Ο Φράνζεν και οι άλλοι

Ακούσαμε και στην Αθήνα από κοντά τον αμερικανό πεζογράφο Τζόναθαν Φράνζεν να μας μιλά για την τέχνη του στο κατάμεστο αμφιθέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ενωσης. Οταν τέλειωσε η εκδήλωση, οι αναγνώστες του Φράνζεν, με δύο και τρία βιβλία του παραμάσχαλα ο καθένας, περίμεναν με υπομονή να έρθει η σειρά τους για την ποθητή υπογραφή του συγγραφέα. Του έκανε εντύπωση αυτή η υπομονή, σχολίαζε εκείνος αργότερα, και η αίσθηση που αποκόμισε ότι το κοινό δημιουργούσε μια ομάδα, κάτι σαν οικογένεια. Δεν αντιλήφθηκε εκνευρισμό και σπρωξίματα, αναγνώστες-μονάδες, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες. Αυτά παρατήρησε εκείνος. Εμείς παρατηρήσαμε ότι οι ερωτήσεις που έγιναν από το κοινό αποκάλυπταν καλή γνώση του έργου του, μια κοινότητα ενήμερων αναγνωστών. Παρατηρήσαμε και κάτι άλλο: ότι σε αυτή την κοινότητα δεν υπήρχαν συγγραφείς. Μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού ήταν οι ομότεχνοι του Φράνζεν στην αίθουσα. «Η μυθοπλασία δεν είναι γαϊδούρι για να το φορτώνουμε σακιά με άμμο» είπε εκείνος μεταφορικά, αναφερόμενος στη λογοτεχνία που την παραγεμίζουμε με απόψεις και τοποθετήσεις για την επικαιρότητα οι οποίες θα είχαν θέση σε ένα δοκίμιο. Οι συγγραφείς της ανθούσας λογοτεχνίας της κρίσης θα άξιζε να το ακούσουν.