Φεστιβάλ Αθηνών: Από την Υδρα του Κοέν στο βιετναμέζικο τσίρκο

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1960 ο 26χρονος τότε Λέοναρντ Κοέν αγόρασε ένα παλιό αρχοντικό στην Υδρα αντί 1.500 δολαρίων. Με αυτόν τον τρόπο αξιοποίησε τα χρήματα της κληρονομιάς της γιαγιάς του προκαλώντας έκπληξη στους φίλους του με την απόφασή του να αποκτήσει «ρίζες» σε ένα μέρος άγνωστο και απρόσμενο. Οι συνθήκες ήταν δύσκολες: η διαδικασία της αγοράς αποδείχθηκε σύνθετη αλλά ο καναδός λογοτέχνης, συνθέτης και τραγουδιστής κάθε άλλο παρά το μετάνιωσε. Αργότερα, μάλιστα, δήλωνε πως επρόκειτο για την πιο έξυπνη απόφαση της ζωής του: το αρχοντικό των πέντε δωματίων –σε διαφορετικά επίπεδα –ήταν παραμελημένο, δεν υπήρχε ηλεκτρικό και τρεχούμενο νερό, εκεί όμως βρήκε την ηρεμία και την απομόνωση που χρειαζόταν για να εμπνευστεί: σε αυτό το σπίτι έγραψε, μεταξύ άλλων, το μυθιστόρημά του «Beautiful Losers» («Θαυμάσιοι αποτυχημένοι») που τον έκανε παγκόσμια γνωστό ως συγγραφέα…

Η παραπάνω ιστορία έχει ίσως ενδιαφέρον για όσους σκέπτονται να παρακολουθήσουν τη συναυλία του Ανταμ Κοέν, γιου του καναδού βάρδου, το εφετινό καλοκαίρι στο Ηρώδειο (29 Ιουνίου). Η Υδρα θα βρεθεί στο επίκεντρο της βραδιάς, καθώς ο 43χρονος Ανταμ –που εμφανίζεται για πρώτη φορά στη χώρα μας –ηχογράφησε το τελευταίο του άλμπουμ με τίτλο «We go home» στο σπίτι του πατέρα του στο νησί. Η επιλογή δεν ήταν τυχαία: πρόκειται για μια πολύ προσωπική συλλογή τραγουδιών που παραπέμπει ευθέως στις αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας. Η Υδρα των πρώτων χρόνων του φαίνεται πως είναι η πιο «αγαπημένη» από τις πολλές πατρίδες του καλλιτέχνη, γι’ αυτό και η «αύρα» της θα κυριαρχήσει στη συναυλία που θα δοθεί στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει κομμάτια και από τα τέσσερα άλμπουμ του αλλά και αρκετές από τις πιο γνωστές και αγαπημένες συνθέσεις του πατέρα του.

Διεθνή σχήματα

Μια ματιά στα διεθνή σχήματα που εμφανίζονται για πρώτη φορά στο εφετινό Φεστιβάλ Αθηνών καταδεικνύει πως ο κοινωνικός προβληματισμός και η «αναμέτρηση» με τα σημαντικά ζητήματα της εποχής μας βρίσκονται στο επίκεντρο των αναζητήσεων των δημιουργών.

Σε ό,τι αφορά στο θέατρο, η «Δεσποινίς Τζούλια» του Στρίντμπεργκ στην πολυβραβευμένη διεθνώς παραγωγή του νοτιοαφρικανικού Baxter Theatre Center (11, 12, 13 Ιουνίου / Πειραιώς 260) αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Πρόκειται για ένα πολυσυλλεκτικό πολιτιστικό κέντρο στα νότια προάστια του Κέιπ Τάουν που εγκαινιάστηκε το 1977 και αποτέλεσε πηγή ελπίδας την εποχή του απαρτχάιντ. Εν προκειμένω το πολύκροτο έργο του Στρίντμπεργκ (1888), το οποίο προκάλεσε σκάνδαλο στην εποχή του, εστιάζει στη σαρκοβόρα πάλη ανάμεσα σε δύο κοινωνικές τάξεις, δύο φύλα και δύο ψυχισμούς. Μέσα από ποιες εμπειρίες και σκέψεις, εικόνες και συναισθήματα αυτός ο θίασος που αποτελείται από μία λευκή και δύο μαύρους ηθοποιούς θα ερμηνεύσει την «ωμότητα» του σκλάβου και τη συντριβή της κόρης του κόμη; Η προσαρμογή και η σκηνοθεσία του Γελ Φάρμπερ εστιάζουν σε μια μετατραυματική κοινωνία και στο πλέγμα των παραδόσεων που δεσμεύουν τις ζωές την επόμενη ημέρα. Η πάλη ανάμεσα στους τρεις ήρωες αγγίζει το θέμα της αποκατάστασης και της συνειδητοποίησης του τι μπορεί στ’ αλήθεια να διορθωθεί και τι όχι…

