ΜΑΑΣΤΡΙΧΤ
Η αφρόκρεμα της διεθνούς κοινωνίας των φιλοτέχνων ήταν πιστή στο ραντεβού, όπως κάθε Μάρτιο εδώ και 27 χρόνια. Πάνω από 10.000 καλεσμένοι συγκεντρώθηκαν στο Μάαστριχτ για τα εγκαίνια της TEFAF, που είναι η σύντμηση του The European Fine Art Fair. Και πάλι οι Rolls Royce, οι Bentley και οι ακριβές Μερτσέντες χόρευαν τις καντρίλιες τους στην είσοδο της πολυτελέστερης έκθεσης έργων τέχνης στον κόσμο. Και πάλι χιλιάδες τουλίπες διακοσμούσαν φαντασμαγορικά τους διαδρόμους, όπου η σαμπάνια έρρεε και οι πιο εκλεπτυσμένοι μεζέδες μοιράζονταν από το πρωί ως το βράδυ στους κομψά ντυμένους προνομιούχους της ζωής που μπορούν να διαθέσουν ένα εξαψήφιο, επταψήφιο ή ακόμη και οκταψήφιο αριθμό ευρώ για να αποκτήσουν το αντικείμενο της επιθυμίας τους. Εδώ η οικονομική κρίση και η μιζέρια φαίνεται να είναι πολύ μακριά. Κάθε χρόνο, στα μέσα Μαρτίου, τα ανώνυμα βιομηχανικά περίπτερα του εκθεσιακού χώρου μεταμορφώνονται, θαρρείς από ένα μαγικό ραβδί, σε παραμυθένια σκηνικά, αληθινά παλάτια, απαράμιλλης αισθητικής απόλαυσης.
Η TEFAF όμως δεν είναι μόνο βιτρίνα αλλά και ουσία. Θεωρείται σήμερα η πιο έγκυρη και σοβαρή έκθεση έργων τέχνης στον κόσμο. Κάθε γκαλερί στην οποία δόθηκε η άδεια να εκθέσει εκεί πρέπει να έχει άμεμπτο παρελθόν και κάθε αντικείμενο που θα εκτεθεί περνάει από ψιλό κόσκινο που κρατούν δεκάδες επιστήμονες, ιστορικοί τέχνης, ανεξάρτητοι ορκωτοί εμπειρογνώμονες και συντηρητές που καλούνται στο Μάαστριχτ αρκετό καιρό πριν από τα εγκαίνια. Εφέτος ο αριθμός των ειδικών έφτασε τους 175, που κάλυψαν 29 διαφορετικές κατηγορίες αντικειμένων, για να εξετάσουν την ποιότητα, την αυθεντικότητα και την καλή κατάστασή τους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στο Μάαστριχτ δεν συρρέουν μόνο οι πιο έμπειροι συλλέκτες αλλά και οι διευθυντές των μεγαλύτερων μουσείων του κόσμου.
Η TEFAF ξεκίνησε το 1987 ως έκθεση παλαιών πινάκων, επίπλων, κοσμημάτων και σπάνιων βιβλίων υψηλού επιπέδου. Γρήγορα πήραν τη θέση τους εκεί και η αρχαία κλασική τέχνη, η ασιατική, καθώς και η αφρικανική τέχνη. Τα γούστα όμως και οι τάσεις προσφοράς και ζήτησης άλλαξαν μέσα σε ένα τέταρτο του αιώνα. Τα τελευταία χρόνια η μοντέρνα και η σύγχρονη τέχνη καταλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο χώρο και σημασία, γεγονός που αρχίζει να προκαλεί προβλήματα αυτοπροσδιορισμού της έκθεσης. Από την αρχή η έκθεση του Μάαστριχτ είχε ως στόχο να προσελκύσει ένα ευρύ κοινό με εκλεπτυσμένο γούστο αλλά και διαφορετική αγοραστική δύναμη. Σήμερα οι εν δυνάμει αγοραστές παλαιών έργων τέχνης αναζητούν, για επενδυτικούς κυρίως λόγους, το καλύτερο που υπάρχει στην αγορά. Το φαινόμενο αυτό είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης που κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους και τους υπόλοιπους φτωχότερους. Οι πρόσφατες δημοπρασίες στη Νέα Υόρκη απέδειξαν ότι η αγορά των παλαιών έργων τέχνης ξεπερνά συχνά κατά αντικείμενο τα 2 εκατ. δολάρια, με αποτέλεσμα η πελατεία της να αρχίζει να συμπίπτει με εκείνη των φουσκωμένων πορτοφολιών που συνήθως αγοράζει τους Picasso ή τους Gerhard Richter. Η νέα αυτή πραγματικότητα δημιουργεί τώρα ένα δίλημμα ταυτότητας που αρχίζει να απασχολεί τους οργανωτές. Η δύναμη όμως του Μάαστριχτ ήταν πάντα η προσαρμοστικότητα και στο πλαίσιό της εντάσσονται τα ανοίγματα των οργανωτών στη Βασιλεία και πρόσφατα στην Κίνα.
