Οταν τα λάθη αναγνωρίζονται, είναι «μισά» λάθη; Καθώς η απάντηση δεν μπορεί να είναι πειστικά μονολεκτική, στην περίπτωση του υπουργείου Πολιτισμού που έγινε Γενική Γραμματεία και μέσα σε έναν χρόνο επανήλθε στην προηγούμενη υπόστασή του το άλλο ερώτημα που τίθεται έχει να κάνει με την ουσία: Τι έχασε και τι κέρδισε το υπουργείο από αυτό το ακατανόητο «πηγαινέλα»; Συνδυασμένο μάλιστα με ένα οργανόγραμμα, το οποίο ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών λόγω κατάργησης (ή σύμπτυξης) ζωτικών Διευθύνσεων, υπαγωγής άλλων σε Γενικές Διευθύνσεις του υπουργείου Παιδείας και τεράστιας μείωσης οργανικών θέσεων… Το γεγονός εξάλλου ότι το συγκεκριμένο οργανόγραμμα είχε εγκριθεί από το Κυβερνητικό Συμβούλιο Διοικητικής Μεταρρύθμισης διογκώνει το πρόβλημα καθιστώντας την επίλυσή του επιτακτική. Χάθηκε χρόνος, αν μη τι άλλο για τον πολιτισμό, είτε ήταν Γενική Γραμματεία είτε είναι υπουργείο. Ο νέος υπουργός λοιπόν δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο τις νέες προκλήσεις αλλά και να γεφυρώσει τα χάσματα που έχουν δημιουργηθεί. Αίφνης η απρόσκοπτη λειτουργία μουσείων και αρχαιολογικών χώρων σε ωράρια που να επιτρέπουν την επίσκεψή τους όλη την ημέρα, ει δυνατόν όπως απαιτεί ο τουρισμός, πώς μπορεί να επιτευχθεί χωρίς χρήματα;

Αν το υπουργείο Πολιτισμού κέρδισε την αυτονομία του, τώρα καλείται να συμμαζέψει ό,τι του έχει απομείνει, με τις εκκρεμότητες να καραδοκούν. Πρώτη απώλεια λόγω της οικονομικής κρίσης είναι η πώληση του κτιρίου της οδού Μπουμπουλίνας. Με ενοίκιο πλέον η στέγαση των κεντρικών υπηρεσιών του ΥΠΠΟ και ίσως τώρα να είναι πιο πιεστική η εξεύρεση μιας συνολικής λύσης στο ζήτημα, κάτι που ουδείς έχει αντιμετωπίσει ως σήμερα αποτελεσματικά. Αρκεί να υπολογισθεί ο αριθμός των γραφείων που ενοικιάζονται σε διάφορα σημεία της Αθήνας για να γίνει αντιληπτό το κόστος του κατακερματισμού. Οι δε συζητήσεις, με τελευταία την πρόταση μεταστέγασης όλων των υπηρεσιών του ΥΠΠΟ στις εγκαταστάσεις του πρώην εργοστασίου επίπλων Τσαούσογλου της Πειραιώς 260, όπου φιλοξενούνται και δραστηριότητες του Ελληνικού Φεστιβάλ, δεν προχώρησαν ποτέ πέραν κάποιων εξαγγελιών.
Πωλήσεις
Η πώληση εξάλλου από το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου 20 ακινήτων του ΥΠΠΟ στην Πλάκα και αντίστοιχου αριθμού στην παλαιά πόλη της Ρόδου θα είναι η πρώτη «συμβολή» του πολιτισμού –τα κτίρια είναι διατηρητέα –στην ικανοποίηση του αιτήματος των αποκρατικοποιήσεων. Το ερώτημα όμως είναι αν θα ακολουθήσουν κι άλλα και ποια μπορεί να είναι αυτά. Αν και εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι το καθεστώς κήρυξης κτιρίων ως διατηρητέων παραμένει, σε όποιον κάτοχο και αν περιέλθουν. Οσο για την αξιοποίηση του Τατοΐου που ανακοινώνεται κάθε τόσο μονομερώς από το ΤΑΙΠΕΔ, είναι ένα ζήτημα για το οποίο το υπουργείο Πολιτισμού έχει πρωτεύοντα λόγο, τόσο διότι έχει κηρύξει ολόκληρο το κτιριακό συγκρότημα διατηρητέο όσο και γιατί δεσμεύει χρήματα από το ΕΣΠΑ για την αποκατάστασή του. Αυτό φυσικά επ’ ουδενί σημαίνει στασιμότητα, από την άλλη όμως ούτε παραχωρήσεις άνευ όρων…
Συνέπεια της οικονομικής κρίσης και η συγχώνευση ή κατάργηση οργανισμών του πολιτισμού, η οποία είχε σχεδιαστεί χωρίς τη γνώμη του ΥΠΠΟ, με αποτέλεσμα να γίνουν ανεδαφικές προτάσεις που ευτυχώς δεν ίσχυσαν –όπως συγχώνευση Εθνικού Θεάτρου και Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος –ενώ μένει να απαντηθεί αν το συγκεκριμένο πλάνο έχει ολοκληρωθεί.

