«Οθέλλος» χωρίς make up

«Ηταν μια παράδοση που έπρεπε να αλλάξει!». Με αυτή τη φράση ο Πίτερ Γκελμπ, γενικός διευθυντής της Μητροπολιτικής Οπερας της Νέας Υόρκης, σχολίασε μια ανατρεπτική για τα ως σήμερα δεδομένα του θεάτρου απόφαση σχετικά με την εναρκτήρια παραγωγή του βερντιανού «Οθέλλου» στις 21 Σεπτεμβρίου. Εν προκειμένω, ο πρωταγωνιστής, ο λετονός τενόρος Αλεξάντρς Αντονένκο, ένας από τους σημαντικότερους ερμηνευτές του ρόλου του τίτλου παγκοσμίως, θα εμφανιστεί χωρίς το σύνηθες σκούρο make up που χρησιμοποιούνταν ως σήμερα προκειμένου να αποδοθεί με τρόπο ρεαλιστικό η βορειοαφρικανική καταγωγή του ήρωα.

Η εν λόγω όπερα της ύστερης δημιουργικής περιόδου του Βέρντι βασίζεται στο ομότιτλο έργο του Σαίξπηρ. Ωστόσο, παρ’ όλο που εδώ και αρκετά χρόνια οι θεατρικοί θίασοι έχουν σταματήσει να χρησιμοποιούν το σκούρο make up, θεωρώντας το αναχρονιστικό κατάλοιπο, οι κορυφαίες όπερες του κόσμου συνεχίζουν. Χαρακτηριστική είναι άλλωστε και η προωθητική φωτογραφία που έδωσε στη δημοσιότητα η Μετροπόλιταν πριν από μερικούς μήνες, όπου ο Αντονένκο εμφανιζόταν να φορά σκούρο make up και να στέκεται ανάμεσα σε σκιές. Στην ίδια τη νέα παραγωγή, όμως, σε σκηνοθεσία Μπάρτλετ Σερ (θα προβληθεί και στην Ελλάδα στις 17 Οκτωβρίου στο πλαίσιο του επιτυχημένου προγράμματος The Met: Live in HD ,το οποίο μεταδίδεται και στη χώρα μας με την υποστήριξη του ομίλου Antenna), τα πράγματα θα είναι διαφορετικά αφού, σύμφωνα με τον Γκελμπ, «ήταν εξαρχής ξεκάθαρο ότι αυτή η παλιομοδίτικη προσέγγιση με τον πρωταγωνιστή να φορά βαρύ σκούρο make up θα εγκαταλειφθεί στη συγκεκριμένη παραγωγή». Δίνοντας μάλιστα το στίγμα της παράστασης, είπε ότι η σκηνοθεσία θα δώσει έμφαση σε θέματα θέσεως και εξουσίας.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι η Μετροπόλιταν δεν είναι το πρώτο λυρικό θέατρο που σπάει τη συγκεκριμένη παράδοση. Εχει προηγηθεί η Εθνική Οπερα της Αγγλίας το 2014 με τον «Οθέλλο» του ανατρεπτικού σκηνοθέτη Ντέιβιντ Ολντεν (παραστάσεις του οποίου, όπως και του δίδυμου αδελφού του και επίσης σκηνοθέτη Κρίστοφερ, έχουμε δει και στην Ελλάδα, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και στην Εθνική Λυρική Σκηνή), ο οποίος παρουσίασε τον ήρωα χωρίς σκούρο make up να εγκαταλείπει το Ισλάμ και να ασπάζεται τον χριστιανισμό.

Το θέμα έχει προκαλέσει συζήτηση στον διεθνή Τύπο αφού δεν λείπουν όσοι υποστηρίζουν ότι ένας ξανθός και γαλανομάτης Μαυριτανός είναι επίσης «προβληματικός». Και προσθέτουν ότι το πραγματικό πρόβλημα έγκειται στην έλλειψη αφροαμερικανών τενόρων που μπορούν να τραγουδήσουν τον ρόλο του Οθέλλου.

To άκρως επιτυχημένο πρόγραμμα «The Met: Live in HD» συμπληρώνει εφέτος αισίως 10 χρόνια. Στο πλαίσιό του παραστάσεις από τη Μετροπόλιταν προβάλλονται σε επιλεγμένους πολιτιστικούς χώρους σε περισσότερες από 70 χώρες σε όλον τον κόσμο, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα. Το πρόγραμμα της σεζόν 2015-2016 περιλαμβάνει 10 όπερες: μεταξύ αυτών έξι νέες παραγωγές και μια «έξτρα» μετάδοση της παραγωγής του «Mαγικού αυλού» του Μότσαρτ η οποία προβάλλεται για πρώτη φορά από το 2006.

Η έναρξη των εφετινών ζωντανών μεταδόσεων θα γίνει στις 3 Οκτωβρίου με τον «Τροβατόρε» του Βέρντι στην –εμπνευσμένη από τον Γκόγια – παραγωγή του Ντέιβιντ Μακ Βίκαρ, με τη σουπερστάρ ρωσίδα σοπράνο Αννα Νετρέμπκο στον ρόλο της Λεονόρα. Θα ακολουθήσουν ο «Οθέλλος» στις 17/10, ο βαγκνερικός «Ταγχόιζερ» (31/10) και η «Λούλου» του Αλμπαν Μπεργκ σε σκηνοθεσία Γουίλιαμ Κέντριτζ και μουσική διεύθυνση του βετεράνου Τζέιμς Λιβάιν (21/11). Στις 12/12 θα ακολουθήσει η επετειακή προβολή του «Μαγικού αυλού» με την ευκαιρία των 10χρονων του προγράμματος και στις 16 Ιανουαρίου 2016 θα δούμε τους «Αλιείς μαργαριταριών» του Μπιζέ . Οι προβολές θα συνεχιστούν με την «Τουραντότ» του Πουτσίνι (30/1), τη «Μανόν Λεσκό» (5/3) και τη «Μαντάμα Μπατερφλάι» του ίδιου συνθέτη (2/4), τον «Roberto Devereux» του Ντονιτσέτι (16/4) και την «Ηλέκτρα» του Ρίχαρντ Στράους (30/4).