Της τηλεφώνησα στη Νέα Υόρκη την επαύριο της πρώτης πρόβας της στη Μετροπόλιταν Οπερα. Η Μυρτώ Παπαθανασίου ετοιμάζεται για το ντεμπούτο της στο μεγαλύτερο λυρικό θέατρο του κόσμου με τον ρόλο της Μουζέτα στη δημοφιλή όπερα «La Boheme» του Πουτσίνι που παρουσιάζεται από τις 23 Σεπτεμβρίου στην κλασική παραγωγή του Φράνκο Τζεφιρέλι. Ακούγεται ευδιάθετη και ικανοποιημένη. Μιλάει για την αρχή της συνεργασίας της με τον βετεράνο ιταλό σκηνοθέτη στην Οπερα της Ρώμης το 2007, στην «Τραβιάτα» του Βέρντι. «Δεν ήμουν δική του επιλογή, με είχε διαλέξει ο μαέστρος» θυμάται η σοπράνο, η οποία εδώ και αρκετά πλέον χρόνια διαγράφει λαμπερή διεθνή διαδρομή στις σημαντικότερες σκηνές όπερας. «Στις πρόβες γνωριστήκαμε και αλληλοαγαπηθήκαμε. Είναι άνθρωπος κλειστός, αλλά αν του εμπνεύσεις εμπιστοσύνη και ανταποκριθείς σε αυτά που ζητάει αναπτύσσεις εξαιρετική επαφή μαζί του».
Η διαφορετική Μουζέτα
Εκτοτε συνεργάστηκαν σε κάμποσες ακόμη παραγωγές: σε μία ακόμη «Τραβιάτα» στη Ρώμη, στην «Τόσκα», στον «Φάλσταφ» στους «Παλιάτσους»… Τη Μουζέτα όμως την ερμηνεύει για πρώτη φορά και παραδέχεται πως πρόκειται για έναν ρόλο πολύ διαφορετικό απ’ όσους έχει ενσαρκώσει ως σήμερα. «Εχει χαρακτήρα πιο αλέγκρο, πιο εξωστρεφή…» εξηγεί, υπογραμμίζοντας την αντίστιξή της με ηρωίδες όπως η Τραβιάτα, η Ρουσάλκα, η Αλτσίνα, η Ντόνα Αννα, με τις οποίες η ίδια έχει αναμετρηθεί με επιτυχία στο παρελθόν. «Βρίσκω πως η Μουζέτα είναι χαρακτήρας πολύ διασκεδαστικός, έχει την πλευρά της γυναίκας που θέλει να ιντριγκάρει, απ’ την άλλη όμως είναι και πολύ ευαίσθητη, και αυτό φαίνεται στο τέλος, στη σχέση της με τη Μιμί… Εκεί βλέπεις έναν πραγματικά καλό άνθρωπο που κρύβει αυτή του την πλευρά πίσω από τα καπρίτσια και την επιφανειακή διάσταση την οποία δίνει σε μια πρώτη εντύπωση».
Με δεδομένο ότι πρόκειται για μια παραγωγή του 1981 –τη Μουζέτα ερμήνευσε τότε η διάσημη ιταλίδα σοπράνο Ρενάτα Σκότο – πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι κατά τη γνώμη της να «λειτουργήσει» σήμερα; «Ενα θέατρο που ανεβάζει μια τέτοια παραγωγή σχεδόν κάθε χρόνο έχει τους λόγους του» λέει η Μυρτώ Παπαθανασίου. «Ξέρει ότι θα γεμίσει, θα τραβήξει κόσμο, είναι και θέμα δηλαδή εμπορικό… Γενικότερα όμως οι Αμερικανοί δεν είναι τόσο προχωρημένοι όσο εμείς οι Ευρωπαίοι. Ακόμη και οι μοντέρνες παραγωγές τους, δεν είναι όπως αυτές που βλέπει κανείς στη Γερμανία για παράδειγμα. Αυτό δεν έχει να κάνει τόσο με το γεγονός ότι στηρίζονται σε ιδιωτική χρηματοδότηση όσο με το ότι η κοινωνία είναι πιο συντηρητική».
Η ίδια αγαπά τόσο τις κλασικές όσο και τις μοντέρνες παραγωγές, αρκεί οι τελευταίες να μην προσβάλλουν αυτό καθαυτό το έργο. «Εμείς οι τραγουδιστές οφείλουμε να μπορούμε να ελισσόμαστε, να είμαστε χαμαιλέοντες» δηλώνει. Οταν όμως ένας σκηνοθέτης φτάνει στα άκρα «κατακρεουργώντας», όπως χαρακτηριστικά λέει, το λιμπρέτο, τότε αυτό τη βρίσκει αντίθετη…
«Το ελληνικό κοινό είναι ξύπνιο»
Γεννημένη στη Λάρισα, η Μυρτώ Παπαθανασίου έκανε τα πρώτα της βήματα στη μουσική στη γενέτειρά της, συμμετέχοντας σε μια παιδική χορωδία. Σπούδασε στη Θεσσαλονίκη, συνέχισε στο Μιλάνο και εδώ και αρκετά, πλέον, χρόνια εμφανίζεται σταθερά στις μεγαλύτερες λυρικές σκηνές του κόσμου: ανάμεσά τους οι όπερες της Ρώμης, του Σίδνεϊ, της Ζυρίχης, της Βιέννης, του Βερολίνου, του Μονάχου, των Βρυξελλών…
Τον περασμένο Ιούνιο, ύστερα από μία δεκαετία και πλέον από την πρώτη της εμφάνιση στο «Ολύμπια», συνεργάστηκε εκ νέου με την Εθνική Λυρική Σκηνή στον «Ντον Τζιοβάνι» του Μότσαρτ που παρουσιάστηκε στο Ηρώδειο σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά. Η παραγωγή δίχασε προκαλώντας πολλές συζητήσεις, αλλά η ίδια κατά κοινή ομολογία έλαμψε, γνωρίζοντας επάξια την αποθέωση… Η Μυρτώ Παπαθανασίου παραδέχεται ότι το ελληνικό κοινό της όπερας δεν το γνωρίζει ιδιαίτερα, καθώς εμφανίζεται κατά βάση στο εξωτερικό. Ωστόσο το βρήκε «πολύ γενναιόδωρο και ξύπνιο», όπως χαρακτηριστικά λέει. «Μου έκαναν εντύπωση τα σημεία όπου ο κόσμος γελούσε, καθόταν ακινητοποιημένος, χειροκροτούσε… ακόμη και η αυστηρότητά του. Εξέφρασε άποψη για ορισμένα πράγματα που δεν ήταν του γούστου του, κι αυτό το βρίσκω απολύτως φυσιολογικό».
