα πιο δημιουργικά πράγματα» προσθέτει. Υπενθυμίζει ότι σε όλες τις σκηνοθεσίες του, ακόμη και των αμιγώς θεατρικών παραστάσεων, δουλεύει με τον ήχο. «Δεν μπορώ να φανταστώ το θέατρο αλλιώς» καταλήγει.
Εναλλακτική σκηνή και «Ρέκβιεμ»


Παράλληλα με τη συνθετική του δραστηριότητα, ως υπεύθυνος της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ο Γιώργος Κουμεντάκης μιλά με ενθουσιασμό για τις εκπαιδευτικές της δράσεις οι οποίες καταλαμβάνουν κομβική θέση στον προγραμματισμό της. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η πρωτότυπη παραγωγή μουσικού θεάτρου με τίτλο «Η επιστροφή του Καραγκιόζη στην πατρίδα», η οποία στηρίζεται στον συνδυασμό δύο φαινομενικά ασύνδετων ειδών. Ο Καραγκιόζης συναντά τον Αρλεκίνο και ο μπερντές τις απαρχές της όπερας: μια παράσταση όπερας σκιών βασισμένη σε μια από τις σημαντικότερες όπερες της ιστορίας, την «Επιστροφή του Οδυσσέα στην πατρίδα» του Κλάουντιο Μοντεβέρντι, η οποία έχει σκοπό να αναδείξει τα κοινά στοιχεία του ελληνικού θεάτρου σκιών και του ιταλικού θεάτρου μαριονέτας.
Οι πρωταγωνιστές, φιγούρες και μαριονέτες, πλαισιώνονται από μια ομάδα ερμηνευτών, διακεκριμένων στον χώρο της μπαρόκ μουσικής, οι οποίοι δραστηριοποιούνται παράλληλα στον χώρο της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής και θα ντύσουν μουσικά την παράσταση τόσο με τη μουσική του Μοντεβέρντι όσο και με παραδοσιακούς ήχους…
Η «Επιστροφή του Καραγκιόζη στην πατρίδα» θα παρουσιαστεί σε εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς χώρους της Αττικής και της Περιφέρειας –η πρώτη παράσταση θα δοθεί σήμερα Κυριακή στο Εντευκτήριο του Ασύλου Ανιάτων, στην Κυψέλη, για τους ασθενείς του Ιδρύματος –καθώς και στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ κατά την καλλιτεχνική περίοδο 2017-2018 στο πλαίσιο των καλλιτεχνικών της δράσεων.
Ολα αυτά ενώ στις 5 Νοεμβρίου, στο πλαίσιο της συναυλίας που διοργανώνει ο Δήμος Ρεθύμνης για τα 150 χρόνια της εθελοθυσίας του Αρκαδίου, θα παρουσιαστεί το «Ρέκβιεμ» του Γιώργου Κουμεντάκη μαζί με έργα συνθετών της Εθνικής Σχολής. Συμμετέχουν η Ορχήστρα και η Χορωδία της ΕΡΤ υπό τον Ανδρέα Τσελίκα και η σοπράνο Μυρσίνη Μαργαρίτη.

πότε & πού:

Το «57//a passion play» θα παρουσιαστεί στις 24, 25, 31/10 και στις 1, 7 και 8/11 στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων Λευτέρης Βογιατζής. Στις 21.00.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