Ενα τελετουργικό ταξίδι με ρυθμούς και ηχοχρώματα, από τον ψίθυρο στη ρυθμική έκρηξη και από την Ανατολή στη Δύση, παρουσιάζουν την Τετάρτη οι Mazaher Ensemble (εκπρόσωποι της θεραπευτικής μουσικής ζαρ), η Μαρία Φαραντούρη και η Μάρθα Φριντζήλα στο Παλαιό Ελαιουργείο του Δήμου Ελευσίνας. Μια συναυλία που σηματοδοτεί τη λήξη του Θερινού Σχολείου που διοργανώνει το Αττικό Σχολείο Αρχαίου Δράματος. Ψυχή του Σχολείου η Μάρθα Φριντζήλα, εφόσον αυτό δρα υπό την καθοδήγησή της, με στόχο τη διαρκή μελέτη και παρουσίαση των τριών τραγικών ποιητών.
Ποια η αιτία και η αφορμή για τη «γέννηση» του Αττικού Σχολείου Αρχαίου Δράματος;
«Αιτία για τη γέννηση του θεσμού είναι η ανάγκη μας να εμβαθύνουμε, να εκπαιδευτούμε και να εκπαιδεύσουμε. Η ομάδα μου εργάζεται επάνω στο αρχαίο δράμα από την ίδρυσή της. Μέχρι στιγμής έχουμε ανεβάσει τέσσερις παραστάσεις αρχαίου δράματος και 11 πειραματικά δρώμενα βασισμένα σε 11 τραγωδίες. Αποφασίσαμε λοιπόν να οργανώσουμε έναν θεσμό με διεθνή προσανατολισμό για τη μελέτη του αρχαίου δράματος όχι μόνο σε θεωρητικό επίπεδο αλλά σε όλα τα στάδια της εκπόνησης μιας παράστασης. Το Αττικό Σχολείο περιλαμβάνει εργαστήρια και σεμινάρια υποκριτικής, μουσικής, χορού και μετάφρασης από σπουδαίους δασκάλους από την Ελλάδα και το εξωτερικό, με εξαιρετικά χαμηλά δίδακτρα ώστε να μπορούν να συμμετέχουν όλοι, καθώς και διαλέξεις, ομιλίες, προβολές μαγνητοσκοπημένων παραστάσεων και θεατρικά δρώμενα δωρεάν για το κοινό. Αφορμή στάθηκε μια κουβέντα που μου είπε ένας καθηγητής Θεατρολογίας: «Μα τι κόλλημα είναι αυτό με το αρχαίο δράμα; Γιατί δεν κάνεις σύγχρονο θέατρο;»».
Το γυναικείο συγκρότημα Mazaher Ensemble παρουσιάζει τη θεραπευτική μουσική ζαρ. Τι ακριβώς είναι αυτή;
«Τοζαρείναι ένα θεραπευτικό τελετουργικό δρώμενο στο οποίο υπάρχει έντονη μουσική από τύμπανα και χορό και τελείται κυρίως από γυναίκες για τη θεραπεία γυναικών. Οι άνδρες έχουν πάντα δευτερεύοντες ρόλους στην τελετή.Το ζαρ έχει λανθασμένα θεωρηθεί μια μορφή εξορκισμού. Το μουσικό δρώμενο της μουσικής ζαρ δίνει το βήμα στις γυναίκες να εξαλείψουν τις πιέσεις και το άγχος που τους δημιουργούν διάφοροι κοινωνικοί περιορισμοί που αφορούν την έκφραση, την κίνηση, το ντύσιμο, τη φωνή, ακόμη και τα όνειρά τους».

