Μαρία Παπαδημητρίου: Ανθρωποι και ζώα

Η είδηση κυκλοφόρησε ευρέως στις εφημερίδες και ακολούθησε η ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού. Η Μαρία Παπαδημητρίου θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στην ερχόμενη 56η Διεθνή Εκθεση Τέχνης της Μπιενάλε Βενετίας, από τις 9 Μαΐου ως τις 22 Νοεμβρίου 2015, σε επιμελητική πρόταση των θεωρητικών τέχνης Αλέξιου Παπαζαχαρία και Γκάμπι Σκάρντι. Ο τίτλος της εγκατάστασης της Παπαδημητρίου θα είναι «Why look at animals? Αγριμικά», ένα κατάστημα-εργαστήριο δερμάτων που θα στηθεί στο Εθνικό Περίπτερο και θα λειτουργεί σε πολλαπλά συμβολικά επίπεδα καθώς θα επανεξετάζει τη σχέση μας με τα ζώα και τη φύση αλλά και τα δυσδιάκριτα όρια ανάμεσα σε θηρευτή και θήραμα όσον αφορά το σκέλος των «αγριμικών», μια λέξη που χαρακτήριζε τους ανυπότακτους, τους επαναστάτες. Είναι ένα έργο που εναρμονίζεται με τη θεματική της εφετινής Μπιενάλε «Το μέλλον όλου του κόσμου» και επελέγη ομόφωνα ανάμεσα στις 11 υποψηφιότητες από τη γνωμοδοτική επιτροπή του ΥΠΠΟΑ.

Ηταν το αποκορύφωμα μιας παραγωγικής χρονιάς για την 57χρονη Παπαδημητρίου, η οποία διδάσκει Εικαστικές Τέχνες στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας στον Βόλο. Ανάμεσα στις συμμετοχές της σε εκθέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό ξεχωρίζουμε την έκθεση του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ «Deste Fashion Collection: 1 to 8» σε επιμέλεια Νάντιας Αργυροπούλου, Μαρκ Βασιούτα και Ανταμ Μπάντλερ, όπου δημιούργησε μια πολύ ιδιαίτερη κάψουλα μόδας με ρούχα από τη φανταστική, δικής της επινόησης «Φirma Gypsy Globales». Ο κατάλογος της κάψουλάς της, το artist book που εκδίδει το ΔΕΣΤΕ και σχεδίασε η Βασιλική-Μαρία Πλαβού, κέρδισε μάλιστα χρυσό Ερμή στα πρόσφατα βραβεία διαφήμισης. Παράλληλα παρουσίασε δουλειά της σε ατομική έκθεση στο Μουσείο Αλεξ Μυλωνά – Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Και στις δύο περιπτώσεις τα έργα της ήταν απόρροια του πρότζεκτ σε εξέλιξη «Τ.Α.Μ.Α.», το οποίο εγκαινίασε το 1998. Ενα Temporary Autonomous Museum for All, δηλαδή ένα μουσείο χωρίς τοίχους, εφήμερο, αυτόνομο, μέσω του οποίου εξετάζονται η διαφορετικότητα, ο αποκλεισμός και οι διακρίσεις που υφίστανται περιθωριακές ομάδες όπως οι Ρομά. Μπορεί το ουτοπικό Moυσείο Μοντέρνας Τέχνης της Σύρου (ΜΟΜΑS) που οραματίστηκε ο Μάρτιν Κιπενμπέργκερ τη δεκαετία του ’90 και της ανέθεσε να τον βοηθήσει να κάνει πραγματικότητα να μην υλοποιήθηκε ποτέ. Οι δικές της εκδοχές όμως του ιδιοσυγκρασιακού «Τ.Α.Μ.Α.» έκαναν σταθερά την εμφάνισή τους στις εικαστικές αναζητήσεις της. Κάτι ανάμεσα σε αυτοσχέδιο σπίτι, καλύβα ή τσαντίρι όπου συνυπάρχουν ετερόκλητα αντικείμενα που συλλέγει από παζάρια ή και έργα ανωνύμων, το «Τ.Α.Μ.Α.» αποτελεί ένα αρχιτεκτονικό περιβάλλον μέσα από το οποίο αρθρώνεται κάθε φορά ένα κοινωνικοπολιτικό σχόλιο.

Από την αρχή της καριέρας της, όταν η Ελένη Κορωναίου την προσκάλεσε να κάνει την πρώτη ατομική έκθεσή της με τίτλο «Καζίνο» το 1989, η Παπαδημητρίου φρόντιζε να συνδέει την τέχνη με την κοινωνία. Παρακάμπτοντας συμβάσεις και παραμερίζοντας το «εγώ» της, έδωσε βήμα σε πολίτες ή κινητοποίησε ενέργειες και συνεργασίες που δεν την έφερναν στο προσκήνιο με απροκάλυπτο τρόπο. Οπως με την υπαίθρια γκαλερί-καντίνα Souzy Tros, σε ένα μικρό κτίσμα με αυλή που κληρονόμησε από την οικογένειά της στον Ελαιώνα και χρησιμοποιεί περιστασιακά για συναθροίσεις και πρωτότυπα εικαστικά events: από την εκποίηση ρούχων ως τα φίλια πυρά… πατάτας σε έργα εικαστικών όπου συμμετέχουν φίλοι της και γνωστοί-άγνωστοι φιλότεχνοι.