Τζόναθαν Ντέμι: «Η Μέριλ Στριπ είναι ιδιοφυΐα»

Συνάντησα τον Τζόναθαν Ντέμι σε ένα μικρό δωμάτιο του ξενοδοχείου «Quattro Fontane» στο Λίντο. Ο σκηνοθέτης των επιτυχιών «Η σιωπή των αμνών» (Οσκαρ σκηνοθεσίας), «Φιλαδέλφεια» και «Ο άνθρωπος από τη Μαντζουρία» περίμενε με ένα τεράστιο χαμόγελο στο πρόσωπό του. Φορούσε ένα μπλουζάκι όπου διακρινόταν η λέξη ΤΑΤΕ, αθλητική ζακέτα, παντελόνι-φόρμα και σαγιονάρες. Πολύ άνετος, ζεστός και με τον ενθουσιασμό παιδιού. Ο Ντέμι βρέθηκε στη Βενετία ως πρόεδρος του Τμήματος Οριζόντι όπου συμμετείχε και η ελληνική ταινία «Interruption» του Γιώργου Ζώη. «Περιμένω να με σοκάρουν οι ταινίες που θα δω!» είπε χαρακτηριστικά χωρίς να αναφερθεί σε καμία. Αφορμή ωστόσο για αυτή την ημίωρη κουβέντα ήταν η δική του τελευταία ταινία «Η Ρίκι και η ροκ» («Ricky and the Flash»), ένας ακόμη ερμηνευτικός θρίαμβος της Μέριλ Στριπ, η οποία εδώ υποδύεται μια κιθαρίστρια και τραγουδίστρια της ροκ που προσπαθεί να βοηθήσει την κόρη της έπειτα από απόπειρα αυτοκτονίας (την υποδύεται η πραγματική κόρη της Στριπ Μάμι Γκάμερ). Για να το κάνει θα ξανασμίξει για λίγο με τον πρώην σύζυγό της Πιτ (Κέβιν Κλάιν), ενώ στο προσκήνιο θα εμφανιστούν και οι δύο γιοι της –ο ένας πρόκειται να παντρευτεί και ο άλλος είναι ομοφυλόφιλος. Πρόκειται, με άλλα λόγια, για ένα οικογενειακό δράμα βυθισμένο στους ήχους της ροκ μουσικής.

«Ελπίζω να μην προσβάλω κανέναν λέγοντας ότι αν σκάψεις αρκετά βαθιά, θα δεις ότι κάθε μα κάθε οικογένεια έχει κάποιο πρόβλημα» είπε ο Ντέμι, που ο ίδιος μεγάλωσε σε ένα διαλυμένο σπίτι με έναν πατέρα που δεν βρισκόταν ποτέ εκεί και μια μάνα αλκοολική («ευτυχώς το ξεπέρασε»). Ας σημειωθεί επίσης ότι η κόρη του προσφάτως υπεβλήθη σε επέμβαση αλλαγής φύλου, αν και ο Ντέμι αυτό δεν φάνηκε να το θεωρεί πρόβλημα.

«Μας έχει γίνει πλύση εγκεφάλου ότι η οικογένεια είναι το σημαντικότερο πράγμα του κόσμου, αλλά το πιο φυσιολογικό πράγμα του κόσμου είναι η οικογένεια με προβλήματα». Ο Ντέμι μνημόνευσε και έναν φίλο του, μέλος των Hell’s Angels, ο οποίος κάποτε του είπε ότι ο άνθρωπος είναι το μόνο ζώο που ξανασμίγει. Ολα τα υπόλοιπα ζώα απομακρύνονται από την οικογένειά τους. «Οταν το άκουσα το βρήκα αστείο και κάπως πικρό, αλλά σήμερα τείνω να συμφωνήσω με αυτή την ιδέα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν συγκινούμαι βλέποντας ανθρώπους να προσπαθούν να ξαναβρούν την οικογένειά τους, όπως συμβαίνει με την τελευταία ταινία μου».