Και η καταγωγή του;
«Πρόκειται για ένα αρχαίο τυπικό εξαγνισμού που στόχο έχει να γαληνέψει τις εσωτερικές πνευματικές δυνάμεις που υπάρχουν μέσα μας μέσω του εκστατικού χορού και της τυμπανοκρουσίας.Η μουσική ζαρ και τα τραγούδια της έχουν επιβιώσει στην αυθεντική τους μορφή σχεδόν χωρίς προσμείξεις. Η μουσική έμεινε αυθεντική γιατί δεν επηρεάστηκε από θρησκευτικές αντιλήψεις και πολιτικές παρεμβάσεις λόγω του ότι λειτουργούσε σε ένα δεύτερο κοινωνικό πεδίο. Λόγω των οικονομικών και κοινωνικών μεταβολών η πρακτική αυτή τείνει να εξαφανιστεί.Υπάρχουν πολύ λίγοι μουσικοί που γνωρίζουν τους ύμνους και τα τραγούδια του είδους. Αυτή η αρχαία κληρονομιά της μουσικής ζαρ έχει πια περιοριστεί σε 25 μόνο γνώστες στην Αίγυπτο».

Με αφορμή τη ζαρ, η μουσική και η τέχνη γενικότερα μπορεί να έχουν θεραπευτικό χαρακτήρα;
«Στην ερώτηση αυτή απάντησε η συνεργάτις μου, η Τζο, και συμφωνώ απόλυτα: «Η καλή τέχνη, όπως η καλή αρχιτεκτονική και η καλή ιατρική, όπως και η καλή γεωργία, η καλή παρέα, η καλή μαγειρική, το καλό κρασί, οι καλοί αγώνες, θεραπεύουν πάντα και παντού»».

Σε εποχές κρίσης η τέχνη δυναμώνει; Και πρέπει να ακολουθεί την κοινωνία ή να τραβά τον δρόμο της;
«Η τέχνη δυναμώνει από τους δυνατούς καλλιτέχνες. Σε εποχές κρίσης οι καλλιτέχνες μάλλον γίνονται πιο ανθεκτικοί. Η υψηλή τέχνη πάντα προηγείται και η κοινωνία ακολουθεί».

Πώς προέκυψε η συνεργασία με τη Μαρία Φαραντούρη;
«Συναντηθήκαμε πρώτη φορά στη σκηνή το 2006 που έπαιζα με τους Mode Plagal και το τότε συγκρότημά μου, τους Walter Testa Music Company. Οταν ήρθε στο στούντιο όπου κάναμε τις πρόβες μας και την άκουσα να τραγουδά ζωντανά, κατάλαβα τι σημαίνει μεγάλη φωνή. Δίπλα της ένιωσα όπως θα ένιωθε ένα γιουκαλίλι δίπλα σε μια ορχήστρα από φαγκότα. Από τότε βρεθήκαμε κάποιες φορές σε συναυλίες και κάθε συναυλία ήταν σαν masterclass για μένα. Οταν αποφάσισα να καλέσω τις Mazaher Ensemble στο πλαίσιο του Αττικού Σχολείου, η Μαρία Φαραντούρη ήταν η πρώτη που σκέφτηκα πως θα μπορούσε να τις καλωσορίσει με τη φωνή της. Το συγκινητικό είναι πως δέχθηκε αμέσως, ενώ γνωρίζω ότι το πρόγραμμά της είναι πολύ φορτωμένο, λέγοντάς μου: «Εννοείται πως θα είμαι μαζί σας». Βλέπετε, για τους αληθινά μεγάλους καλλιτέχνες κάποια πράγματα είναι αυτονόητα».
Τελικά είναι δύσκολο να κάνεις τέχνη στην Ελλάδα;
«Ναι».
Info: Συναυλία στο Παλαιό Ελαιουργείο του Δήμου Ελευσίνας, στο πλαίσιο του Θερινού Σχολείου Αττικό Σχολείο Αρχαίου Δράματος, την Τετάρτη 10 Ιουλίου. Ωρα έναρξης: 21.30. Τιμές εισιτηρίων: προπώληση 12 ευρώ, ταμείο 15 ευρώ. Σημεία προπώλησης: Public, viva.gr, Βιβλιοπωλεία Παπασωτηρίου. Πληροφορίες:
http://www.attikosxoleio.gr και http://www.dentra.gr

Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 9 Ιουλίου 2013

HeliosPlus