Σύντομα πάντως θα έχουμε την ευκαιρία να την ξαναδούμε στην Αθήνα, αφού τον προσεχή Οκτώβριο θα συνεργαστεί εκ νέου με την Εθνική Λυρική Σκηνή σε μία ακόμη όπερα του Μότσαρτ, το δημοφιλές «Cosi fan tutte». Αργότερα επιστρέφει στη Μετροπόλιταν για έναν ακόμη κύκλο παραστάσεων της «La Boheme» και στη συνέχεια θα βρεθεί στο Σαν Ντιέγκο, στη Σεούλ, στη Βιέννη…
Καριέρα, διαρκής αγώνας
Τι νόημα δίνει άραγε η Μυρτώ Παπαθανασίου στη λέξη καριέρα; Απαντά ότι για την ίδια είναι ένας διαρκής αγώνας. Οσο δύσκολο είναι το ξεκίνημα, άλλο τόσο δύσκολη –ή και ακόμη δυσκολότερη –είναι κατά τη γνώμη της και η διάρκεια ενός καλλιτέχνη. «Δεν μπορείς να επαναπαυθείς» εξηγεί. «Δεν έχει νόημα να κάνεις ένα πυροτέχνημα και μετά να σβήσεις. Ούτε να σε καλούν συνέχεια στο ίδιο θέατρο, ας είναι και μεγάλο και σημαντικό. Αυτό που έχει σημασία είναι να εμφανίζεσαι σταθερά σε διάφορα θέατρα, να σε μαθαίνουν».
Η ίδια θέτει στόχους, καθώς, όπως λέει, είναι το κίνητρο που την ωθεί προς τα εμπρός. Ωστόσο δεν τους αισθάνεται σαν βάρος. Προσπαθεί να βλέπει τα πράγματα ρεαλιστικά, να μην αγχώνεται, να μην κάνει συγκρίσεις… «Ο κάθε τραγουδιστής είναι μοναδικός, διανύει τη δική του πορεία» λέει. «Προσωπικά μέχρι σήμερα προχώρησα βήμα-βήμα… Η μία πόρτα άνοιγε την άλλη, δεν ήρθα κατευθείαν στη Μετροπόλιταν… Υπάρχουν τραγουδιστές που τους ανοίχθηκε πιο εύκολα ο δρόμος, αλλά πραγματικά το θεωρώ ανόητο να συγκρίνει κανείς καριέρες… Βαδίζω μπροστά με πείσμα και με πίστη». Επισημαίνει όμως ότι η ελληνική καταγωγή λειτουργεί θετικά. «Θεωρούν ότι είμαστε λαός με ταμπεραμέντο, ότι οι τραγουδιστές είναι δοτικοί στη σκηνή… Δεν έχω την αίσθηση ότι μας βλέπουν υποτιμητικά λόγω της κρίσης. Ρωτούν βέβαια, ενδιαφέρονται να μάθουν αν όλα αυτά που ακούνε και διαβάζουν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα».
Χώρο και χρόνο στην προσωπική ζωή Παρά το απαιτητικό πρόγραμμά της, η Μυρτώ Παπαθανασίου φροντίζει να εξασφαλίζει διαλείμματα ανάμεσα στις επαγγελματικές υποχρεώσεις της. Θέλει να μελετά σωστά, να ξεκουράζεται, να απολαμβάνει την οικογένειά της –τον σύζυγο και τη μικρή κορούλα της -, να κάνει διακοπές στη θάλασσα… «Θεωρώ ότι η προσωπική ζωή πρέπει να έχει τον χώρο και τον χρόνο της» δηλώνει. Πιστεύει ότι ο συνδυασμός καριέρας και οικογένειας είναι θέμα ισορροπίας. «Δεν είναι το πιο εύκολο πράγμα να ταξιδεύεις ανά τον κόσμο μ’ ένα μωράκι, αλλά όταν το θέλεις πραγματικά μπορείς να βρεις τρόπους να λειτουργήσουν τα πράγματα» λέει παρακάτω.
Παλαιότερα της άρεσε να ζωγραφίζει, την ξεκούραζε, τώρα όμως ο ελεύθερος χρόνος της είναι περιορισμένος και έτσι έχει αφήσει αυτή τη δραστηριότητα στην άκρη. «Πλέον όσο ελεύθερο χρόνο έχω τον διαθέτω στην οικογένειά μου. Από ‘κεί και πέρα, μου αρέσει να συναντώ φίλους, να μαγειρεύουμε, να συζητάμε, τέτοιου είδους πράγματα…».