Mε το ζήτημα της ταυτότητας σε όλες τις εκφάνσεις του –εθνική, κοινωνική, σεξουαλική –καταπιάνεται η Γιανγκ Ζαν Λι αμφισβητώντας τις κυρίαρχες αξίες των σύγχρονων φιλελεύθερων κοινωνιών. Μία ακόμη πρώτη παρουσία στο Φεστιβάλ Αθηνών, η κορεατικής καταγωγής δραματουργός και σκηνοθέτρια αποτελεί κεντρική μορφή της νεοϋορκέζικης θεατρικής σκηνής. Τι γίνεται όταν κάποια στιγμή χάνουμε το πιο μεγάλο μας προνόμιο, το να ξεχνούμε ότι είμαστε προνομιούχοι; Αυτή η αναπάντεχη ερώτηση αποτελεί τον βασικό προβληματισμό στο «Straight White Men» που εστιάζει στο ανδρικό πρότυπο των δυτικών κοινωνιών: τον λευκό ετεροφυλόφιλο άντρα. Σαν μακρινός απόηχος του έργου του Αρθουρ Μίλερ «Ο θάνατος του εμποράκου» με τις συγκρούσεις μιας οικογένειας της λευκής μεσαίας τάξης στη μεταπολεμική Αμερική, η παράσταση της Γιανγκ Ζαν Λι ανεβάζει στη σκηνή μιαν αντίστοιχα τυπική, σύγχρονη αμερικανική οικογένεια: ένας πατέρας και τρεις γιοι σε έναν ηθελημένα συμβατικό σκηνικό χώρο, με στολισμένο το χριστουγεννιάτικο δέντρο. Τι θα συμβεί όταν ο ένας γιος αμφισβητήσει τις προσδοκίες που είχε για αυτόν η οικογένεια; (22, 23, 24 Ιουνίου / Πειραιώς 260)

«Ποιες είμαστε;»

Με κοινωνικά, εξίσου, ζητήματα –τα οποία αναδεικνύουν εν τούτοις μέσα από προσωπικά τους βιώματα –καταπιάνονται οι She She Pop: μια γυναικεία κολεκτίβα που ιδρύθηκε το 1993 στο Βερολίνο, για να κατακτήσει έκτοτε την Ευρώπη. Το «Schubladen» («Συρτάρια») που παρουσιάζουν στην πρώτη τους εμφάνιση στο Φεστιβάλ (11, 12 Ιουλίου / Πειραιώς 260) προκύπτει μέσα από μια σειρά ερωτήματα: «Ποιες ήμασταν;», «Ποιες είμαστε;», «Γιατί γίναμε έτσι;». Οι προσωπικές συγκρούσεις θα βρουν την ιστορική τους διάσταση στην επανένωση της Γερμανίας μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Τρεις περφόρμερ των She She Pop με καταγωγή από την Ανατολική Γερμανία κάθονται απέναντι από τις αντίστοιχες συναδέλφους τους που προέρχονται από τη Δύση. Αρχίζει έτσι να παίρνει μορφή μια ουσιαστική σχέση, η οποία κάποιες φορές θυμίζει θεραπεία ζευγαριού. Ανταλλάσσουν μνήμες και σκέψεις αναζητώντας κάθε τόσο στα παλιά συρτάρια τους ημερολόγια, εφηβικές επιστολές, δίσκους, αναμνηστικά, αγαπημένα βιβλία… Πώς χτίζεται άραγε μια πραγματική σχέση πέρα από τα κλισέ Ανατολή/Δύση;

Θραύσματα από θεατρικά έργα και ποιήματα, ηχώ από λέξεις και μουσικές, κοστούμια, πανό, ηθοποιοί βγαλμένοι από έναν ζωντανό πίνακα… Με αυτά τα υλικά ο Φρανσουά Τανγκί «χτίζει» το ονειρικό του σύμπαν. Στην πρώτη του εμφάνιση στο Φεστιβάλ με το Theatre du Radeau παρουσιάζει το «Passim»: Σαίξπηρ, Μολιέρος, Καλντερόν, Φλομπέρ συναντούν επί σκηνής τους «καλεσμένους» τους: μεταξύ αυτών ο Μπετόβεν, ο Σούμπερτ, ο Κέιτζ αλλά και ο Ξενάκης (16, 17, 18 Ιουλίου / Πειραιώς 260).

πότε & πού:

Το πλήρες πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών 2015 στο www.greekfestival.gr