Επιτέλους, το «Ακροπόλ» μεταμορφώνεται

Μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις, δράσεις σύγχρονου πολιτισμού, ψηφιακή βιβλιοθήκη, προβολές και διαλέξεις, ένα πλήρες πωλητήριο του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων (ΤΑΠΑ) αλλά και εστιατόριο με εντυπωσιακή θέα σε ολόκληρη την Αθήνα. Αυτά είναι μερικά μόνο από όσα θα συμπεριλάβει μετά το πέρας των εργασιών αποκατάστασής του το διατηρητέο κτίριο του πρώην ξενοδοχείου «Acropole Palace» της οδού Πατησίων. Η αίσια έκβαση μιας πολυετούς περιπέτειας η οποία έλαβε διαστάσεις σίριαλ είναι πλέον πιο κοντά από ποτέ, αφού σε συνεδρίασή του στις 10 Ιουλίου το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων ενέκρινε τον προσδιορισμό των παραπάνω δράσεων –έναντι της στέγασης διοικητικών υπηρεσιών φορέων του υπουργείου Πολιτισμού η οποία είχε προκριθεί παλαιότερα –αλλά και την αναγκαία τροποποίηση των εσωτερικών διαρρυθμίσεών του.

Το έργο είναι ενταγμένο στο ΕΣΠΑ 2007-2013 με αρχικό προϋπολογισμό 14 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, μετά τον ανοιχτό διαγωνισμό ο οποίος διενεργήθηκε τον Απρίλιο του 2013, κατόπιν ακυρώσεως του προηγουμένου, επετεύχθη έκπτωση της τάξεως του 42% από τον ανάδοχο, με αποτέλεσμα το ποσό να πέσει τελικά με τη νέα σύμβαση στα 8,6 εκατ. ευρώ. Οι εργασίες διενεργούνται ήδη εδώ και περίπου έναν χρόνο υπό την επίβλεψη της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Νεωτέρων και Σύγχρονων Μνημείων του ΥΠΠΟΑ, στη διαχείριση της οποίας υπόκειται το ακίνητο, και σύμφωνα με τη γενική γραμματέα του υπουργείου κυρία Λίνα Μενδώνη, αναμένεται να δοθεί προς χρήση ως τον Οκτώβριο του 2015.

Από τα σημαντικότερα αισθητικά και ιστορικά αρχιτεκτονήματα της πρωτεύουσας, το «Acropole Palace» δεσπόζει επιβλητικά στη γωνία των οδών Πατησίων και Αβέρωφ, έναντι του ιστορικού κτιρίου του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου και του Αρχαιολογικού Μουσείου, διαθέτοντας μία όψη επί της οδού Μάρνη. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα εντυπωσιακό επταώροφο κτίριο ύψους 33,99 μέτρων, το οποίο αποτελείται από υπόγειο, δύο στάθμες ισογείου, ημιώροφο, πέντε τυπικούς ορόφους και δύο δώματα, ενώ το συνολικό εμβαδόν όλων των χώρων είναι περίπου 6.500 τ.μ.

Αναγνωρισμένο πλέον ως «εξαίρετο δείγμα αρχιτεκτονικής του διεθνούς art nouveau» με κύρια χαρακτηριστικά τη μορφολογική λεπτομέρεια, τη διακοσμητική καλαισθησία και τον πλούτο των υλικών, το έργο του αρχιτέκτονα Σωτηρίου Μαγιάση (1894-1966) σφράγισε την εποχή του στεγάζοντας ως μοναδικό Grand Hotel του Μεσοπολέμου την έντονη κοσμική ζωή της Αθήνας και δη σε μια περίοδο όπου η οδός Πατησίων αποτελούσε πόλο έλξης των αστικών και μεσοαστικών στρωμάτων. Εχοντας γνωρίσει μια μακρά περίοδο λάμψης, τα τελευταία χρόνια έφτασε να προκαλεί θλίψη στον επισκέπτη του παρουσιάζοντας εικόνα εγκατάλειψης και ερήμωσης, αποτελώντας παράλληλα κέντρο ανομίας αλλά και ορμητήριο περιθωριακών ατόμων, ενώ σημαντικές φθορές προκάλεσαν και οι δύο πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν στο κτίριο το 2009 και το 2012.

Η ιστορία του «Ακροπόλ» αρχίζει το 1925, όταν η οικογένεια Καραδόντη αναθέτει τη μελέτη του ξενοδοχείου στον αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Νικολούδη, αφού πέντε χρόνια νωρίτερα είχε αγοραστεί το οικόπεδο από τον Ιωάννη Μπόταση. Τα προσχέδια ωστόσο δεν ικανοποιούν τους ιδιοκτήτες και τελικά η μελέτη ανατίθεται στον Μαγιάση, ο οποίος, έχοντας σπουδάσει στο Παρίσι, φθάνει νεαρός τότε στην Αθήνα που προσπαθούσε να απομακρυνθεί από τις αυστηρές επιταγές του νεοκλασικισμού. Ετσι το «Aκροπόλ», μια ελληνική εκδοχή του art nouveau, συμβολίζει σήμερα τη μεταβατική περίοδο της αθηναϊκής αρχιτεκτονικής.

