Αντώνης Φωνιαδάκης: Χορεύοντας με τον «Νώε»

Ο Αντώνης Φωνιαδάκης μιλάει με ενθουσιασμό για τη συνεργασία του με τον Ντάρεν Αρονόφσκι: ο έλληνας χορογράφος έχει αναλάβει την κίνηση (position moving coordinator) στον «Νώε», την πολυαναμενόμενη ταινία του αμερικανού σκηνοθέτη, γνωστού και από τον ποικιλοτρόπως συζητημένο «Μαύρο κύκνο».

Ο Φωνιαδάκης έχει ήδη κάνει γυρίσματα στη Νέα Υόρκη και ετοιμάζεται για έναν νέο κύκλο τον προσεχή Νοέμβριο. «Για μένα είναι ομολογουμένως μεγάλη ευκαιρία και γιατί πρόκειται για μια μεγάλη παραγωγή της τάξεως των 120 εκατ. δολαρίων, η οποία απευθύνεται στο παγκόσμιο κοινό, και γιατί ήρθε σε επαφή ο ίδιος ο Αρονόφσκι μαζί μου» εξηγεί ο 41χρονος δημιουργός. «Με ανακάλυψαν τυχαία κοιτώντας τις ιστοσελίδες διαφόρων χορογράφων και στην ουσία πέρασα από ακρόαση για δύο-τρεις μήνες ώσπου να πάρω το τελικό πράσινο φως. Η επαφή με τον Αρονόφσκι υπήρξε πολύ καλή, αν και στην αρχή τα πράγματα ήταν αμήχανα: αφενός εγώ δεν τον γνώριζα προσωπικά, αφετέρου εκείνος ζύγιζε τις δυνάμεις μου για να δει αν με θέλει τελικά στη δουλειά».

Ο «Νώε» σηματοδοτεί την πρώτη επαφή του Αντώνη Φωνιαδάκη με τον κινηματογράφο. Ομολογεί ότι ο τρόπος δουλειάς είναι πολύ διαφορετικός. «Στο σινεμά παίρνεις συγκεκριμένες οδηγίες, υπάρχει ένα σενάριο, μια τεράστια μηχανή από πίσω, δεν έχεις τα περιθώρια πειραματισμού που έχεις όταν δουλεύεις με μια ομάδα χορού, οφείλεις να δώσεις συγκεκριμένα αποτελέσματα» εξηγεί.

Η νέα καλλιτεχνική περίοδος βρίσκει τον Αντώνη Φωνιαδάκη πιο απασχολημένο παρά ποτέ. Το πρόγραμμά του περιλαμβάνει συνεργασίες με σημαντικές διεθνείς ομάδες όπως τα Μπαλέτα της Γενεύης και η ομάδα Cedar Lake της Νέας Υόρκης (την οποία έχουμε δει παλαιότερα και στην Αθήνα). Ο ίδιος θεωρεί ότι η δουλειά του είναι πολυμορφική και αυτό έχει να κάνει με την ίδια την εκπαίδευσή του. «Πιστεύω πως δεν εντάσσομαι σε μια συγκεκριμένη κατηγορία. Μπορώ να κάνω πολλά και διαφορετικά πράγματα και, ανάλογα με το ποιος με καλεί, το μέγεθος της ομάδας, τις συζητήσεις που γίνονται, διαμορφώνεται και το κάθε πρότζεκτ».

Ενα γενικό χαρακτηριστικό της δουλειάς του λέει πως είναι η σωματικότητα, με την επισήμανση ότι πάντα πίσω από την κίνηση υπάρχει η αίσθηση της σκέψης: «Είμαι ένας χορογράφος ο οποίος χορογραφεί και τον χώρο και τα κορμιά και όχι ένας χορογράφος-σκηνοθέτης ή κάποιος που έχει αποκλειστικά τη σύλληψη και δεν τον ενδιαφέρει η μορφή του έργου».

Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα θέματα που τον απασχολούν ως δημιουργό, ενώ συχνά πυρήνας έμπνευσής του είναι η μουσική. «Με γοητεύει και σε έναν βαθμό είναι και μια «λύση». Γιατί υπάρχει ένα έργο το οποίο καλείσαι να «μεταφράσεις» και να το παρουσιάσεις εσύ με τρόπο διαφορετικό» σχολιάζει. Ωστόσο σημειώνει ότι ο πυρήνας της δουλειάς του έχει να κάνει πάντα με τον άνθρωπο: το ερωτικό στοιχείο, την ιδέα του θανάτου, το αρχετυπικό… Η ευρωπαϊκή κρίση τον απασχολεί ως δημιουργό;

«Η εποχή με απασχολεί ως πολιτικοποιημένο άνθρωπο ο οποίος ζει στην κοινωνία και έχει γνώμη» λέει ο χορογράφος. «Από την άλλη, στον χορό, στην τέχνη γενικότερα, δύο πράγματα μπορούν να συμβούν: ή πας με το στίγμα της εποχής, εμπνέεσαι από το τι γίνεται γύρω σου και παράγεις έργα τα οποία αφορούν όλον τον κόσμο, με την έννοια ότι ούτως ή άλλως υπάρχει μια αγωνία για το τι γίνεται, ή ακολουθείς τον δρόμο που θέλει την Τέχνη ως μια διέξοδο σε όλα αυτά, μια τάση φυγής. Τη συγκεκριμένη περίοδο θα έλεγα ότι αποφεύγω να δώσω μια κοινωνικοπολιτική χροιά στο έργο μου. Κάτι με σπρώχνει στο φανταστικό και στο ιδεώδες, στο ονειρικό, γιατί θέλω να προσφέρω στον θεατή μια απόδραση παρά μια συνεχή αγωνία για την καθημερινότητά του. Θέλω να ξεφύγω από τον πεσιμισμό που υπάρχει γύρω μας, χωρίς βεβαίως αυτό να είναι κανόνας».

Εχοντας μεγαλώσει στην Ιεράπετρα της Κρήτης, ο Αντώνης Φωνιαδάκης ξεκίνησε εκεί τις σπουδές του στον χορό, συνέχισε στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης στην Αθήνα και αργότερα, ως κάτοχος της υποτροφίας «Μαρία Κάλλας», εκπαιδεύθηκε στην ομάδα του Μορίς Μπεζάρ στη Λωζάννη. Ως χορευτής ερμήνευσε έργα κορυφαίων χορογράφων (Γίρζι Κίλιαν, Γουίλιαμ Φορσάιθ, Ματς Εκ, Σαμπούρο Τεσιγκαουάρα, Οχάντ Ναχαρίν κ.ά.), ενώ ως δημιουργός έχει κατά καιρούς συνεργαστεί με σημαντικές ομάδες στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Το 2003, εξάλλου, ίδρυσε στη Λυών την ομάδα χορού Apotosoma, την οποία διευθύνει καλλιτεχνικά.

Τι λέει για την επαγγελματική του σχέση με την Ελλάδα; «Στην Ελλάδα δούλεψα σποραδικά. Οταν αρχίζεις να χορογραφείς, το σπίτι σου, η χώρα σου, είναι μια βάση. Ωστόσο, ο απολογισμός είναι ότι η ενέργεια που κατανάλωσα στην Ελλάδα τελικά πήγε χαμένη. Το σύστημα δεν ήταν τέτοιο που να μπορέσει να πλαισιώσει τη δουλειά μου ώστε να ανθήσει, να βρει συνέχεια. Γινόταν κάτι σποραδικά και μετά ξεχνιόταν, δεν υπήρχαν είτε οι βάσεις είτε οι χορευτές για να γίνει π.χ. μια περιοδεία, ένα νέο ανέβασμα. Γινόταν μια προσπάθεια μεταφοράς πληροφοριών από την πλευρά μου βάσει των εμπειριών μου στο εξωτερικό και η αλήθεια είναι ότι υπήρχε ένα όφελος, αλλά η «μηχανή» σταματούσε όταν έπεφτε η κουρτίνα. Και δεν είμαι μόνο εγώ το θύμα αυτής της νοοτροπίας αλλά και οι δημιουργοί που ζουν και εργάζονται στη χώρα».