Ιωάννα Μανωλεδάκη: Ακούραστη εργάτρια της σκηνογραφίας και του κοστουμιού

Μαθήτεψε στον Χρίστο Λεφάκη, έναν από τους μεγάλους Ελληνες δασκάλους της Αφαίρεσης. Κοντά του έμαθε να τιθασεύει τα υλικά που χρησιμοποιούνται σε οποιαδήποτε εφαρμογή: ψηφιδωτό, νωπογραφία, λάδι, ακουαρέλα, κολάζ με ό,τι βάλει ο νους, άμμο, γυαλιά, υφάσματα μαζί με χρώμα. Αλλά, πράγμα σπουδαιότερο, έμαθε ότι όλα είναι υλικό που το χειρίζεσαι, δοκιμάζεις τις δυνατότητές του να παράγει έκφραση, το εξωθείς στα όριά του, το κρατάς ζωντανό.

Ασκήθηκε, μετά το θάνατο του δασκάλου της, για χρόνια στον Νίκο Σαχίνη που διαδέχτηκε τον Λεφάκη στην έδρα της ζωγραφικής στην Αρχιτεκτονική του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Τα εικαστικά του εγχειρήματα αποτελούσαν για αυτήν χώρο οικείο, αφού και εκείνος με τα υλικά πάλευε, προσθέτοντας και τα πραγματικά αντικείμενα στον εκφραστικό του οπλισμό. Το καινούριο στην περίπτωσή του έφερε η ενασχόληση του με τη σκηνογραφία.

Ξεκινώντας ως βοηθός του, η Μανωλεδάκη εξελίχτηκε σε μια από τις κορυφαίες σκηνογράφους και ενδυματολόγους της ελληνικής σκηνής. Τα σκηνικά αλλά και τα κοστούμια, οι μάσκες, τα καπέλα της άφησαν εποχή στο θέατρο και στην όπερα, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Καθηγήτρια της σκηνογραφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, εργάστηκε με πείσμα για να δώσει εφόδια στους νέους σκηνογράφους.

Συνέχισε να ζωγραφίζει «κρυφά» (δηλαδή χωρίς να εκθέτει και χωρίς να πουλάει). Η ζωγραφική ήταν το καταφύγιο από τους άλλους, το μυστικό λαγούμι που ρουφούσε κάθε πτύχωση της ευαισθησίας της, ανεξαγόραστης εξάλλου, ένα λουτρό καθαρμών από ό,τι τη βασάνιζε. Και όπως ο έσω κόσμος έβρισκε στη ζωγραφική πότε τη δικαίωση και πότε τη ματαίωσή του, έτσι το θέατρο με τη συλλογική δουλειά που συνεπάγεται έφερνε στην επιφάνεια το ταλέντο της να επικοινωνεί, τον ενθουσιασμό της να μοιράζεται, με τα κοστούμια και τα σκηνικά, εκείνο που με τη ζωγραφική κράτησε για τον εαυτό της.

Στην ερώτηση αν η διπλή έκθεσή της που εγκαινιάζεται την Τετάρτη 3 Οκτωβρίου στη Γκαλερί Ρωμανού 7 της Θεσσαλονίκης θα ήταν αναδρομική, η Μανωλεδάκη απάντησε αφοπλιστικά: «Καθόλου, είναι πρόσφατα έργα. Είμαι μάχιμη ακόμα».

Στη ζωγραφική η Μανωλεδάκη επιχειρεί τολμηρές, συχνά πρωτόγνωρες, εφαρμογές των υλικών, αποκαλύπτοντας ότι βασικές ορίζουσες της μοντέρνας τέχνης , όπως η επιπεδότητα και η χειρονομία, δεν έχουν εξαντλήσει τα όριά τους. Η βάση των εκφραστικών της μέσων είναι η ζωγραφικότητα του εικαστικού πεδίου με ιδιαίτερες αναφορές στην παράδοση της Αφαίρεσης.

Την ίδια στιγμή τα έργα της έχουν, λόγω της συνύπαρξης πολλών υλικών, ιδιαίτερα απτική υπόσταση. Τα έργα της σκηνογραφίας και των κοστουμιών είναι παραμυθένια στη σύλληψη και θαυμαστά στην εκτέλεσή τους. Πρόκειται για σχεδιαστικές φαντασμαγορίες με αισιοδοξία σωματική. Τα βλέπεις και σε πλημμυρίζει η αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε γιορτή.

Info: Ιωάννα Μανωλεδάκη, Ζωγραφική-Σκηνογραφία, Γκαλερί Ρωμανού 7, Λευκός Πύργος, Θεσσαλονίκη, 3-27 Οκτωβρίου 2012