H μουσική ανέκαθεν έπαιζε σημαντικό ρόλο στις ταινίες του Τζόναθαν Ντέμι. Αν θυμηθεί κανείς σάουντρακ ταινιών του όπως το «Αγριο θηλυκό» ή «Η σιωπή των αμνών», θα δει ότι τα τραγούδια τους είναι πάντα ιδιαίτερα και επιλεγμένα με προσοχή. Επίσης, ο Ντέμι έχει σκηνοθετήσει την κλασική μουσική ταινία «Stop making sense», που ήταν η τελευταία εμφάνιση του συγκροτήματος Talking Heads μπροστά σε ζωντανό κοινό, αλλά και ένα τρίπτυχο ντοκιμαντέρ για τον γκουρού της αμερικανικής φολκ μουσικής Νιλ Γιανγκ.

«Η μουσική είναι το σάουντρακ της ζωής μου» είπε ο ίδιος «και νομίζω ότι αυτό ισχύει για τους περισσότερους ανθρώπους». Ανήκοντας στη «γενιά του ραδιοφώνου», όπως την αποκάλεσε, ο Ντέμι μεγάλωσε ακούγοντας διαρκώς μουσική και τραγούδια. «Ισως επειδή μεγάλωσα μόνος, αφού η μητέρα μου ήταν αλκοολική και ο πατέρας μου εργαζόταν». Αργότερα μπήκε στη ζωή του η εικόνα και «κόλλησε» στο γυάλινο κουτί των 11 ιντσών. Και έτσι όταν μεγάλωσε αποφάσισε να τα συνδυάσει. «Ορισμένες φορές η κινηματογράφηση ζωντανής μουσικής είναι ό,τι πιο συναρπαστικό μπορείς να ζήσεις ως σκηνοθέτης» είπε.

Εξάλλου, αν κάτι προκάλεσε πραγματική έκπληξη στον Ντέμι προτού καν τα γυρίσματα της «Ρίκι» αρχίσουν, ήταν ότι είδε τη «δημιουργία μιας αληθινής μπάντας», κάτι που οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στη Μέριλ Στριπ, την οποία αποκάλεσε «ιδιοφυΐα». Της ζήτησε να μάθει να παίζει ηλεκτρική κιθάρα γιατί δεν ήθελε το play back που θα έκανε να δείχνει ψεύτικη η μουσική της μπάντας και η Στριπ «βούτηξε στα μαθήματα μη κάνοντας τίποτε άλλο επί μήνες»! Μάλιστα, όταν την έφερε σε επαφή με τους επαγγελματίες μουσικούς που υποδύονται τα υπόλοιπα μέλη του συγκροτήματος που βλέπουμε στην ταινία, ένα από τα οποία είναι ο διάσημος Ρικ Σπρίνγκφιλντ, η Στριπ απαγόρεψε στον Ντέμι να παρακολουθήσει τις πρόβες τους που διήρκεσαν περίπου έναν μήνα. «Οταν επιτέλους με κάλεσαν να τους δω, είδα ένα πραγματικό, αυθεντικό συγκρότημα».

