Το 1975 σε ένα υπόγειο γκαράζ στο Καράκας της Βενεζουέλας ο οικονομολόγος και μουσικός José Antonio Abreu και μερικοί δάσκαλοι εθελοντές ξεκινούσαν με έντεκα μαθητές ένα περιπετειώδες ταξίδι στο σύμπαν της μουσικής, αλλά και της παγκόσμιας μουσικής εκπαίδευσης.
Όραμά τους ήταν η μουσική να μπει στις ζωές των παιδιών διασώζοντάς τα από την φτώχια, την βία και την εγκατάλειψη. Το πείραμα γρήγορα αποδείχθηκε επιτυχημένο, παίρνοντας διαστάσεις μουσικού και κοινωνικού φαινομένου. Από τότε εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά έμαθαν μουσική μέσα από το «El Sistema», όπως καθιερώθηκε και έγινε γνωστό διεθνώς το σύστημα εκμάθησης μουσικής του Abreu, φτάνοντας σήμερα να έχει περί τις 370.000 μαθητές και έχοντας αναδείξει παγκοσμίου φήμης μορφές όπως ο μαέστρος Gustavo Dudamel και πολλοί μουσικοί, αποτελώντας μια βασική εκπαιδευτική δομή της Βενεζουέλας με κρατική και ιδιωτική οικονομική επιχορήγηση.
Τριάντα πέντε χρόνια αργότερα, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, κάπου στην Αθήνα της εποχής του μνημονίου, ξεκινούσε μια άλλη προσπάθεια με διαφορετικούς όρους αλλά τους ίδιους στόχους: να φέρει τα παιδιά και τους νέους σε επαφή με την μουσική.
Οι προσπάθειες για την δημιουργία δημοτικού ωδείου στη Νέα Ιωνία ξεκίνησαν στα τέλη του 2010 και η συγκρότησή του δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ τον Αύγουστο του 2011, ενώ ξεκίνησε την λειτουργία του τον Δεκέμβριο του 2012 μόλις με 29 μαθητές. Ένα χρόνο μετά οι μαθητές του πλησιάζουν τους 100 και η απήχησή του γίνεται όλο και πιο ευρεία παρά την οικονομική συγκυρία και τα βάρη που έχουν συσσωρευτεί σε κάθε ελληνική οικογένεια.
«Σε μια τέτοια εποχή με ασφυκτικά οικονομικά προβλήματα, επιθυμία μας ήταν τα παιδιά να έχουν με χαμηλό κόστος μουσική μόρφωση υψηλού επιπέδου», αναφέρει ο εμπνευστής του εγχειρήματος κ. Ι. Κοντίτσης, ο οποίος είναι και ο διευθυντής του ωδείου που λειτουργεί ως αυτοχρηματοδοτούμενος φορέας. «Δηλαδή με τα χρήματα που πληρώνουν οι μαθητές, λειτουργεί το ωδείο και πληρώνονται οι καθηγητές του», διευκρινίζει, επισημαίνοντας ωστόσο ότι χωρίς την στήριξη του δήμου δεν θα είχε υλοποιηθεί. Η αρχική χρηματοδότηση έγινε από τον Οργανισμό Πολιτισμού Άθλησης και Νεολαίας με την αγορά μουσικών οργάνων (κόστος 5.000 ευρώ), ενώ ο δήμος παραχώρησε το χώρο (του 19ου Δημοτικού Σχολείου) και τις υπηρεσίες του για τη διοικητική στήριξη του ωδείου.
Όπως αναφέρει ο κ. Κοντίτσης «αυτοί που ασχολούνται στην χώρα μας με τη μουσική και τον πολιτισμό γενικότερα είναι μια μικρή μειοψηφία στο σύνολο του πληθυσμού». «Δυστυχώς δεν έχουμε να κάνουμε με μεγάλα ποσοστά. Παραδείγματα όπως της Βενεζουέλας, όπου μέχρι σήμερα και μέσω του El Sistema, 1.500.000 παιδιά έχουν μάθει μουσική με αποτέλεσμα ένας στους 100 πολίτες αυτής της χώρας να είναι μέλος μιας συμφωνικής ορχήστρας, αποτελούν την εξαίρεση στον κανόνα», εξηγεί εκφράζοντας πάντως την πεποίθησή του ότι παρά τις διαφορετικές συνθήκες και τις ιδιαιτερότητες, η μουσική θα μπορούσε και στην χώρα μας να αποτελέσει ισχυρό πυλώνα εκπαίδευσης και πολιτισμού.
