Η ρουμάνα συγγραφέας Αλεξάντρα Μπάντεα (Alexandra Badea) αποτελεί μια νέα συγγραφική δύναμη στην Ευρώπη: γεννημένη το 1980, ζει εδώ και αρκετά χρόνια στο Παρίσι, γράφοντας στα γαλλικά, τα συνολικά 11 θεατρικά της, που έχουν ανεβεί σε κρατικές και μη σκηνές της Γαλλίας. Στην Ελλάδα δεν είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται έργο της: ήταν το 2014, στο πλαίσιο του Αφιερώματος στα Βαλκάνια του Γαλλικού Ινστιτούτου. Τώρα δύο μονόπρακτα σε μια ενιαία παράσταση θα κάνουν πρεμιέρα στις 21 Οκτωβρίου στο Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Σε σκηνοθεσία του Γιώργου Λύρα και κάτω από τον ενιαίο τίτλο «No man’s land» θα παιχθούν τα «Aller-retour» («Πήγαινε-έλα») και «Varossia, 13 Juillet» («Βαρώσια, 13 Ιουλίου», πόλη της Κύπρου).
Στο επίκεντρο είναι οι άνθρωποι σε μια κρίσιμη και καθοριστική καμπή της ζωής τους, όταν πρέπει να διαλέξουν ανάμεσα στη φυγή και στην αγάπη, ανάμεσα στον φόβο και στη ζωή, ανάμεσα στη μνήμη και στη λήθη. Παράλληλα πρόκειται για δύο ιστορίες αγάπης που διαπλέκονται η μία μέσα στην άλλη, κι ας τις χωρίζει ο χρόνος.
«Ενώ είναι πολύ ποιητικός ο ρυθμός και η γλώσσα της, η Μπάντεα αποφεύγει το μελό και παραδίδει ουσιαστικά, ρεαλιστικά έργα. Ισως γιατί δεν γράφει εν βρασμώ για θέματα τόσο ευαίσθητα όσο αυτό της προσφυγιάς. Θα έλεγα ότι το θέατρό της είναι κοινωνικο-πολιτικό» λέει ο Γιώργος Λύρας, τον οποίο γνωρίσαμε μέσα από την παράσταση του «Βρουκόλακα». Είναι ο ίδιος που στη συνέχεια θα ανεβάσει τη «Στέλλα Βιολάντη» του Ξενόπουλου (Δεκέμβριος, θέατρο Χώρα), ενώ παράλληλα συνυπογράφει, μαζί με τον Σταμάτη Φασουλή, τη θεατρική διασκευή της «Νίκης του Χρήστου Χωμενίδη.
Λίγο πριν από την πρεμιέρα η Αλεξάντρα Μπάντεα ξετυλίγει τις σκέψεις και τις απόψεις της για το θέατρο και την Ευρώπη που ζούμε.
Κυρία Μπάντεα, ποια είναι τα θέματα στα έργα σας;
«Με ενδιαφέρουν κυρίως οι τόποι όπου η πολιτική διεισδύει στο προσωπικό. Προσπαθώ να μιλήσω για τη δυσκολία του ανθρώπου σε ένα κοινωνικό σκηνικό που τον συμπιέζει. Πώς η αγάπη, ο έρωτας μπορούν να επιβιώσουν μέσα σε μια διχασμένη από τον πόλεμο κοινωνία ή σε δικτατορία; Αναρωτιέμαι. Πώς μπορούμε να αντιδράσουμε; Πώς μπορούμε να ξεπεράσουμε τα όρια που μας έχουν επιβάλει; Ποια είναι η ικανότητα του ανθρώπου να επιβιώσει και να σώσει την ομορφιά του».
Γράφετε για ήρωες ή αντι-ήρωες;
«Οι χαρακτήρες στα έργα μου δεν είναι ήρωες. Είναι κανονικοί άνθρωποι. Γράφω με αφετηρία πραγματικά γεγονότα. Φυσικά και ξαναφτιάχνω τις ιστορίες τους, αλλά το σημείο εκκίνησης είναι αληθινά πρόσωπα. Η γυναίκα στην Κύπρο που αποφάσισε να παραμείνει στο χωριό της παρότι το νησί κόπηκε στα δύο έχει υπάρξει. Δεν ξέρουμε πώς, αλλά αρνήθηκε να εγκαταλείψει τον τόπο της και να αποδεχθεί τον νέο κόσμο που ήθελαν να της επιβάλουν. Οι γυναίκες που ανασυνθέτουν τα σώματα των δικών τους μέσα από τα οστά που βρίσκουν θαμμένα, όλες αυτές οι γυναίκες υπάρχουν και αντιμετωπίζουν το παρελθόν μέσα από το σήμερα και γράφουν τις ιστορίες τους. Οπως το ζευγάρι που προσπαθεί να περάσει τα σύνορα για να βρει την ελευθερία του. Ολοι αυτοί οι άνθρωποι υπάρχουν και δεν είναι ήρωες. Δεν έχουν κάνει τίποτα για να γίνουν ήρωες, δεν το αναζήτησαν ούτε το επιθύμησαν. Το μόνο που ήθελαν, που θέλουν είναι να ζήσουν, να αντισταθούν, να μείνουν άθικτοι».
Γιατί η παράσταση έχει αυτόν τον τίτλο;
«Ο κοινός τίτλος για τα δύο μονόπρακτα, το «No man’s land» δηλαδή, δεν είναι παρά ένας τίτλος «για κάθε πραγματικότητα». Γύρω μας, παντού, υπάρχει μόνον αυτό. Πάντα έτσι ήταν. Ακόμη φοβόμαστε να καταργήσουμε τα σύνορα. Οσο υπάρχουν σύνορα τόσο θα υπάρχουν no man’s land».
Με το θέατρο πιστεύετε ότι δίνονται λύσεις;
«Οχι. Το θέατρο δεν υπάρχει για να δίνει λύσεις. Το θέατρο προκαλεί σκέψεις, δημιουργεί αντιδράσεις. Το θέατρο θα έπρεπε να δίνει στους ανθρώπους τη δύναμη να αντιδράσουν, να βρουν το κουράγιο να αλλάξουν τα πράγματα που τους καταπιέζουν, εσωτερικά και εξωτερικά».
«Για εμένα το Παρίσι είναι ένα πέρασμα»

