Για όλα φταίει ο Αγγελος Παπαδημητρίου. Οταν ο φωτογράφος Βασίλης Βρεττός έδειξε στη συνεργάτιδά του, επιμελήτρια Ιριδα Κρητικού, ένα πορτρέτο του ηθοποιού-τραγουδιστή-εικαστικού, εκείνη ξετρελάθηκε. Δεν ήταν ο Παπαδημητρίου που γνώριζε, αλλά δεν ήταν και πολύ διαφορετικός. Ηταν ένας μάγος και ένας ζογκλέρ γιατί αυτή ήταν η επιθυμία του την οποία είχε προσφερθεί να εκπληρώσει ο Βρεττός. «Εχω μια ιδέα, θέλω να φωτογραφίζω ανθρώπους οι οποίοι θα υποδεικνύουν τον χώρο και θα σκηνοθετούν την όλη ατμόσφαιρα, βάσει μιας βαθύτερης επιθυμίας τους ή ενός απωθημένου τους. Το βλέπεις αυτό να γίνεται ενότητα;» τη ρώτησε. Η «ιδέα» ήταν κάτι παραπάνω από καλή. Το αποδείκνυε και το υπόλοιπο δείγμα της δουλειάς του πέρα από τον Παπαδημητρίου.
Η τραγουδίστρια Στέλλα Γκρέκα και ο τσελίστας της ΚΟΑ Στέλιος Ταχιάτης είχαν επίσης φωτογραφηθεί, η μεν στον ολάνθιστο κήπο της, ο δε με τον εγγονό του να παίζουν τσέλο στη θάλασσα μπροστά από το σπίτι του Βρεττού στο Μάτι. Αλλά και μια ευρεία γκάμα ανθρώπων, όπως οι φίλοι του Βρεττού στους οποίους είχε απευθύνει την πρόσκληση για πρώτη φορά σε μια βραδινή τους έξοδο. Το αποτέλεσμα έδειχνε με κάθε βεβαιότητα ότι αυτή η δουλειά είναι πολλά υποσχόμενη. Με παραίνεση της Κρητικού, ο Βρεττός φωτογράφισε τον ηθοποιό Νίκο Καραθάνο ως πεταλωτή αλόγων –πάντα βάσει ενός δικού, ανομολόγητου «θέλω». Με τους Παπαδημητρίου, Καραθάνο, Ταχιάτη και Γκρέκα «υπό μάλης», φωτογράφος και επιμελήτρια έκλεισαν ραντεβού με τον Γιώργο Λούκο. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία.
Η εικόνα μέσα στην εικόνα και η πλοκή μέσα στην πλοκή

Αύριο ανοίγει στους χώρους του Φεστιβάλ στην Πειραιώς 260 μια έκθεση με περισσότερα από σαράντα πορτρέτα ανθρώπων του πολιτισμού οι οποίοι φωτογραφήθηκαν ανταποκρινόμενοι στην ίδια συνθήκη, ειδικά για το Φεστιβάλ Αθηνών. Η Ευανθία Ρεμπούτσικα ως χειρουργός, η Λυδία Φωτοπούλου ως κεραμίστρια, ο αρχαιολόγος Πέτρος Θέμελης αγκαλιά με ένα καραβάκι σαν εκείνα που αγαπά να συλλέγει. «Θα μπορούσαν να είναι άλλοι τόσοι οι συμμετέχοντες, άλλωστε το πρότζεκτ είναι υπό εξέλιξη» λέει η Κρητικού. «Πρόκειται για ένα μικρό πανόραμα ανθρώπων, χαμηλόφωνων και εργατικών, κάθε ένας από τους οποίους έχει κάτι ενδιαφέρον να πει, μια αναπάντεχη πτυχή του εαυτού του να ξεδιπλώσει».
Ο Βρεττός ήταν εκεί όχι μόνο για να την αποτυπώσει αλλά και για να τη βοηθήσει να ξεδιπλωθεί όπου ήταν απαραίτητο. Οπως όταν έπεισε τις Ζυράννα Ζατέλη και Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ να απομακρυνθούν από τα γραφεία τους και από την οικεία εικόνα τους. Η Ζατέλη βρήκε καταφύγιο στη συντροφιά των πουλιών στην ταράτσα του σπιτιού της, η Αγγελάκη-Ρουκ στο ντιβάνι της αγκαλιά με το ραδιοφωνάκι της. Οχι τόσο αναπάντεχα, αλλά σίγουρα τρυφερά καθρεφτίσματα του εαυτού τους. Σε «κόντρα ρόλους» επιδόθηκαν οι νεότεροι συμμετέχοντες και δη οι ηθοποιοί. Ολοι τους ωστόσο φανέρωσαν έναν άλλο «Εαυτό μέσα στον εαυτό» τους, όπως είναι και ο υπότιτλος της έκθεσης. Σε στενή συνεργασία με τον τίτλο, «Mise en abyme», από τον γαλλικό όρο που προέρχεται από τα εραλδικά σύμβολα του μεσαίωνα. Στην τέχνη και στη λογοτεχνία σημαίνει «η εικόνα που εμπεριέχεται μέσα στην εικόνα (όπως για παράδειγμα συμβαίνει στο έργο «Las Meninas» του Βελάσκεθ όπου μέσα στο οπτικό πεδίο του έργου ζωγραφίζεται ένα άλλο έργο) ή την πλοκή που εμπεριέχεται μέσα στην πλοκή (όπως για παράδειγμα συμβαίνει στον «Αμλετ» του Σαίξπηρ, όπου μια θεατρική ομάδα εμφανίζεται μέσα στο θέατρο μιμούμενη τους πρωταγωνιστές)» εξηγεί η Κρητικού.
Ο παρασκηνιακός Βρεττός