«Και ο λόγος που ξεκινήσαμε το Ωδείο ήταν αυτός. Η Νέα Ιωνία έχει μακρά παράδοση στον χώρο της μουσικής τόσο από τους μικρασιάτες μουσικούς που εγκαταστάθηκαν σε αυτή την περιοχή εδώ και δεκαετίες, όσο και από τους νεότερους. Όταν λοιπόν έχεις έναν τόπο που έχει συμβάλει στην μουσική, είναι επιβεβλημένο να προσπαθήσεις να αναπτύξεις τη μουσική του παιδεία», προσθέτει. Ενώ υπογραμμίζει ότι «ο πολιτισμός θα έπρεπε να είναι η αιχμή του δόρατος για την αλλαγή νοοτροπίας και ειδικότερα η μουσική, που καλλιεργεί ελεύθερους και σκεπτόμενους ανθρώπους προάγοντας την αντίληψη και την προσωπικότητά τους».
Όπως αναφέρει εξάλλου «η ενασχόληση με τη μουσική μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα ωφελεί τον ψυχισμό του παιδιού, την παιδεία του και τον τρόπο σκέψης του», ενώ σχετικά με τα πολλαπλά οφέλη της μουσικής σημειώνει με έμφαση το (μετρήσιμο) στοιχείο της μηδενικής ενδοσχολικής βίας που έχει καταγράψει το υπουργείο Παιδείας και στα 42 μουσικά σχολεία που λειτουργούν στην χώρα, όταν το φαινόμενο αυτό τείνει να λάβει ανησυχητικές διαστάσεις στην υπόλοιπη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (δημόσια και ιδιωτική).
Το Δημοτικό Ωδείο Ν. Ιωνίας είναι αναγνωρισμένο και λειτουργεί όπως όλα τα ωδεία, σύμφωνα με τον εσωτερικό κανονισμό του κρατικού ωδείου Θεσσαλονίκης και τις τροποποιητικές αποφάσεις που εκδόθηκαν από το Υπουργείο Πολιτισμού. Παρέχει πτυχία και διπλώματα, ενώ τον περασμένο μήνα πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες προαγωγικές εξετάσεις του. Σήμερα οι περισσότεροι μαθητές του είναι στην προκαταρκτική τάξη αν και σύντομα το ωδείο θα βγάλει και το πρώτο πτυχίο, ενώ ήδη έγιναν και οι πρώτες κατατακτήριες εξετάσεις.
Τα τμήματα του ωδείου περιλαμβάνουν εκτός του πιάνου τα έγχορδα κιθάρα, βιολί και βιολοντσέλο, τα ξύλινα πνευστά κλαρινέτο, σαξόφωνο και φλάουτο, όπως και ηλεκτρικά όργανα (ηλεκτρική κιθάρα, ηλεκτρικό μπάσο, αρμόνιο και ντραμς). Αντίστοιχα καλύπτει ένα βασικό κομμάτι των ελληνικών παραδοσιακών οργάνων (παραδοσιακό βιολί, ταμπουράς, λαούτο, ούτι, μπουζούκι, μαντολίνο). Επίσης διαθέτει μαθητές στον τομέα των θεωρητικών της ευρωπαϊκής μουσικής (τάξη ανώτερων θεωρητικών -ειδικό αρμονίας, αντίστιξης και φούγκας- και τάξη προετοιμασίας για τμήματα Μουσικών Σπουδών των Α.Ε.Ι.), όπως και τάξη βυζαντινής μουσικής.
Το Δημοτικό Ωδείο Ν. Ιωνίας έχει υποβάλλει αίτηση ένταξης στο ΕΣΠΑ (μέσω του υπουργείου Παιδείας) για ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που θα περιλαμβάνει την ενημέρωση των 2/3 των σχολείων της περιοχής όλων των βαθμίδων για τα παραδοσιακά όργανα με σημείο αναφοράς την μουσική παράδοση της Μικράς Ασίας, την επίσκεψη σε σχετικά μουσεία κλπ. (όπως το Μουσείο Λαϊκών Οργάνων) και ακόμη ότι 150-200 μαθητές θα διδαχθούν στο ωδείο κάποιο παραδοσιακό όργανο (40 – 50 ώρες). Στόχος, επίσης, είναι το ωδείο να αποκτήσει σύντομα την δική του στέγη.