Ποιοι επηρέασαν και διαμόρφωσαν τη δουλειά σας;

«Ο,τι έχω δει, ό,τι έχω διαβάσει με έχει επηρεάσει, χωρίς να ξέρω σε τι βαθμό. Ενίοτε φτιαχνόμαστε σε αντιπαράθεση με ό,τι βλέπουμε. Υπάρχω μέσα από τα κείμενά μου. Βρίσκομαι εν κινήσει».
Είστε υπέρ της σημερινής Ευρώπης;
«Η Ευρώπη υπάρχει, είτε το θέλουμε είτε όχι. Ετσι την έφτιαξαν. Είναι στο χέρι μας να τη φτιάξουμε αλλιώς, αν δεν μας αρέσει ο δρόμος που έχει πάρει. Δεν πιστεύω σε μια Ευρώπη-φρούριο, με τείχη γύρω-γύρω. Θα προτιμούσα να τη σκέφτομαι σαν έναν τόπο υποδοχής, όπως ήταν πάντα. Είναι η πιο ποικίλη ήπειρος. Επί αιώνες ήταν το σταυροδρόμι των πολιτισμών, έστω κι αν αυτή η διασταύρωση ήταν αποτέλεσμα πολέμων. Σκέφτομαι ότι σήμερα θα μπορούσε να είναι αυτός ο ονειρικός τόπος συνάντησης, μακριά από έχθρες και μίση. Αλλά για να το πετύχουμε αυτό πρέπει να περάσουμε μέσα από πολλές αλλαγές. Διαφορετικό κοινωνικό μοντέλο, διαφορετική πολιτική και οικονομική δομή και κυρίως εσωτερικές επαναστάσεις. Αν η Ευρώπη δεν είναι αυτή που επιθυμούμε είναι κυρίως γιατί εμείς δεν είμαστε αυτοί που θα έπρεπε να είμαστε».
Μια Ρουμάνα στη Γαλλία. Θεωρείτε το Παρίσι ένα σύγχρονο κέντρο του κόσμου;
«Δεν άφησα τη Ρουμανία. Είμαι μια ταξιδιώτισσα. Ενιωσα την ανάγκη να συναντήσω άλλους ανθρώπους και ο δρόμος με έφερε στη Γαλλία, στο Παρίσι. Δεν ξέρω αν το Παρίσι είναι ένα κέντρο. Δεν μου αρέσει η ιδέα του κέντρου. Προτιμώ την έννοια του ριζώματος. Για εμένα το Παρίσι είναι ένα πέρασμα, ένας τόπος συνάντησης, μια διασταύρωση. Ενας τόπος όπου μπορώ να συναντήσω ανθρώπους που έρχονται από ένα αλλού που ούτε να φανταστώ δεν μπορούσα».
Νιώθετε μετανάστρια;
«Δεν ήμουν ποτέ μετανάστρια. Είμαι νομάδα. Ολοι νομάδες είμαστε, αλλά το έχουμε ξεχάσει. Μας έχει όλους δηλητηριάσει η ιδέα των εθνών, των εδάφων, των μεταναστών».

πότε & πού:

Πρεμιέρα στις 21/10 στο Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Παραστάσεις στο ΙΜΚ, 22-23/10. Από 26 Οκτωβρίου στο Από Μηχανής Θέατρο, κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στις 22.00. Η παράσταση θα παιχθεί στο Παρίσι, στο Palais de Behague, μέσα στο 2016.

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

«No man’s land» της Alexandra Badea.

Σκηνοθεσία:
Γιώργος Λύρας.
Μετάφραση: Βένια Σταματιάδη.
Σκηνικά – κοστούμια: Απόλλωνας Παπαθεοχάρης.
Μουσική: Αντώνης Παπακωνσταντίνου.
Βίντεο: Μάνος Χασάπης.
Παίζουν: Αρτεμις Γρύμπλα, Ηλίας Λάτσης, Βένια Σταματιάδη.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