Το σίγουρο είναι, μιλώντας για τους Residents, ότι δεν υπάρχει παρόμοιο σχήμα στην παγκόσμια μουσική σκηνή στο οποίο να μπορεί να «πατήσει» κανείς για να τους συγκρίνει. Επηρεασμένοι από τον αμερικανό μουσικολόγο-πειραματιστή και αβανγκάρντ δημιουργό Χάρι Παρτς, τον μουσικό και εικαστικό καλλιτέχνη Κάπτεν Μπίφχαρτ, αλλά και τους Φρανκ Ζάπα και Moondog, με τη σειρά τους επηρέασαν δεκάδες άλλους καλλιτέχνες, όπως η Λόρι Αντερσον, οι Primus, οι Devo ή, πιο πρόσφατα, οι Animal Collective.
Κανένας όμως ως σήμερα δεν κατάφερε, υιοθετώντας την ακραία καλλιτεχνική στάση του συγκροτήματος από το Σαν Φρανσίσκο, να γνωρίσει τέτοια αποδοχή. Προφανώς δεν αναφέρομαι στα τοπ τεν ΗΠΑ και Βρετανίας, αλλά στην αναγνωρισιμότητα και κυρίως στην καθολική αναγνώριση ότι οι Residents, με τη συνεχή, επί 40 χρόνια, παρουσία τους συνέβαλαν στην εξέλιξη της σύγχρονης μουσικής.
Ακόμη θυμάμαι με συγκίνηση τις πρώτες εμφανίσεις τους στη χώρα μας το 1990, μετά την κυκλοφορία του εκπληκτικού album «The King and eye». Eνα κατάμεστο «Ρόδον» για δύο βραδιές να μένει άφωνο μπροστά στην καλλιτεχνική αρτιότητα εκείνης της περιοδείας –από την οποία περνούσε… φιλτραρισμένη ολόκληρη η ιστορία της αμερικανικής μουσικής: από τα εμβατήρια του Σούσα ως τον Ελβις και από εκεί στην πληκτροφόρο ποπ των τελευταίων δεκαετιών.
Η νέα περιοδεία τους, με την οποία γιορτάζουν τα 40 χρόνια τους στο κουρμπέτι, πιθανότατα θα είναι και η τελευταία. Γι’ αυτό και η παρουσία των πολυάριθμων φίλων τους στη συναυλία της Αθήνας κρίνεται πιο απαραίτητη από ποτέ. To «Wonder of Weird –The 40th Anniversary Tour» μπορεί να φαντάζει σαν στάλα στον ωκεανό της παραγωγικότητας των Residents, σίγουρα όμως για ακόμη μία φορά θα καταγράφει με τον καλύτερο τρόπο την ηχητική παλέτα αυτής της κολεκτίβας.
Ανώνυμοι… με όνομα
Οταν μιλάμε για παραγωγή Residents… ποιος είδε το στούντιο και δεν το φοβήθηκε! Από το 1974 και το «Meet The Residents», για το οποίο οι Μπιτλς τούς έκαναν μήνυση (για ευνόητους λόγους), ως σήμερα έχουν κυκλοφορήσει περισσότερα από 60 άλμπουμ, αμέτρητα μουσικά βίντεο και μικρού μήκους φιλμ, τρία CD-ROM και δέκα DVD.
Η ευχέρειά τους στην παραγωγή πρωτόγνωρων ιδεών και στη μετεξέλιξή τους σε συνθέσεις φάνηκε από την αρχή ακόμη, στα τέλη της δεκαετίας του ’60, όταν, ως μια ομάδα ανήσυχων δημιουργών, έφυγαν από τη Λουιζιάνα για το Σαν Φρανσίσκο προκειμένου να υλοποιήσουν τα σχέδιά τους. Το όνομά τους το πήραν έπειτα από την… επιστροφή του πρώτου ολοκληρωμένου άλμπουμ που έστειλαν στη Warner στον αποστολέα του: οι υπεύθυνοι της εταιρείας, μη μπορώντας να αντιληφθούν ότι υπήρχε κάποιο μέλλον σε αυτό το συγκρότημα, επέστρεψαν το tape και, μη γνωρίζοντας τα ονόματα των μελών, έγραψαν στον φάκελο «to the residents».
Το όνομα ήταν το πρώτο που «άρπαξαν» από αυτή την κατά τα άλλα άκαρπη συνδιαλλαγή. Το άλλο, που βεβαίως ήταν και το κυριότερο χαρακτηριστικό τους πέρα από την τέχνη τους, ήταν η ανωνυμία, την οποία και επέβαλαν μέσα στα χρόνια στο κοινό τους με έναν μαγικό τρόπο. Αυτό που γνωρίζαμε εξαρχής ήταν απλώς κάποια ονόματα που θα μπορούσαν να ανήκουν σε ήρωες μιας θεατρικής παράστασης: Homer Flynn, Hardy W. Fox, Mr Skull, Molly Harvey και τα υποκοριστικά Carlos, Chuck, Bob και Randy.
