Cine Magyar στην Ταινιοθήκη

Το εδώ και καιρό προγραμματισμένο από την Ταινιοθήκη της Ελλάδας, την Ουγγρική Πρεσβεία στην Ελλάδος και την εταιρεία διανομής Carousel Films κινηματογραφικό αφιέρωμα στον ουγγρικό κινηματογράφο, το οποίο αρχίζει στην Ταινιοθήκη την ερχόμενη Πέμπτη 3 Μαρτίου για να διαρκέσει ως τις 9 του μηνός, δεν θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρο.

Και αυτό επειδή μία από τις πιο σημαντικές ταινίες της περυσινής χρονιάς, ο «Γιος του Σαούλ» του Λάζλο Νέμες, είναι ουγγρική και μόλις σήμερα βραβεύθηκε με το Οσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Αν και «Ο γιος του Σαούλ», που από τον περασμένο Νοέμβριο προβάλλεται με επιτυχία και στις ελληνικές αίθουσες, δεν περιλαμβάνεται στο αφιέρωμα Cine Magyar, στο πρόγραμμα θα βρούμε τον «Μικρό Βαλεντίνο» (1979), μια ταινία του πατέρα του Νέμες, του Αντρας Γέλες, επίσης σημαντικού μαγυάρου σκηνοθέτη. Δεκαπέντε ταινίες 14 σκηνοθετών καλύπτουν την εβδομάδα Cine Magyar, ενώ επτά από αυτές τις ταινίες παίζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

Αυτή είναι η πρώτη φορά που στην Ελλάδα παρουσιάζεται ένα τόσο ολοκληρωμένο και πολυσχιδές κινηματογραφικό αφιέρωμα για το νεότερο ουγγρικό σινεμά. Η τεράστια ιστορία του ουγγρικού κινηματογράφου αρχίζει από τη δεκαετία του 1910, όταν η Βουδαπέστη είχε τους περισσότερους κινηματογράφους από κάθε άλλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα και είχαν αρχίσει να λειτουργούν τα πρώτα ουγγρικά στούντιο. Ωστόσο, όταν το 1919 κατέρρευσε η σοσιαλιστική κυβέρνηση των Συμβουλίων και ανέβηκε στην εξουσία ο φιλοναζιστής Χόρτι, το ουγγρικό σινεμά αποψιλώθηκε από τα μεγαλύτερα ταλέντα του.

Διόλου τυχαία βέβαια πολλοί ούγγροι κινηματογραφιστές προσαρμόστηκαν στο Χόλιγουντ ή σε άλλες κινηματογραφίες. Ο Μίχαλι Κέρτεζ έγινε Μάικλ Κέρτιζ και γύρισε την «Καζαμπλάνκα». Ο Κάρολ Βίντορ έγινε Τσαρλς Βίντορ και γύρισε την «Τζίλντα». Ο Ερνεστ Πρεσμπέγκερ συνεργάστηκε με τον Βρετανό Μάικλ Πάουελ σε αριστουργήματα όπως τα «Κόκκινα παπούτσια». Ο ηθοποιός Μπέλα Λουγκόζι έγινε ο πρώτος Δράκουλας του σινεμά.

Το ουγγρικό σινεμά γνώρισε τη δική του δημιουργική έκρηξη τη δεκαετία του 1960, τη χρυσή δεκαετία για πολλές κινηματογραφίες. Τότε ωρίμασαν σκηνοθέτες που είχαν ήδη ξεκινήσει την καριέρα τους τη δεκαετία του 1950 (Μίκλος Γιάντσο, Ζόλταν Φάμπρι, Κάρολι Μακ, Μάρτα Μέσαρος) και παράλληλα ξεπετιόταν η νεότερη γενιά των αποφοίτων της Σχολής της Βουδαπέστης και τροφίμων των Στούντιο Μπέλα Μπάλας: ο Ιστβαν Γκάαλ, ο Ιστβαν Ζάμπο, ο Ζόλταν Χουσάρικ κ.ά.

Στο αφιέρωμα θα βρούμε επίσης το «Καρουζέλ» (1956) του Ζόλταν Φάμπρι, μια ταινία-ορόσημο που οριοθετεί τον απεγκλωβισμό του μαγυάρικου σινεμά από τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό, όπως και το «Ρεύμα» (1964) του Ιστβαν Γκάαλ, την «επίσημη» έναρξη του ουγγρικού Νέου Κύματος στη δεκαετία του 1960, όταν το ουγγρικό σινεμά έζησε τη μεγάλη δημιουργική στιγμή του ακολουθώντας πολλές χώρες της Ευρώπης.

