Ηταν ξημερώματα της Δευτέρας 18 Αυγούστου όταν ο λευκός καπνός βγήκε, επιτέλους, από τη Μητροπολιτική Οπερα της Νέας Υόρκης ύστερα από ολονύκτια, σκληρή διαπραγμάτευση. Στην πραγματικότητα, επρόκειτο για την αίσια έκβαση μιας διαδικασίας επτά ολόκληρων μηνών. Τόσο περίπου διήρκεσε το «σίριαλ» που παρακολούθησαν με μεγάλη αγωνία μέσω του διεθνούς Τύπου οι απανταχού φίλοι του λυρικού θεάτρου.
Η ιστορία αρχίζει γύρω στον Φεβρουάριο του 2014, όταν ο γενικός διευθυντής του θεάτρου Πίτερ Γκελμπ –γνωστός για μια σειρά πρωτοβουλίες που τόνωσαν το διεθνές προφίλ της Μετροπόλιταν –μίλησε με δραματικούς τόνους για την οικονομική κατάσταση του οργανισμού. «Περνάμε μια από τις δυσκολότερες φάσεις στα περισσότερα από 130 χρόνια της ιστορίας μας» είπε χαρακτηριστικά, εξηγώντας πως τα έσοδα του ταμείου μειώνονται ενώ τα λειτουργικά κόστη αυξάνονται.
Αναζητώντας διέξοδο στην κρίση, ο Γκελμπ πρότεινε τις –πρώτες εδώ και δεκαετίες –περικοπές αποδοχών των εργαζομένων κατά 17%, συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού του αν και σε μικρότερο, αρχικά, ποσοστό. Οι πανίσχυρες συνδικαλιστικές ενώσεις της Μετροπόλιταν αντέδρασαν έντονα αντιπροτείνοντας τη μείωση των νέων παραγωγών, οι οποίες αυξήθηκαν εντυπωσιακά επί των ημερών του Γκελμπ που ανέλαβε το «τιμόνι» του θεάτρου το 2006. Οταν το κλίμα στις διαπραγματεύσεις οξύνθηκε, η διοίκηση απείλησε τους εργαζομένους σε περίπτωση μη επίτευξης συμφωνίας με λοκ άουτ, αντίστοιχο με εκείνο του 1980 που οδήγησε στο λουκέτο του θεάτρου για 11 εβδομάδες με βαριές συνέπειες.
Επιχειρήματα και διαπραγματεύσεις
Στην προκειμένη περίπτωση η πραγματοποίηση της απειλής θα είχε όχι απλώς σοβαρές αλλά πράγματι ανυπολόγιστες συνέπειες αφού πέρα από την απώλεια χορηγών και περιζήτητων διεθνώς καλλιτεχνών και τη γενικότερη αποσταθεροποίηση θα τιναζόταν στον αέρα και το εφετινό πρόγραμμα των ζωντανών αναμεταδόσεων, το γνωστό «The Met: Live in HD». Το εν λόγω πρότζεκτ –που προβλέπει την προβολή παραστάσεων της Μετροπόλιταν σε επιλεγμένους πολιτιστικούς χώρους ανά τον κόσμο –εγκαινιάστηκε το 2006, γνώρισε τεράστια επιτυχία και πολλούς μιμητές διεθνώς και πλέον μεταδίδεται σε 2.000 θέατρα και κινηματογράφους σε 66 χώρες, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα όπου προβάλλεται με τη στήριξη του ομίλου AΝΤ1.
Η αλήθεια είναι ότι το εν λόγω πρότζεκτ –πρωτοβουλία του Γκελμπ επίσης –βρέθηκε για άλλη μια φορά στο επίκεντρο του προβληματισμού στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Κι αυτό γιατί παρά την επιτυχία του –υπολογίζεται ότι αποφέρει ετησίως περί τα 60 εκατ. δολάρια –οι αντιρρήσεις που έχουν κατά καιρούς εκφραστεί για αυτό και το κατά πόσο συμβάλλει ή όχι στην αύξηση του συνολικού κοινού της Οπερας είναι αρκούντως υπολογίσιμες.
Ο διεθνής Τύπος, αμερικανικός και ευρωπαϊκός, παρακολούθησε βήμα-βήμα τις εξελίξεις. Δύο διαδοχικές προθεσμίες –η 31η Ιουλίου και η 17η Αυγούστου –δόθηκαν και εξαντλήθηκαν προτού επιτευχθεί, τελικά, η πολυπόθητη συμφωνία με τις 16 συνδικαλιστικές ενώσεις –με προεξάρχουσες αυτές της Ορχήστρας και της Χορωδίας της Μετροπόλιταν -, η οποία, όπως ανέφερε η πρώτη ανακοίνωση, προβλέπει «ισορροπημένες περικοπές» με σκοπό την εξοικονόμηση περί των 11,5 εκατ. δολαρίων. Η δυσκολία της διαδικασίας, η οποία ολοκληρώθηκε μόλις έναν μήνα και κάτι πριν από την πρεμιέρα της σεζόν στις 22 Σεπτεμβρίου με τους «Γάμους του Φίγκαρο» του Μότσαρτ, αποδείχθηκε για ακόμη μία φορά αφού ειδικοί διαμεσολαβητές χρειάστηκε να «επιστρατευθούν» και οι ίδιοι ομολόγησαν τον εξαντλητικό χαρακτήρα της. Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ, άλλωστε, θυμούνται ότι σε προηγούμενη διαπραγμάτευση κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων της θητείας του Γκελμπ ο ίδιος δεν δίστασε να «προσλάβει» τον προκάτοχό του Τζόζεφ Βόλπε, γνωστό για την πείρα του στο αντίστοιχο κομμάτι, προκειμένου να τα «βγάλει» πέρα με τις ενώσεις εργαζομένων, οι οποίοι, ας σημειωθεί, ανήκουν στους πλέον καλοπληρωμένους στον χώρο τους.
Παρότι το όνομα του Γκελμπ φιγουράριζε στις μεγαλύτερες εφημερίδες του κόσμου τους τελευταίους μήνες, ο ίδιος απέφυγε επιμελώς δηλώσεις και συνεντεύξεις. Σύμφωνα με τις γενικότερες εκτιμήσεις πάντως, ο «ισχυρός άνδρας» του θεάτρου βγήκε ενισχυμένος από τη διαπραγματευτική διαδικασία.
Επικεφαλής του κλασικού τμήματος της δισκογραφικής εταιρείας Sony στο παρελθόν, ο Γκελμπ στα νιάτα του δούλεψε ως ταξιθέτης στη Μετροπόλιταν. Οταν χρόνια αργότερα ανέλαβε το τιμόνι του θεάτρου δήλωσε στα μέλη του ΔΣ ότι το «μυστικό» για τη νέα πορεία του θεάτρου είναι η αύξηση του προϋπολογισμού –το 2012 υπερέβαινε τα 300 εκατ. ευρώ -, η προσθήκη νέων παραγωγών και, φυσικά, το πρόγραμμα αναμεταδόσεων. Η αλήθεια είναι ότι η στρατηγική του «περπάτησε» τα πρώτα χρόνια αλλά το τελευταίο διάστημα διαφάνηκε η ανάγκη αναπροσαρμογής της αφού τα πρώτα σύννεφα προκάλεσαν σοβαρές αντιδράσεις και αμφισβητήσεις. Οσοι γνωρίζουν καλά τον Γκελμπ λένε ότι πρόκειται για έναν άνθρωπο που αγαπά τον «τζόγο», με την έννοια ότι τολμά να αναλάβει φιλόδοξες πρωτοβουλίες, και δεν τα παρατά εύκολα. Η πρόσφατη κρίση είναι μια ακόμη επιβεβαιωτική ένδειξη. Το πώς θα προχωρήσουν τα πράγματα στο μέλλον, πάντως, μένει να αποδειχτεί αφού η συζήτηση που άνοιξε κατά τη διάρκεια των πολύμηνων διαπραγματεύσεων –και ίσως πέρασε σε δεύτερη μοίρα λόγω της αγωνίας για την έκβασή τους και το ενδεχόμενο λοκ άουτ –επανέρχεται δριμύτερη…