Αλλωστε πώς θα μπορούσε κανείς να γνωρίζει ποιοι αποτελούν τους Residents όταν εμφανίζονται πάντα στη σκηνή με κοστούμια και με τα κεφάλια τους καλυμμένα από τεράστιους… βολβούς ματιών, νεκροκεφαλές και τόσες άλλες μάσκες; Είχα βρεθεί σε πρόβες τους εδώ στην Αθήνα και ήταν αδύνατον να αντιληφθώ ποιος έκανε τι, πολύ δε περισσότερο ποιος ήταν ποιος. Αλλωστε και για τις συνεντεύξεις τους χρησιμοποιούν πάντοτε εκπρόσωπο, ο οποίος πιθανότατα… είναι κάποιος από αυτούς.
«Ανακατασκευαστές» της δυτικής ποπ
Αυτό που παρουσιάζει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι το ίδιο το μουσικό ταξίδι των Residents. Το έργο τους είναι μοιρασμένο σε δύο κατηγορίες: ανακατασκευές της δυτικής ποπ μουσικής και περίπλοκα εννοιολογικά κομμάτια γύρω από ένα θέμα, μια θεωρία ή ένα σενάριο: από το «Meet the Residents», μια φουτουριστική ματιά στην ποπ των Μπιτλς, στον νεοκλασικισμό του «Not available», που βασίστηκε στη θεωρία της ασάφειας και από εκεί στο «Third Reich ‘n’ roll», μια σατιρική προσέγγιση σε γνωστά τραγούδια της δεκαετίας του ’60.
Το αριστούργημα που κυκλοφόρησαν το 1979 με τίτλο «Eskimo» θα μπορούσε να είναι το σάουντρακ της ζωής στον Αρκτικό Κύκλο: ένα πρωτοποριακό άμπιεντ άλμπουμ που ηχογραφήθηκε με χειροποίητα όργανα. Ακολούθησε το «Diskomo», ένα ντίσκο ριμίξ του άλμπουμ με επίσης μεγάλο ενδιαφέρον. Ενώ είχε προηγηθεί μια σχετικά επιτυχημένη διασκευή στο «Satisfaction» των Rolling Stones, αυτοί έπεσαν σε βαθύτερα νερά με την τριλογία «The Mole Trilogy», μια φανταστική διαμάχη ανάμεσα σε δύο φυλές, τους Moles και τους Chubs, και μια εντελώς δική τους τοποθέτηση ως προς το τι εστί σύγχρονο μπλουζ.
Το άλμπουμ που τους έκανε πιο γνωστούς στη χώρα μας είναι το «Stars and Hank forever», το δεύτερο από τα δύο άλμπουμ που ηχογράφησαν για τη φιλόδοξη σειρά «The American Composer Series», το οποίο περιείχε συνθέσεις του Χανκ Γουίλιαμς και του Τζον Φίλιπς Σούσα. Το πρώτο, με τίτλο «George and James», ήταν αφιερωμένο στους Τζορτζ Γκέρσουιν και Τζέιμς Μπράουν: τραγούδια γνωστά τα οποία οι Residents έκαναν σχεδόν αγνώριστα –μόνο σε λίγες στιγμές θύμιζαν τις αυθεντικές εκτελέσεις –και την ίδια στιγμή μοναδικά δείγματα σύγχρονης αβανγκάρντ, με πιο αγαπητό ίσως το «Kaw-Liga» του Χανκ Γουίλιαμς.
Τις διασκευές τους στα τραγούδια του Ελβις Πρίσλεϊ (το άλμπουμ «The King and Eye») τις ακούσαμε «ζωντανά» στο πρώτο εξαιρετικό σόου τους στην Αθήνα. Στη συνέχεια της καριέρας τους παρουσίασαν πιο πολύπλοκες δουλειές, συχνά με εντονότερο το θεατρικό στοιχείο. Οπως το περίφημο «Freak Show», το «Demons Dance Alone» ή το «Bummy Boy»: ένα διαρκές ταξίδι αναζήτησης μέσα από τη χιουμοριστική ματιά των Residents, συχνά κυνική αλλά αφοπλιστική. Eνα ταξίδι που δύσκολα αφήνει ασυγκίνητους όσους δεν βολεύονται στην ευκολία.
Πότε & που
The Residents, «Wonder Of Weird / The 40th Anniversary Show».
Στις 24 Μαΐου στο Fuzz Live Music Club (Πειραιώς 209 & Πατριάρχου Ιωακείμ, Ταύρος, τηλ. 210 3450.817).
Οι πόρτες ανοίγουν στις 20.00

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