Καταργήσεις
Η κατάργηση του ΕΚΕΒΙ εξαιτίας οικονομικών ατασθαλιών αλλά και στο πλαίσιο του ανωτέρω νόμου έχει δημιουργήσει ωστόσο σοβαρό έλλειμμα όσον αφορά το βιβλίο ως πνευματικό προϊόν αλλά και εμπορεύσιμο είδος. Η σχετική υπηρεσία του υπουργείου δεν είναι σε θέση να καλύψει το κενό, παρά το πέρασμα αρκετών μηνών μάλιστα δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια αναβάθμισής της, ενώ η χάραξη πολιτικής για το βιβλίο δεν φαίνεται να είναι στις προτεραιότητες κανενός! Αντίθετα, ευοίωνο διαφαίνεται το μέλλον της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, χάρη στην ιδιωτική πρωτοβουλία όμως, με την ανέγερση νέας στέγης στο Παλαιό Φάληρο από το Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» και με ένα νέο ξεκίνημα μπροστά της. Στην αντίπερα όχθη η οικονομική περιπέτεια του Μεγάρου Μουσικής συνεχίζεται, έχοντας λάβει μάλιστα τελευταία σοβαρές διαστάσεις. Η λύση που απαιτείται εκεί είναι πολιτική, αρκεί βεβαίως να θελήσει κανείς να τη δώσει.
Μέσα σε όλα αυτά η θετική πορεία των έργων πολιτισμού που είναι ενταγμένα στο ΕΣΠΑ αποτελεί ασφαλώς μια μεγάλη ανάσα. Μόνο στην Αττική υλοποιούνται αυτή τη στιγμή 41 έργα με προϋπολογισμό 161 εκατ. ευρώ –σε όλη την Ελλάδα 572 έργα, προϋπολογισμού 860 εκατ. ευρώ -, ενώ τρία μουσεία κατασκευάζονται στην Αθήνα: το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, η Εθνική Πινακοθήκη και το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης.
Ο μεγάλος ασθενής
Τρεις πρόεδροι μέσα σε έναν χρόνο ήταν πολλοί για το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, το μεγάλο «ταμείο του πολιτισμού για το αρχαιολογικό έργο». Η παραίτηση του τελευταίου προέδρου κ. Παναγιώτη Τζίννη εκκρεμεί και τα προβλήματα παραμένουν. Τεράστιο εξακολουθεί να είναι το ζήτημα των απαλλοτριώσεων –υπάρχουν υποθέσεις που εκκρεμούν από το 1985! -, ακόμη αποπληρώνεται το δάνειο που είχε ληφθεί πριν από χρόνια για τον σκοπό αυτό, ενώ το «κούρεμα» του αποθεματικού του κατά 32 εκατ. ευρώ έχουν οδηγήσει τον πάλαι ποτέ κραταιό φορέα σε πλήρη ανέχεια. Τα έσοδα από τα μουσεία, τους αρχαιολογικούς, αλλά και τα πωλητήρια (παρά τις τεράστιες ελλείψεις τους σε προϊόντα), διαρκώς αυξάνονται, όμως το ΤΑΠΑ αδυνατεί να αντιμετωπίσει τις υποχρεώσεις του απέναντι σε πολίτες και πλέον απέναντι στις Εφορείες Αρχαιοτήτων, ώστε να καλύπτουν τα καθημερινά τους έξοδα. Γιατί τα σοβαρά προβλήματα δεν μπορεί να κρύψουν την τραγική καθημερινότητα των υπηρεσιών του υπουργείου σε όλη τη χώρα με τις ελλείψεις βασικών ζητημάτων όπως καθαριότητας και αναλώσιμων υλικών.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