Και εφέτος η διάταξη των εκθεσιακών χώρων ήταν αυστηρά δομημένη σε κύριες ενότητες που περιλαμβάνουν τους παλαιούς πίνακες και τις αντίκες, τα κοσμήματα, την αρχαία τέχνη, τη μοντέρνα και τη σύγχρονη τέχνη, τα έργα σε χαρτί και το ντιζάιν: 264 εκθέτες και ανάμεσά τους από καιρό ένας Ελληνας, ο Μιχάλης Πετρόπουλος της γκαλερί Rhea της Ζυρίχης, που ειδικεύεται στην αρχαία κλασική και ελληνιστική τέχνη.
Μουσείο για πούλημα
Στους διαδρόμους του «ωραιότερου μουσείου του κόσμου για πούλημα» μαγεύεσαι, ζαλίζεσαι και δεν προλαβαίνεις να κοιτάξεις καλά όλα όσα προσφέρονται γύρω σου: Brueghel, Cranach, Greco, Reni, Rembrandt, Ribera, Zurbaran, Canaletto, Renoir, Monet, Van Gogh, Picasso, Matisse, Moore, Max Ernst, Rothko, Warhol, Louise Bourgeois, Hirst, τα ωραιότερα αντικείμενα ασιατικής τέχνης, το μεγαλύτερο διαμάντι «χαμαιλέων» του κόσμου, τις βυζαντινές εικόνες, τα σπάνια μεσαιωνικά χειρόγραφα ή τα τσόκαρα που σμίλεψε και φόρεσε ο Gauguin.
Στους διαδρόμους του «ωραιότερου μουσείου του κόσμου για πούλημα» μαγεύεσαι, ζαλίζεσαι και δεν προλαβαίνεις να κοιτάξεις καλά όλα όσα προσφέρονται γύρω σου: Brueghel, Cranach, Greco, Reni, Rembrandt, Ribera, Zurbaran, Canaletto, Renoir, Monet, Van Gogh, Picasso, Matisse, Moore, Max Ernst, Rothko, Warhol, Louise Bourgeois, Hirst, τα ωραιότερα αντικείμενα ασιατικής τέχνης, το μεγαλύτερο διαμάντι «χαμαιλέων» του κόσμου, τις βυζαντινές εικόνες, τα σπάνια μεσαιωνικά χειρόγραφα ή τα τσόκαρα που σμίλεψε και φόρεσε ο Gauguin.
Ενας πραγματικός περίπατος στην Ιστορία.
Στον επάνω όροφο ένα ανέλπιστο δώρο μάς περίμενε: η έκθεση «Διαχρονική ομορφιά», δάνειο της Graphische Sammlung του Μονάχου, με επιλεγμένα σχέδια σε χαρτί που καλύπτουν έξι αιώνες αντίληψης της γυναικείας ομορφιάς, από τον Da Vinci ως τον Polke.
Η TEFAF και πάλι κατάφερε να αποδείξει ότι το ωραίο είναι αιώνιο.
Ο κ. Τάσος Κριεκούκης είναι πρέσβης επί τιμή.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
