Πώς οι ABBA κατέκτησαν τις Σποράδες

Στα μέσα της δεκαετίας του 2000 η «Mamma Mia!» ήταν αν όχι το πιο επιτυχημένο, σίγουρα ένα από τα πιο επιτυχημένα μιούζικαλ του νέου millennium. Στα πέντε χρόνια από τη στιγμή που ανέβηκε για πρώτη φορά στο Λονδίνο τον Απρίλιο του 1999, το είχαν παρακολουθήσει περισσότεροι από 30 εκατομμύρια θεατές. Μεταφράστηκε στα γερμανικά, στα ιαπωνικά, στα ελβετικά, στα κορεατικά, στα ισπανικά, στα φινλανδικά, στα ρωσικά και φυσικά στα σουηδικά, αφού παρά τους αγγλόφωνους στίχους του μιούζικαλ η ψυχή του έργου είναι σουηδική: ο Μπένι Αντερσον και ο Μπγιορν Ουλβέους, μέλη του θρυλικού σουηδικού συγκροτήματος ABBA, βάσισαν την ιστορία του έργου στα ίδια τους τα τραγούδια που έχουν παραμείνει ανεξίτηλα στον χρόνο.

Το ίδιο το «Mamma Mia!» είναι ένα από τα πιο δημοφιλή τους, ενώ στην ταινία που εν τέλει ακολούθησε το 2007 με φόντο τις ομορφιές κυρίως της Σκοπέλου (αλλά και της Σκιάθου, όπως και του Πηλίου) ακούγονται συνολικά 22 επιτυχίες τους, ανάμεσα στις οποίες το «Dancing Queen», το «Thank you for the music», το «Money, money, money», το «Voules-Vous» και το «Waterloo».

Η παραγωγός Τζούντι Κρέιμερ, η οποία δεν υπήρξε ποτέ θαυμάστρια των τραγουδιών των ΑΒΒΑ, ήταν η πρώτη που μυρίστηκε την επιτυχία μιας κινηματογραφικής διασκευής τους. Χρειάστηκε να δώσει πολυετείς μάχες ώσπου να κερδίσει τη συμφωνία των Αντερσον – Ουλβέους για τη μετατροπή των τραγουδιών σε αυτόνομο έργο. Μετά τη διάλυση του σουηδικού γκρουπ, το 1982, οι ABBA και τα τραγούδια τους ανήκαν πλέον στο παρελθόν του τετραμελούς ποπ συγκροτήματος. Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 ωστόσο ο Αντερσον και ο Ουλβέους άρχισαν να σκέφτονται στα σοβαρά την ιδέα της Κρέιμερ.

Η πλοκή της κινηματογραφικής «Mamma Mia!» τοποθετείται σε κάποιο ελληνικό νησί, το οποίο ωστόσο δεν κατονομάζεται. Λίγο πριν από τον γάμο της μια όμορφη κοπέλα (Αμάντα Σάιφριντ) αποφασίζει να «ξεσκονίσει» το παρελθόν της και να αναζητήσει τον βιολογικό πατέρα της, την ταυτότητα του οποίου η μητέρα της, η Ντόνα (Μέριλ Στριπ), δεν αποκάλυψε ποτέ. Η Ντόνα είναι μόνιμη κάτοικος του νησιού και ιδιοκτήτρια ταβέρνας. Τρεις είναι οι υποψήφιοι πατέρες: ο Χάρι (Κόλιν Φερθ), ο Μπιλ (Στέλαν Σκάρσγκαρντ) και ο Σαμ (Πιρς Μπρόσναν). Διαφορετικοί τύποι ο καθένας, όλοι τους καλούνται στον γάμο, όπου τελικά ανάμεσα σε χορούς και τραγούδια αναβιώνει το ερωτικό παρελθόν της Ντόνα. Και έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα…

Η ιδέα να γυριστεί η «Mamma Mia!» σε φυσικούς χώρους της Ελλάδας οφείλεται κατ’ αρχάς στους παραγωγούς της, τον Τομ Χανκς και την –ελληνικής καταγωγής –σύζυγό του Ρίτα Γουίλσον. Τα ελληνοκεντρικού ενδιαφέροντος κινηματογραφικά θέματα ανήκουν στα ατού του ζευγαριού αν κρίνει κανείς από την επιτυχία της Νία Βαρντάλος «Γάμος α λα ελληνικά» και από το ότι μία ακόμη παραγωγή τους, το «My life in ruins» (και πάλι με τη Βαρντάλος), γυρίστηκε επίσης στην Ελλάδα, μετά τη «Mamma Mia!».

«Επιλέξαμε τη Σκόπελο ύστερα από σχολαστικότατη έρευνα που άρχισε τον Νοέμβριο του 2006» μας είχε πει στην επίσκεψή μας στο σετ τον Σεπτέμβριο του 2007 ο Μαρκ Χάφαντ, ένας από τους διευθυντές παραγωγής του «Mamma Mia!». Για την ακρίβεια, επισκέφθηκαν με ελικόπτερο 22 ελληνικά νησιά, προτού καταλήξουν στη Σκόπελο, όχι μόνο για τους ευνόητους, ειδυλλιακούς λόγους αλλά και για πρακτικούς. «Σε μια μεγάλη παραγωγή όπως η «Mamma Mia!» τα θέλεις όλα σε ένα σημείο γιατί έτσι η δουλειά γίνεται ευκολότερα» είπε ο παραγωγός, ο οποίος είχε περάσει το καλοκαίρι του 1999 στην Κεφαλλονιά δουλεύοντας στο «Μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι».