Το ξενοδοχείο χτίζεται τη διετία 1926-1928 με δυναμικότητα 107 δωματίων και 173 κλινών, ενταγμένο στην κατηγορία «πολυτελείας», και έκτοτε θα λειτουργήσει για περίπου 60 χρόνια ως χώρος φιλοξενίας και διοργάνωσης εκδηλώσεων προς τιμήν προσωπικοτήτων οι οποίες συνέβαλαν στα κοινωνικά δρώμενα της εποχής. Στον μεσοπολεμικό Τύπο μπορεί κανείς να δει τις αναφορές στα «thes dansants» και στα «aperitifes dansants» που ακολούθησαν, ενώ και στα νεότερα χρόνια το roof garden γνώρισε στιγμές δόξας, τη στιγμή που φημισμένα ήταν τα πρωτοχρονιάτικα ρεβεγιόν στο περίφημο «Αθηναϊκό Σαλόνι» του. Το «Ακροπόλ» συνδέθηκε με ιστορικά γεγονότα της σύγχρονης Ελλάδας αφού, όπως έχει γραφεί κατ’ επανάληψη, τα μπαλκόνια του ξενοδοχείου ανήκουν στα σημεία από όπου έγινε λήψη εικονογραφικών ντοκουμέντων της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το 1973.

Στη διάρκεια της πολύχρονης ιστορίας του –ως τον Δεκέμβριο του 1989, οπότε έπαυσε η ισχύς της άδειας λειτουργίας του ξενοδοχείου από τον ΕΟΤ χωρίς να ζητηθεί περαιτέρω ανανέωσή της –το «Ακροπόλ» υπέστη διάφορες αλλαγές, διαρρυθμίσεις και ανακαινίσεις καθώς οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις αλλά και ο τύπος του ξενοδοχείου ως «Grand Hotel» υποχρέωσαν τους εκάστοτε ιδιοκτήτες να προχωρούν συχνά σε αντίστοιχες εργασίες ώστε να διατηρηθεί στην κατηγορία πολυτελείας που ανήκε.

Τον Νοέμβριο του 1990, στη διάρκεια των εργασιών της 4ης Διεθνούς Συνάντησης της Αρχιτεκτονικής Art Nouveau στη Βιέννη, το «Acropole Palace» χαρακτηρίστηκε από την ολομέλεια των εκπροσώπων, ειδικών επιστημόνων διάφορων χωρών εξαίρετο δείγμα αρχιτεκτονικής του διεθνούς art nouveau. Την επόμενη χρονιά, κατόπιν γνωμοδοτήσεως του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων, το κτίριο χαρακτηρίστηκε έργο τέχνης από μορφολογική και τυπολογική άποψη και το 1997 εξαγοράστηκε από το υπουργείο Πολιτισμού. Εκτοτε ακολούθησαν αλλεπάλληλες δικαστικές διαμάχες ώσπου το 2006 το ΚΣΝΜ αποφάσισε την αξιοποίηση του «Ακροπόλ» και δύο χρόνια αργότερα εγκρίθηκε η μελέτη προκειμένου να στεγασθούν στο κτίριο πολιτιστικές υποδομές του υπουργείου.

Ποιοι λόγοι επέβαλαν ωστόσο την τροποποίηση της προηγούμενης μελέτης; «Οι λόγοι είναι δύο ειδών» εξηγεί η κυρία Μενδώνη. «Ο ένας είναι πιο διαχειριστικός: από το ΕΣΠΑ δεν προβλέπεται η χρηματοδότηση στέγασης διοικητικών υπηρεσιών, επομένως ο νέος προσδιορισμός χρήσεων κρίθηκε αναγκαίος προκειμένου να μπορέσει να ενταχθεί το έργο και να εξευρεθούν οι απαιτούμενοι πόροι. Αλλωστε, ορισμένοι από τους φορείς του υπουργείου που προορίζονταν να στεγαστούν στο Ακροπόλ (π.χ., το ΕΚΕΒΙ ή ο ΟΠΕΠ) στο μεταξύ είτε καταργήθηκαν είτε συρρικνώθηκαν είτε βρήκαν αλλού στέγη».

Η γενική γραμματέας του ΥΠΠΟΑ συνεχίζει λέγοντας πως ένας ακόμη σημαντικός λόγος ήταν το ίδιο το κτίριο και η προνομιακή θέση στην οποία βρίσκεται. «Θα ήταν κρίμα να γίνει κάτι εσωστρεφές που θα στεγάζει μόνο γραφεία» δηλώνει. Η κυρία Μενδώνη εκτιμά ότι το «Ακροπόλ» έχει τη δυνατότητα να καλύψει μεγάλες ανάγκες που έχει ο σύγχρονος πολιτισμός.

Οπως εξηγεί η κυρία Αμαλία Ανδρουλιδάκη, προϊσταμένη της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Νεωτέρων και Σύγχρονων Μνημείων του ΥΠΠΟΑ, στους πέντε τυπικούς ορόφους του «Ακροπόλ» θα εναλλάσσονται δράσεις σύγχρονου πολιτισμού, η ψηφιακή βιβλιοθήκη, διαγωνισμοί αλλά και εκπαιδευτικά προγράμματα, ενώ το πρώτο και το δεύτερο ισόγειο μαζί με τμήμα του υπογείου θα φιλοξενούν εκθέσεις αλλά και το πωλητήριο του ΤΑΠΑ. Στο δεύτερο ισόγειο του κτιρίου, εξάλλου, όπου βρίσκεται και το «Αθηναϊκό Σαλόνι», διαμορφώνεται χώρος προβολών και διαλέξεων. Το εστιατόριο θα βρίσκεται στον 6ο όροφο, στο οποίο όμως θα αποδοθούν και τα τετραγωνικά μέτρα του δώματος του 7ου ορόφου.

Ωστόσο, πώς θα λειτουργήσει το «Ακροπόλ» από τη στιγμή που θα παραδοθεί προς χρήση; «Αυτό βρίσκεται ακόμη υπό σκέψη» λέει η κυρία Μενδώνη, αναγνωρίζοντας όμως ότι «η εποχή είναι δύσκολη για τη σύσταση κάποιου νέου φορέα λειτουργίας».