H Nετρέμπκο στον θρόνο της

Δέκα παραγωγές περιλαμβάνει το εφετινό πρόγραμμα των ζωντανών αναμεταδόσεων της Μετροπόλιταν που προβάλλεται για ακόμη μία χρονιά και στην Ελλάδα (στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Θεσσαλονίκης και σε μια σειρά ακόμη επιλεγμένους χώρους σε πολλές πόλεις) με την υποστήριξη του ομίλου AΝΤ1. H έναρξη θα γίνει στις 11 Οκτωβρίου με τον «Μακμπέθ» του Βέρντι και τη σουπερστάρ ρωσίδα σοπράνο Αννα Νετρέμπκο στον ρόλο της Λαίδης. Η 43χρονη Νετρέμπκο «σπάει» το προσωπικό της ρεκόρ εμφανίσεων σε πρεμιέρα της Μετροπόλιταν και, όπως φαίνεται, κάθεται καλά στον θρόνο της «βασίλισσας» του θεάτρου τον οποίο έχει κατακτήσει τα τελευταία χρόνια.

Οι «Γάμοι του Φίγκαρο» θα προβληθούν στις 18 Οκτωβρίου σε μουσική διεύθυνση του περίφημου μουσικού διευθυντή της Μετροπόλιταν Τζέιμς Λιβάιν ενώ την 1η Νοεμβρίου θα αναμεταδοθεί η θρυλική «Κάρμεν» του Μπιζέ με τη νεαρή σοπράνο Αννίτα Ραχβελισβίλι στον ρόλο του τίτλου. Το πρόγραμμα θα συνεχιστεί με τον «Κουρέα της Σεβίλλης» του Ροσίνι στις 22 Νοεμβρίου και τους βαγκνερικούς «Αρχιτραγουδιστές της Νυρεμβέργης» στις 13 Δεκεμβρίου.

Η νέα παραγωγή της οπερέτας του Λέχαρ «Η εύθυμη χήρα» θα είναι η πρώτη προβολή του 2015 (17 Ιανουαρίου) με πρωταγωνίστρια τη σουπερστάρ αμερικανίδα σοπράνο Ρενέ Φλέμινγκ. Τα «Παραμύθια του Χόφμαν» του Οφενμπαχ παίρνουν σειρά στις 31 Ιανουαρίου ενώ στις 14 Φεβρουαρίου το διεθνές κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει ακόμη μία εμφάνιση της Αννας Νετρέμπκο στη «Γιολάντα» του Τσαϊκόφσκι σε μουσική διεύθυνση του συμπατριώτη και μέντορά της Βαλέρι Γκέργκιεφ. Το «Κορίτσι της Λίμνης» του Ροσίνι (πρεμιέρα στη Μετροπόλιταν, 14/3) και το δίπτυχο «Καβαλερία Ρουστικάνα» και «Παλιάτσοι» των Μασκάνι και Λεονκαβάλο αντίστοιχα που θα αναμεταδοθεί στις 25 Απριλίου θα γράψουν τον επίλογο στο εφετινό πρόγραμμα.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