Ενας ακόμη λόγος που προτιμήθηκε η Σκόπελος ήταν το ότι δεν ήταν τόσο απομακρυσμένη, όπως π.χ. το Καστελόριζο ή η Σύμη της Ρόδου. Πάντως ο Χάφαντ θεωρεί ότι δεν μπορεί να υπάρξει σύγκριση της εμπειρίας στη Σκόπελο με εκείνη της Κεφαλλονιάς, όπου «όλα έγιναν με μεγάλες δυσκολίες».

Ενα μεγάλο μέρος των γυρισμάτων πραγματοποιήθηκε στo Καστάνι, την πιο ειδυλλιακή ίσως περιοχή της Σκοπέλου, η οποία είχε μετατραπεί σε στρατόπεδο. Τόσο η Σκόπελος βέβαια όσο και η Σκιάθος –στο λιμάνι της οποίας επίσης έγιναν γυρίσματα –έσφυζαν από κόσμο. Ο μέσος όρος ενοικίασης δωματίων σε ξενοδοχεία των δύο νησιών από την παραγωγή ήταν 200, ντόπιοι κομπάρσοι αναζητούνταν για τις ανάγκες κάποιων σκηνών και τα καΐκια ψαράδων της περιοχής ναυλώνονταν για μεταφορές υλικού από το ένα νησί στο άλλο.

Στον ιδιωτικό χώρο του Γλιστερίου –όπου στην επίσκεψη του «Βήματος» ήταν το επιτελείο της παραγωγής –τα ημιφορτηγά πηγαινοέρχονταν σαν τρελά και το μόνιμο βουητό των γουόκι τόκι που χρησιμοποιούσε το συνεργείο κάλυπτε το τραγούδι των τζιτζικιών. Ολα αυτά όμως με απόλυτη ψυχραιμία και επαγγελματισμό, χωρίς καθόλου πανικό. Ολοι γνώριζαν με ακρίβεια τι έπρεπε να κάνουν και πότε. Από ελληνικής πλευράς ο άνθρωπος που είχε την ευθύνη της διεύθυνσης παραγωγής στη Σκόπελο ήταν η Τζένη Πανουτσοπούλου, η οποία είχε εμπειρία από ξένες παραγωγές με γυρίσματα στην Ελλάδα. Οι απαιτήσεις της κινηματογραφικής μεταφοράς ενός από τα δημοφιλέστερα μιούζικαλ των τελευταίων χρόνων δεν ήταν λίγες. Περισσότεροι από 60 έλληνες τεχνικοί δούλεψαν στην ταινία και εφόσον στη διανομή των ηθοποιών βρίσκονταν η Μέριλ Στριπ και ο Πιρς Μπρόσναν, τα μέτρα ασφαλείας στην περιοχή ήταν κάτι παραπάνω από αυστηρά, σε αντίθεση με το κλίμα χαλαρότητας και ευδιαθεσίας που το έργο εκπέμπει.

Την ημέρα που επισκεφθήκαμε το σετ της «Mamma Mia!», η ευκολότερη των σκηνών ήταν η πρώτη, όπου ο σουηδός ηθοποιός Στέλαν Σκάρσγκαρντ συναντά την κόρη της Ντόνα. Η δυσκολότερη ήταν η σκηνή του τραγουδιού «Dancing Queen» με τη Μέριλ Στριπ να χορεύει μαζί με μια γυναικεία κουστωδία κατά μήκος ενός γκρεμού. Φορώντας μια τζιν φόρμα και με το πράσινο μπόα η 58χρονη τότε ηθοποιός έτρεχε σαν παιδάκι μπρος-πίσω, γεμάτη ενέργεια, ο πιο ζωντανός οργανισμός του σετ. Από το μεσημέρι ως το απόγευμα εκείνης της ηλιόλουστης ημέρας το «Dancing Queen» θα πρέπει να ακούστηκε περισσότερες από 30 φορές, σε σημείο που είχε καταντήσει ενοχλητικό. «Να το πάλι…» έκανε με απόγνωση κουνώντας το κεφάλι του ο Σκάρσγκαρντ όταν βρέθηκε για λίγο με τους έλληνες δημοσιογράφους.

Στην τελευταία σκηνή της ημέρας, η οποία γυρίστηκε προς το απόγευμα, η Ντόνα συνοδεύει την κόρη της στην εκκλησία όπου πρόκειται να παντρευτεί. Ο Πιρς Μπρόσναν μόλις έχει έρθει στο σετ μαζί με τον γιο του και ο Κόλιν Φερθ, ο τρίτος υποψήφιος πατέρας της Σόφι, βρισκόταν επίσης εκεί. Τα απρόοπτα στα γυρίσματα μιας ταινίας είναι πάντοτε μέσα στο παιχνίδι και σε εκείνη την περίπτωση το απρόοπτο ήταν η συμπεριφορά ενός γαϊδάρου που αρνούνταν να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις του… σεναρίου.

«Η Μέριλ είναι μια γνήσια ροκ εντ ρόλερ!» μας είχε πει χαμογελώντας από ικανοποίηση ο Μπένι Αντερσον που επίσης βρισκόταν στο σετ της Σκοπέλου μαζί με την οικογένειά του. Προτού η Στριπ συμφωνήσει να συμμετάσχει στο «Mamma Mia!» το πρώην μέλος των ABBA την είχε δει να τραγουδά στη Νέα Υόρκη όταν η Στριπ έπαιζε στo «Μάνα κουράγιο». Το θέαμα τον είχε ενθουσιάσει. Στο σετ της Σκοπέλου ωστόσο η Στριπ δεν τραγούδησε, γιατί η ηχογράφηση των τραγουδιών είχε προηγηθεί στα Pinewood Studio του Λονδίνου, όπου έγιναν όλα τα εσωτερικά γυρίσματα της ταινίας.