Η τέχνη της Φιλοξενίας

Ζωγραφισμένοι δίσκοι του 19ου αιώνα από την Ελλάδα και την Τουρκία περιλαμβάνονται στην έκθεση «Η Τέχνη της Φιλοξενίας» που εγκαινιάζεται απόψε στο Μουσείο Μπενάκη και στη συνέχεια θα παρουσιαστεί στην Κωνσταντινούπολη.

Πρόκειται για διακοσμημένους δίσκους που παρήχθησαν κατά τη διάρκεια της τελευταίας αναλαμπής της τεχνικής japanning στην Ευρώπη, μιας τεχνικής που μιμείται την τεχνική της λάκας και είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στην Άπω Ανατολή. Τα αντικείμενα αυτά είναι ιδιαίτερα αγαπητά στους συλλέκτες και στις μέρες μας εμπλουτίζουν πολλές ιδιωτικές και μουσειακές συλλογές στην Ελλάδα και την Τουρκία.

Στην έκθεση περιλαμβάνονται περισσότεροι από εκατό (100) δίσκοι ενώ η διακόσμησή τους ξεκινά από πορτρέτα διασημοτήτων της εποχής ή γυναικείων εξιδανικευμένων μορφών, περνά σε αστικά τοπία, νεκρές φύσεις με λουλούδια και φρούτα και καταλήγει σε ονειρικές σκηνές που περιβάλλονται από περίτεχνα διακοσμητικά πλαίσια. Το υλικό αυτό πλαισιώνεται από διακοσμητικά και χρηστικά αντικείμενα -ταμπακοθήκες, πορσελάνινα πιάτα και φλιτζάνια, ναργιλέδες και γυάλινα σκεύη beykoz, μεταξύ άλλων- που στόχο έχουν να ζωντανέψουν την εποχή και να φωτίσουν τη χρήση τους.

Οι δίσκοι αποτελούσαν βασικό μέρος του τελετουργικού της καθημερινής ζωής στην Οθωμανική Αυτοκρατορία καθώς και στο νεοσύστατο ελληνικό βασίλειο: Με αυτούς γινόταν το σερβίρισμα του καφέ και των γλυκών του κουταλιού αλλά και το σερβίρισμα γευμάτων και δείπνων. Αγνωστοι, αδημοσίευτοι και ανεπαρκώς μελετημένοι, αποτελούν σήμερα τεκμήρια του τρόπου ζωής καθώς και της σύνθετης κοινωνικής και πολιτιστικής ιστορίας της εποχής τους.

Μέσα από αυτή την έκθεση, που πραγματοποιείται στον δεύτερο όροφο του Μουσείου _στην οδό Κουμπάρη, γυρίζουμε πίσω στον χρόνο και βλέπουμε αυτά τα αντικείμενα ως μέρος του ευρύτερου κοινωνικού και πολιτιστικού πλαισίου, τόσο καλλιτεχνικά όσο και ιστορικά. Η έκθεση επιχειρεί μια ανάγνωση που εξετάζει τόσο την εικονογραφία και τη λειτουργική διάσταση των δίσκων αυτών όσο και τις τεχνικές κατασκευής και τους τόπους παραγωγής. Παράλληλα σκιαγραφεί τις εμπορικές διαδρομές που έφεραν αυτά τα περιζήτητα αντικείμενα στην Ανατολή και τα έκαναν μέρος της καθημερινότητας. Μέσα από την εικονογράφηση μοιάζει σαν να παρακολουθεί κανείς ιστορίες σπιτιών και οικογενειών, ενώ τα χρώματα και τα σχήματα επιβεβαιώνουν μια λεπτή ισορροπία μεταξύ Ανατολής και Δύσης, μεταξύ λειτουργικότητας και διακοσμητικού χαρακτήρα.

Την έκθεση συνοδεύει ενημερωτικό φυλλάδιο, το υλικό του οποίου προέρχεται από την ομότιτλη εικονογραφημένη έκδοση που κυκλοφορεί ο εκδοτικός οίκος Μέλισσα σε συνεργασία με τις επιμελήτριες· μια έκδοση στην αγγλική γλώσσα που σχεδιάστηκε για να συνοδεύσει την έκθεση τόσο στην παρουσίασή της στην Αθήνα όσο, κυρίως, στο εξωτερικό.

Την έκθεση οργάνωσαν και επιμελούνται η Flavia Nessi-Γιαζιτζόγλου και η Μυρτώ Χατζάκη. Τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό υπογράφει ηΤζένη Νομικού ενώ τις γραφιστικές εφαρμογές η Αλίκη Κακουλίδου και η Δήμητρα Βασιλάκου.

Στο πλαίσιο της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν ξεναγήσεις από την Ξένια Πολίτου, επιμελήτρια της Συλλογής Νεοελληνικού Πολιτισμού στις ακόλουθες ημερομηνίες. Συγκεριμένα κάθε Πέμπτη του Οκτωβρίου (3-10-17-24/10) στις 18.00 και τρία Σάββατα του Νοεμβρίου (2-9-16/11) στις 12:00 (επιπλέον κόστος 2 €). Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας. Πληροφορίες και κρατήσεις: τηλ. 210 367 1015 (Δευτέρα-Πέμπτη, 10:00-14:00) και τηλ. 210 367 1057 (Παρασκευή-Κυριακή, 10:00-14:00)

Τέλος ειδική γαστρονομική βραδιά αφιερωμένη στην κουζίνα της Πόλης θα πραγματοποιηθεί στο εστιατόριο του Μουσείου, στην οδό Κουμπάρη 1,Πέμπτη 10 Οκτωβρίου 2013 (τιμή ανά άτομο € 28, και ώρα προσέλευσης 20:30). Πληροφορίες & κρατήσεις: Μουσείο Μπενάκη, τηλ. 210 367 1000 εσωτ. 3 (Τετάρτη, Παρασκευή: 9:00 – 16:30, Πέμπτη, Σάββατο: 9:00 – 23:00 & Κυριακή: 9:00 – 14:30)