Φένια Παπαδόδημα: Τα κουτάκια είναι δείγμα έλλειψης πολιτισμού

Τα ταξίδια είναι όμορφα. Είτε τα κάνει κάποιος με τη βαλίτσα στο χέρι είτε τα κάνει, για παράδειγμα, μέσω της μουσικής. Και δη μέσω μιας συναυλίας. Την προσεχή Παρασκευή στο Κελάρι του Athenaeum οι εκδόσεις Νεφέλη διοργανώνουν άλλη μια βραδιά-αφιέρωμα στον Μπορίς Βιάν (η πρώτη είχε παρουσιαστεί τον περασμένο Δεκέμβριο). Η ζωή του γάλλου συγγραφέα, τζαζίστα, τραγουδοποιού, ηθοποιού, μέλους της Παταφυσικής (είναι η επιστήμη που επινοήθηκε από τον συγγραφέα Αλφρέντ Ζάρι ως η «επιστήμη των φανταστικών λύσεων, που αποδίδει συμβολικά σε γενικές γραμμές τις ιδιότητες των περιγραφόμενων αντικειμένων από την πιθανότητά τους»), διευθυντή του τμήματος τζαζ της δισκογραφικής εταιρείας Philips και ενός από τους πλέον σημαντικούς διανοουμένους της μεταπολεμικής Γαλλίας, ξεδιπλώνεται επί σκηνής από την τραγουδίστρια – μουσικό Φένια Παπαδόδημα και τον αργεντίνο δεξιοτέχνη στο πιάνο και στην κιθάρα Ρόμαν Γκόμες. Πριν από τη συναυλία, για τη ζωή, το έργο και την εποχή του Βιάν θα μιλήσουν ο δημοσιογράφος, αρχισυντάκτης του Πολιτιστικού τμήματος στο «Βήμα της Κυριακής» και καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Νίκος Μπακουνάκης και η μεταφράστρια Ρίτα Κολαΐτη.

Η ηθοποιός, τραγουδίστρια και συγγραφέας Φένια Παπαδόδημα δεν είναι η πρώτη που φορά που «αγκαλιάζει» τον Μπορίς Βιάν και όπως αφήνει να εννοηθεί στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «Βήμα», δεν θα είναι και η τελευταία. «Ο Μπορίς Βιάν νιώθω ότι θα έχει συνέχεια. Είναι ο πρώτος που έφερε την αμερικανική τζαζ στην Ευρώπη, μια πολυσχιδής προσωπικότητα με τρομερό χιούμορ. Ξανανιώνω όταν τον πλησιάζω. Σε αυτή την κατάσταση που βρισκόμαστε σήμερα, μπορούμε να πάρουμε δύναμη από την ενέργειά του. Είχε πάθος με ό,τι καταπιανόταν. Ηταν συνεχώς άρρωστος αλλά μισούσε τη μιζέρια. Επαιζε τζαζ έστω και με έναν πνεύμονα. Αυτή ήταν η δύναμη του Μπορίς Βιάν».

Μια δύναμη που φαίνεται να τροφοδοτεί και τη Φένια Παπαδόδημα ή τουλάχιστον να την έχει ως οδηγό. «Στη ζωή υπάρχουν επιλογές. Οπως αν για παράδειγμα θέλουμε μηχανιστικά να μείνουμε κολλημένοι σε μια ζωή όπου απλά εκτελούμε τις συνήθειές μας. Τότε όμως δεν θα μας συμβεί τίποτε και όλα θα γυρίζουν στα πολιτικά αδιέξοδα και στα οικονομικά προβλήματα. Ολο αυτό δημιουργεί ένα κλίμα αμηχανίας. Κακών συνηθείων, κακών λογισμών. Λογισμών που σε παραλύουν». Μια παράλυση που έχει αντίδοτο: τον πολιτισμό. «Ο ελληνικός λαός είναι μπερδεμένος, αποπροσανατολισμένος, εδώ και χρόνια. Ενας λαός που έχει βιώσει πολλά χάσματα πολιτισμικά μέσα του. Οπως και να το κάνουμε, δεν είμαστε ούτε Αμερικανοί, ούτε μαύροι, ούτε Αφρικανοί, ούτε Γερμανοί, παρ’ όλα αυτά προστρέχουμε προς άλλα μοντέλα. Εχω ζήσει 11 χρόνια στο Παρίσι. Διακρίνω από τότε που γύρισα είτε μια ευρωπολαγνεία είτε ότι είμαστε οι καλύτεροι του κόσμου. Ελληνάρες από τη μία, απίστευτα κομπλεξικοί από την άλλη. Το ευρωπαϊκό μοντέλο δεν είναι πανάκεια».