Ενα ενδιαφέρον στοιχείο τού «Η Ρίκι και η ροκ» είναι ότι, αν και οικογενειακό δράμα με ροκ μουσική, άθελά του ίσως αποκτά και μια πολιτική διάθεση: ο χαρακτηριστικός Δημοκρατικός πρώην σύζυγος της Ρίκι είναι πλέον παντρεμένος με μαύρη, την ώρα που η Ρίκι είναι συντηρητική Ρεπουμπλικάνα με τατουάζ της αμερικανικής σημαίας στην πλάτη της και με την πίκρα της ανάμνησης ενός αδελφού που σκοτώθηκε στον πόλεμο του Βιετνάμ. Κατά μία έννοια, δύο αντίθετοι πόλοι, η Ρίκι και ο πρώην σύζυγός της, συνεργάζονται για το κοινό καλό, κάτι που ο αριστερός Ντέμι δεν είχε σκεφθεί, αν και χάρηκε με την παρατήρηση. «Εχετε δίκιο, τώρα που το λέτε, το βλέπω μπροστά μου, παρότι δεν έγινε ενσυνείδητα. Ξέρετε, κάποιος με ρώτησε προσφάτως πώς αισθάνθηκα που το κεντρικό πρόσωπο αυτής της ταινίας είναι της συντηρητικής παράταξης. Ε, λοιπόν, το λατρεύω! Με κάνει να νιώθω ευτυχής. Στην Αμερική κάτι που από πολύ νωρίς μαθαίνεις είναι ότι ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους της δημοκρατίας είναι η ύπαρξη αντίθετων απόψεων. Οφείλεις να έχεις συγκρουόμενες απόψεις, ειδάλλως δεν έχεις δημοκρατία. Χαίρομαι λοιπόν που «Η Ρίκι και η ροκ» δίνει αυτή την ευκαιρία της εκφοράς αντίθετων απόψεων. Είναι μια δημοκρατική ταινία!».

Χωρίς εκπλήξεις και μεγάλες ταινίες

Eνα φεστιβάλ χωρίς εκπλήξεις, χωρίς την πραγματικά μεγάλη ταινία και χωρίς ιδιαίτερο θόρυβο, με την εξαίρεση του πρώτου Σαββατοκύριακου, όταν ένας ανορθόδοξα τροφαντός Τζόνι Ντεπ προκάλεσε σάλο στο Λίντο έχοντας έρθει για την παρουσίαση της τελευταίας ταινίας του «Black mass». Τις ίδιες ημέρες ο Εντι Ρεντμέιν, εφετινός κάτοχος του Οσκαρ Α’ ανδρικού ρόλου, ήταν στο Λίντο για «Το κορίτσι από τη Δανία», όπου υποδύεται έναν άντρα εγκλωβισμένο στο σώμα μιας γυναίκας (και για το οποίο θα είναι μάλλον ξανά υποψήφιος για Οσκαρ).

Από τις ταινίες που αγαπήσαμε πρώτη και καλύτερη το «Spotlight» του Τομ Μακ Κάρθι, μια διεισδυτική ματιά στον τρόπο λειτουργίας μιας ομάδας ερευνητών δημοσιογράφων της «Boston Globe» (o τίτλος είναι η ονομασία της ομάδας) που στις αρχές του νέου μιλένιουμ ανέλαβαν να ξεσκεπάσουν ένα τρομακτικό εκκλησιαστικό σκάνδαλο.

Ενδιαφέρον είχε επίσης η αργεντίνικη ταινία «El clan» στην οποία ο Πάμπλο Τραπέρο επιστρέφει σε μια σκοτεινή υπόθεση στα πρώτα χρόνια μετά τη δικτατορία του Βιντέλα στην πατρίδα του. Και τέλος, με το «Interruption», ίσως την πιο αλλόκοτη αντιμετώπιση της «Ορέστειας» που έχουμε δει ποτέ, ο Γιώργος Ζώης παρουσίασε ένα σκηνοθετικό ντεμπούτο στη μεγάλου μήκους ταινία που, αν μη τι άλλο, ξάφνιασε.

Η εφετινή κινηματογραφική Μόστρα μάλλον δεν θα μείνει στην Ιστορία ως μία από τις καλύτερες, ενώ αξιοσημείωτο είναι ότι η οικονομική κρίση έδειξε και αυτή τη φορά τα δόντια της αφού από τη μέση κιόλας της διοργάνωσης ο κόσμος μειώθηκε αισθητά. Υπάρχει άλλωστε το Φεστιβάλ του Τορόντο, όπου θα προβληθούν πολύ περισσότερες ταινίες, εν όψει κιόλας της «προοσκαρικής» περιόδου, οπότε ένας λόγος παραπάνω για να αδειάσουν οι δρόμοι του Λίντο.