Αυτό πάντως που αποκαλύπτεται για τον ίδιο τον φωτογράφο μέσα από αυτή τη δουλειά που θα ομορφύνει το βιομηχανικό τοπίο της Πειραιώς είναι το σταθερό ενδιαφέρον του για το «backstage». «Του αρέσει πολύ το παρασκήνιο. Είτε αυτό αφορά τη ραστώνη στους ανθρώπους του τσίρκου, τις πρόβες στη Λυρική, τους μαρμαροτεχνίτες της Ακρόπολης, είτε αυτό που έχουμε μέσα μας και δεν το βλέπει ο άλλος» λέει η Κρητικού. «Ναι, το παρασκήνιο με γοήτευε από μικρό» παραδέχεται ο Βρεττός. «Με συνάρπαζαν τα Επίκαιρα, πώς γυριζόταν μια ταινία ως και ο γραφικός χαρακτήρας ενός ποιητή, για παράδειγμα ένα χειρόγραφο ποίημα του Καβάφη. Νιώθω μια έλξη προς αυτό το αθέατο γιατί εκεί μέσα βλέπω τον εαυτό του άλλου. Για αυτόν τον λόγο έχω ζητήσει ένα χειρόγραφο κείμενο από τον καθένα από τους φωτογραφιζόμενους. Στην έκθεση στο Φεστιβάλ θα παρουσιαστούν τυπωμένα, όμως κάποια στιγμή, όταν ολοκληρωθεί η ειδική έκδοση που ετοιμάζουμε, τα σημειώματα αυτά θα συμπεριληφθούν όπως είναι, χειρόγραφα».

Πέτρος Θέμελης
Αρχαιολόγος, διευθυντής της ανασκαφής στην Αρχαία Μεσσήνη
Φωτογραφήθηκε στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού με ένα καράβι από τη συλλογή του

«Αγαπώ τη θάλασσα, αγαπώ τα καράβια, τα “θαλασσόπλαγκτα” δώρα του Προμηθέα στους ανθρώπους που ως τότε “σέρνονταν σαν τα μυρμήγκια στα ανήλιαγα κοιλώματα των σπηλαίων”». Π.Θ.

Τίτος Πατρίκιος

Ποιητής
Φωτογραφήθηκε στο σπίτι του με την εγγονή του Ναταλία


Οι Στίχοι, 1
«Οι στίχοι, σαν τα παιδιά,
Μέσα στα σπλάχνα μεγαλώνουν με μυστικούς θορύβους,
πονάνε μέσα σου, αρρωσταίνουν,
παίρνουν απρόσμενα τ’ ανάστημά τους,
μια μέρα σηκώνουνε κεφάλι
ενάντια σε σένα που τους γέννησες,
όσο να φύγουν κάποτε οριστικά
και να μην είναι πια δικοί σου μόνο». Τ. Π.
Γιώργος Γλάστρας
Ηθοποιός
Φωτογραφήθηκε στο εργαστήριο γλυπτικής του Απόστολου Φανακίδη

«
Κι ο σπουδαστής σκάλιζε στης Πειραιώς τον κήπο.
Ενα θραύσμα πετάχτηκε από εκεί εδώ, και από εδώ εκεί.
Καθώς περνούσα από το μισοφέγγαρο φώτιζε η πανσέληνος.
Ποιος είναι αυτός που περπατάει δίπλα μου;
29 Απριλίου
A PORTRAIT OF THE ARTIST AS A WORK OF ART
Εργο αγνώστου
Αυτά που αφήνουμε –αυτά που διαλέγουμε
Στον ίδιο δρόμο, και το 18 και το 16.
«Υπάρχει μια θεότητα που πλάθει το σχήμα της ζωής.
Εμείς απλώς λαξεύουμε το αδρό περίγραμμά της».
Βασίλης. Φίλιππος. Δώρα. Απόστολος. Ζωή.
Ενα νεογέννητο».
Λυδία Φωτοπούλου
Ηθοποιός
Φωτογραφήθηκε στο Εργαστήρι Κεραμικής της Νίκης Γκόφα

Η τέχνη των χεριών

«Η συγκλονιστική κεραμίστρια Λυδία δημιουργεί πολύπλοκες συνθέσεις από ζώα, φυτά, τέρατα και ανθρώπινες μορφές με υλικά της τον άργιλο, το νερό και τη φωτιά. Στο εργαστήρι της, δίπλα σε ποτάμι, κάτω από δέντρα γεμάτα πουλιά, με έδαφος πλούσιο σε αργιλόχωμα, κοπανάει, ζυμώνει και σταυρώνει τον πηλό, όλα μόνη της!

…Κι ύστερα ξύπνησα». Λ.Φ.

πότε & πού:

«Mise en Abyme / Ο Εαυτός Μέσα στον Εαυτό» στο Φεστιβάλ Αθηνών, Πειραιώς 260 από 1/6 ως 31/7. Είσοδος Ελεύθερη

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