Και εδώ για τη Φένια Παπαδόδημα παίρνει θέση ο Πολιτισμός. Οχι μόνο ως δημιουργία αλλά και θεσμικά. «Φυσικά και υπάρχει πολιτισμός στην Ελλάδα. Πιστεύω ότι το πολιτιστικό άνοιγμα που συμβαίνει τα τελευταία χρόνια σαφώς και είναι κάτι θετικό. Μια νεότερη γενιά Ελλήνων είναι πλέον πολίτες του κόσμου με την ευρύτερη έννοια, φέρνουν νέο αίμα. Στην τέχνη υπάρχουν αξιόλογες προσπάθειες αλλά τα πράγματα είναι τραγικά κατηγοριοποιημένα. Πολύ περισσότερο από το εξωτερικό. Η έκφραση ομαδοποιείται, ο καθένας έχει τους φίλους του, σαν να είμαστε σε μια σέχτα. Τα κουτάκια για εμένα είναι δείγμα έλλειψης πολιτισμού. Πολιτισμός δεν είναι πόσα πτυχία έχεις πάρει ή αν έχεις γράψει τέσσερα θεατρικά έργα που έχουν πάει καλά. Ο πολιτισμός έχει να κάνει με την καλλιέργεια. Οσο πιο ευρύς είσαι ως άνθρωπος τόσο πιο καλλιεργημένος είσαι».

Οσον αφορά τη θεσμική διάσταση του Πολιτισμού, περιμένει από τον νέο υπουργό «όπου υπάρχουν επιχορηγήσεις να (ξε)φύγουμε από την έννοια των οικογενειών. Να ανοίξουν τα πράγματα, να είναι περισσότερο αντικειμενικά και να μην είναι κατευθυνόμενα. Να υπάρχει βήμα για διαφορετικές προσεγγίσεις. Στην Ελλάδα κατά καιρούς δημιουργούνται μόδες. Κάποια συγκεκριμένα στυλ, αλλά η παλέτα των καλλιτεχνών και των δημιουργών έχει πάρα πολλές αποχρώσεις. Θα χαιρόμουν πολύ αν υπήρχε μια αντιμετώπιση περισσότερο βαθιά και αντικειμενική».

Η δική της παλέτα δεν περιλαμβάνει μόνο τον Μπορίς Βιάν, αλλά και τους Grace Flowers. Το σχήμα με το οποίο δουλεύει και παράγει μουσικά το τελευταίο διάστημα. Αποτελείται από τους Γιώργο Παλαμιώτη στο ηλεκτρικό μπάσο, Νίκο Σιδηροκαστρίτη στα τύμπανα και τον Δημήτρη Σεβδαλή στο πιάνο. «Η πρώτη μας κυκλοφορία αναμένεται το προσεχές φθινόπωρο αν όλα πάνε καλά. Μουσικά κινούμαστε σε ένα είδος τζαζ από στοιχεία της ελληνικής παράδοσης, με πινελιές world. Παράλληλα μας ζητούν και πάλι για συναυλίες στο Παρίσι».

Και αν τα παραπάνω αφορούν το μουσικό της παρόν και μέλλον, για να δούμε και τα σχέδια της Φένιας Παπαδόδημα ως διοργανώτριας φεστιβάλ. Για έναν ολόκληρο μήνα, από τις 17 Απριλίου ως τις 17 Μαΐου, ο Ελαιώνας ζωντανεύει. Ζωντανεύει με δράσεις καθημερινές σε σημεία ιστορικού, πολιτιστικού και αστικού ενδιαφέροντος, φιλοξενώντας καλλιτέχνες που εμπνέονται από το ευρύ θέμα του Ελαιώνα. Οι συμμετέχοντες θα προέρχονται από όλο το φάσμα της δημιουργίας: θέατρο, χορός, μουσική, performance, εικαστικά, φωτογραφία, εγκαταστάσεις, video art, ντοκιμαντέρ, εκπαίδευση και ομιλίες. Αυτό είναι το περίγραμμα του Φεστιβάλ. «Η αφορμή για να το κάνει πράξη είναι η θεατρική νουβέλα που εκδόθηκε και έχει τον τίτλο «Πωλούνται δάκρυα ελιάς», που είχε ανέβει πέρυσι στο Θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας. Το κείμενο αυτό είναι εμπνευσμένο από τον αθηνογράφο Δημήτρη Καμπούρογλου και από το βιβλίο του «Ο αναδρομάρης της Αττικής» που έχει αφήσει ένα μοναδικό έργο πίσω του. Τα βιβλία του μιλούν για τη μεταμόρφωση της Αθήνας. Μιλάει για περιοχές, δρόμους, θρύλους και παραδόσεις».

πότε & πού:

JAZZ ΗΟΤ! Με τη Φένια Παπαδόδημα και τον Roman Gomez. Κώστας Αρσένης douple bass. Στο Κελάρι του Atheneaum, 6 Φεβρουαρίου Αδριανού 3, Θησείο, στις 22.00. Ο Roman Gomez, αργεντίνος δεξιοτέχνης στο πιάνο και στην κιθάρα, ειδικευμένος στο tango αλλά και στη latin jazz και brasilian jazz μουσική, συνθέτης και ενορχηστρωτής, φέρει ένα ιδιαίτερο προσωπικό ύφος στην απόδοση των επιλεγμένων κομματιών.