Ενωμένοι καλλιτέχνες του Μπενετόν

Πόσοι καλλιτέχνες μπορούν να χωρέσουν σε ένα δωμάτιο; Λοιπόν εξαρτάται από το δωμάτιο αλλά και από τις διαστάσεις των έργων. Σε μια μεγάλη σάλα του Fondazione Cini, πάλαι ποτέ μοναστηριού βενεδικτίνων στο νησάκι San Giorgio στη Βενετία, παρουσιάστηκαν τη Δευτέρα που μας πέρασε έργα από 6.930 καλλιτέχνες. Δεν ήταν τελικά και τόσο δύσκολο, μιας και είχαν όλα τις ίδιες, μικροσκοπικές διαστάσεις: 10Χ12 εκατοστά. Πρόκειται για το νέο πρότζεκτ του αειθαλούς Λουτσιάνο Μπενετόν (γιατί εν τέλει αυτή είναι η σωστή προφορά του ονόματός του), δημιουργού της πασίγνωστης αυτοκρατορίας ρούχων, το οποίο ονομάζεται imago mundi. Μια απόπειρα να χαρτογραφηθεί η καλλιτεχνική δημιουργία του πλανήτη, μια πρόθεση να δημιουργηθεί «η εικόνα ενός κόσμου ιδανικού, ενός κόσμου χωρίς ιδεολογικά ή θρησκευτικά σύνορα στον οποίο η πολυπολιτισμικότητα και η ελευθερία της έκφρασης θεωρούνται πλούτος» σύμφωνα με τον εμπνευστή του εγχειρήματος.

Είναι η εξέλιξη μιας ιδέας που γεννήθηκε πριν από εννέα περίπου χρόνια σε ένα από τα πολλά ταξίδια του αεικίνητου Μπενετόν ανά τον κόσμο, εν προκειμένω στη Χιλή, όταν ένας καλλιτέχνης, αντί για την επαγγελματική του κάρτα, του έδωσε ένα μικρό τελάρο με αυτές ακριβώς τις διαστάσεις. Επτά χρόνια αργότερα ιδρύθηκε ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός imago mundi, υπό την αιγίδα του πολιτιστικού οργανισμού Fondazione Benetton Studi Ricerche. Επιμελητές από κάθε χώρα ή καλλιτέχνες που αναπόφευκτα γνωρίζουν καλά τον κόσμο της τέχνης, προτείνουν στους καλλιτέχνες να προσφέρουν την business card τους προκειμένου να αφήσουν το στίγμα τους στον ιδιότυπο αυτόν πολιτιστικό χάρτη. Σε αντάλλαγμα κερδίζουν αν όχι προβολή, τότε σίγουρα ορατότητα μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας imagomundiart.com όπου αναρτάται το βιογραφικό τους, αλλά και μέσα από αντίστοιχες εκθέσεις και καταλόγους που εκδίδει ο imago mundi.

Εκατοντάδες καλλιτέχνες έχτισαν λοιπόν το μωσαϊκό της καλλιτεχνικής παραγωγής της χώρας τους μέσα από τις προθήκες που σχεδίασε για την έκθεση στη Βενετία ο αρχιτέκτονας Τομπία Σκάρπα, σταθερός συνεργάτης του Μπενετόν τα τελευταία πενήντα χρόνια. Βέβαια, είναι αδύνατον να ισχυριστείς ότι κατέχεις μια πανοραμική εικόνα της μέσα από έναν τέτοιο καταιγισμό (μικρών) εικόνων. Με την εξαίρεση του Ιράν, όπου ακόμη σε τόσο μικρή κλίμακα εντυπωσιάζει το ερωτικό περιεχόμενο στα έργα των συμμετεχόντων, ή της Συρίας, όπου αναπόφευκτα έχει πέσει το φως των προβολέων για να ανακαλύψει μεταξύ άλλων κινητά μέσα στους καμβάδες με βίντεο που στέλνουν σύροι μέσα και έξω από τη χώρα τους, μια έκθεση ιλιγγιωδών αριθμών μπορεί να λειτουργήσει κυρίως ως ερέθισμα για περαιτέρω έρευνα online. Οι συμμετέχοντες ωστόσο δεν το βλέπουν έτσι. Οι σύροι καλλιτέχνες, φέρ’ ειπείν, οι οποίοι ήταν παρόντες μαζί με την επιμελήτριά τους, Ντονατέλα ντε λα Ράτα, ήταν πολύ χαρούμενοι που μπορούσαν να συστηθούν στον κόσμο της τέχνης μέσα από αυτή τη δημιουργική πλατφόρμα. Η δε επιμελήτρια της ιρανικής συλλογής, Μπίτα Φαγιάζι, μας είπε ότι «είναι μια υπέροχη πρωτοβουλία γιατί φέρνει κοντά τόσο πολλούς καλλιτέχνες και δημιουργεί έναν κόσμο χωρίς σύνορα. Πρόκειται περί ψευδαίσθησης γιατί κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί στον κόσμο, ο άνθρωπος δεν αλλάζει. Ας γίνεται τουλάχιστον μέσα από την τέχνη».

Η Ελλάδα στον χάρτη

Η Ελλάδα εκπροσωπήθηκε στην έκθεση από έργα 195 καλλιτεχνών σε επιμέλεια Πολύνας Κοσμαδάκη και Αναστασίας Καραγγέλου. Από τον Μιχάλη Κατζουράκη και τον Σωτήρη Σόρογκα ως την Αναστασία Δούκα και τους Greece is for Lovers, «εκπροσώπους όχι μόνο από τον χώρο των αμιγώς εικαστικών τεχνών, αλλά και από άλλα πεδία, όπως αυτά της αρχιτεκτονικής, του βιομηχανικού σχεδιασμού και της φωτογραφίας» όπως εξηγεί η Κοσμαδάκη, οι επιμελήτριες απάντησαν στην πρόσκληση λαμβάνοντας υπόψη τη σημερινή κατάσταση της χώρας η οποία επιβάλλει τον αναπροσδιορισμό της εικόνας της. «Θέσαμε ως στόχο το Imago Mundi Greece να μην πάρει τη μορφή μιας εξαντλητικής έκθεσης-επισκόπησης της ελληνικής τέχνης τη δεδομένη χρονική στιγμή, ούτε να αποτελέσει μια κλειστή αφήγηση της πρόσφατης επικαιρότητας στον χώρο των εικαστικών, αλλά να προταθεί ως ένα ενδεικτικό σύνολο σημείων που διατηρεί μια δυναμική σχέση με την καλλιτεχνική παραγωγή στην Ελλάδα του 2014».