Θα προβληθούν επίσης οι «Απελπισμένοι» (1965) του Μίκλος Γιάντσο, ταινία που εστιάζει στην ψυχολογία εξουσιαστή και θύματος (στο θεματικό πλαίσιο της επανάστασης του 1948), και δύο ταινίες του Ιστβαν Ζάμπο: ο «Πατέρας» (1966), όπου ο σκηνοθέτης λανσάρει το ονειρικό –συμβολικό ντεκουπάζ που χαρακτηρίζει τις περισσότερες ταινίες του, και το βραβευμένο με το ξενόγλωσσο Οσκαρ «Μεφίστο» (1981).

Οι «10.000 ήλιοι» (1967) του Φέρεντς Κόσα είναι μια ελεγειακή όσο και επική σινεμασκοπική εμπειρία (άλλος ένας θρίαμβος του Σάντορ Σάρα) πάνω σε 30 χρόνια ουγγρικής ιστορίας και η «Αγάπη» (1971) του Κάρολι Μακ είναι το μεγάλο αριστούργημα του δημιουργού του, μια σκοτεινή μελέτη πάνω στην ψευδαίσθηση, με συγκλονιστικές ερμηνείες από τη Μάρι Τέρετσικ και τη Λίλι Ντέρβας. Ο Αντρας Κόβατς συμμετέχει με τις «Παγωμένες μέρες» (1966), μια σκοτεινή όσο και μοντέρνα ματιά πάνω στη σφαγή του Νόβιζαντ σε ένα άγνωστο έγκλημα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Από τις αρκετά γνωστές ουγγρικές ταινίες της δεκαετίας του 1970 είναι η «Υιοθεσία» (1975) της Μάρτα Μέσαρος που έφερε μια ριζοσπαστική αντίληψη του σινεμά βεριτέ σχολιάζοντας τα κοινωνικά – ταξικά πλαίσια που εμποδίζουν την ανθρώπινη επιθυμία. Το πρόγραμμα συμπληρώνουν οι ταινίες «Σίντμπαντ» (1971) του Ζόλταν Χουσάρικ, «Ψυχή και Νάρκισσος» (1980) του Γκάμπορ Μπόντι, «Ο χρόνος σταματά» (1982) του Πέτερ Γκοτάρ, ο «Μάρτυρας» (1994) του Πέτερ Μπάτσο και ο «20ός μου αιώνας» (1989), ένα ονειρικό ταξίδι στις εξελίξεις του προηγούμενου αιώνα, στη γυναικεία σεξουαλικότητα, στο άδηλο μέλλον που σκηνοθέτησε η Ιλντικο Ενιεντι η οποία θα δώσει το παρών στην Ταινιοθήκη κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ.

Τελετή έναρξης

19.30 Κοκτέιλ

20.30 Προβολή «Ο 20ός μου αιώνας», 99′, Παρουσία της σκηνοθέτριας Ιλντικο Ενιεντι. Είσοδος μόνο με προσκλήσεις

17.00 «Ο 20ός μου αιώνας», Ιλντικο Ενιεντι, 99′

19.00 «Αγάπη», Κάρολι Μακ, 88′

21.30 «Μεφίστο», Ιστβαν Σάμπο, 144′

18.00 «Ο μάρτυς», Πέτερ Μπάτσο, 104′

20.00 «Οι απελπισμένοι», Μίκλος Γιάντσο, 87′

22.00 «Καρουζέλ», Ζόλταν Φάμπρι, 90′

18.00 «10.000 ήλιοι», Φέρεντς Κόσα, 104′

20.00 «Σίντμπαντ», Ζόλταν Χουσάρικ, 96′

22.00 «Το ρεύμα», Ιστβαν Γκάαλ, 81′

18.00 «Παγωμένες μέρες», Αντρας Κόβατς, 97′

20.00 «Ο πατέρας», Ιστβαν Ζάμπο, 86′

22.00 «Ο χρόνος σταματά», Πέτερ Γκοτάρ, 96′

18.00 «Το ρεύμα», Ιστβαν Γκάαλ, 81′

20.00 «Υιοθεσία», Μάρτα Μέσαρος, 83′

22.00 «Ο μικρός Βαλεντίνος», Αντρας Γέλες, 102′

18.30 «Ψυχή και Νάρκισσος», Γκάμπορ Μπόντι, 261′ (3 μέρη, 2 διαλείμματα)

Οι ταινίες προβάλλονται με ελληνικούς υποτίτλους στην Αίθουσα Α’ της Ταινιοθήκης (Ιερά Οδός 48, στάση μετρό Κεραμεικός, Γκάζι).
Γενική είσοδος: 5 ευρώ. Κάρτα για όλες τις προβολές (πλην πρεμιέρας): 45 ευρώ. Κάρτα μειωμένη για όλες τις προβολές (πλην πρεμιέρας): 30 ευρώ.

Προπώληση από Πέμπτη 25 Φεβρουαρίου, ώρες 18.00-23.00, στο ταμείο της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.