Η «Οδύσσεια» του Ομήρου του
Μπομπ Ουίλσον μοιάζει να είναι το μεγάλο βήμα του Εθνικού Θεάτρου προς το εξωτερικό: η πολυαναμενόμενη συμπαραγωγή της πρώτης σκηνής της χώρας με το Piccolo Teatro του Μιλάνου, που θα εγκαινιάσει τη σεζόν 2012-2013 με την πρεμιέρα του έργου στο κτίριο Τσίλερ, συνδυάζει ένα έπος με έναν από τους σημαντικότερους θεατρανθρώπους της εποχής μας.
Η ιδέα του όλου εγχειρήματος, που ανήκει στον καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου Γιάννη Χουβαρδά, βρήκε ανταπόκριση από τον αμερικανό σκηνοθέτη, που ήδη από τον Φεβρουάριο του 2011 είχε πει το «ναι», γι΄αυτή τη συνεργασία. Ετσι, την Παρασκευή, 26 Οκτωβρίου 2012, η αυλαία της Κεντρικής Σκηνής θα ανοίξει και η «Οδύσσεια» θα ξεκινήσει τη θεατρική της πορεία στη χώρα μας. Οι παραστάσεις θα διαρκέσουν ως τον Φεβρουάριο του 2013 και στη συνέχεια ο θίασος θα μεταβεί στο Μιλάνο. Είναι πολύ πιθανό μετά το Piccolo Teatro η παράσταση να ανέβει και σε άλλα ευρωπαϊκά και διεθνή θέατρα, μια που ο Γιάννης Χουβαρδάς βρίσκεται σε συζητήσεις – χωρίς ωστόσο να είναι ακόμα έτοιμος να ανακοινώσει το πότε και το πού.
Η προετοιμασία της «Οδύσσειας» ξεκίνησε με μια ακρόαση-μαμούθ, τον Μάρτιο του 2011, από όπου πέρασε «όλο» το ελληνικό θέατρο: μέσα σε έξι ώρες συνάντησε άνδρες και γυναίκες ηθοποιούς, χωρισμένους σε πενταμελείς ομάδες ανά φύλο και ηλικία, με στόχο να ανακαλύψει τον δικό του Οδυσσέα. Αν και για πολλούς η διαδικασία ήταν πρωτόγνωρη, αν όχι «σοκαριστική» όπως την χαρακτήρισαν, όλοι ήθελαν να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους ενώπιον του αμερικανού σκηνοθέτη, ο οποίος ήθελε κυρίως να τσεκάρει φυσιογνωμίες και κινησιολογικές δυνατότητες.
Τον θίασο τελικά αποτελούν οι Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Θανάσης Ακκοκαλίδης, Γιώργος Γλάστρας, Ζέτα Δούκα, Σταύρος Ζαλμάς, Μαριάννα Καβαλιεράτου, Λυδία Κονιόρδου, Αλέξανδρος Μυλωνάς, Μαρία Ναυπλιώτου, Βίκυ Παπαδοπούλου, Λένα Παπαληγούρα, Ακης Σακελλαρίου, Γιώργος Τζαβάρας, Αποστόλης Τότσικας, Νικήτας Τσακίρογλου, Κοσμάς Φοντούκης. Πρόσφατα αποχώρησε ο Τάσος Νούσιας, ενώ στις αρχές των προβών είχαν αποχωρήσει η Ιωάννα Παππά και ο Αντώνης Φραγκάκης, για δικούς τους λόγους ο καθένας.
Η πρώτη φάση των προβών πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2011 και η δεύτερη, που θα οδηγήσει και στην πρεμιέρα, θα ξεκινήσει λίγο πριν το τέλος Σεπτεμβρίου οπότε και θα βρίσκεται στην Αθήνα ο Μπομπ Ουίλσον και θα κρατήσει σχεδόν έναν μήνα. Ενδιαμέσως ο ίδιος είχε έρθει στο Εθνικό για ένα τετραήμερο και ασχολήθηκε με το τεχνικό μέρος της παραγωγής – κυρίως τα φώτα, μια που εκτός από τη σκηνοθεσία υπογράφει τον σχεδιασμό του σκηνικού και των φωτισμών.
Η «Οδύσσεια» που αποτελεί την ναυαρχίδα στο ρεπερτόριο της σεζόν 2012-2013 φαίνεται να κοστίσει ως παραγωγή λίγο παραπάνω από μισό εκατομμύριο ευρώ – 600.000-700.00, ποσό που θα μοιρασθεί (σχεδόν) ανάμεσα στο Εθνικό Θέατρο και το Piccolo Teatro του Μιλάνου: πλάι στην αίγλη που προσφέρει, έχει αναλάβει το κόστος σκηνικών και κοστουμιών.
«Είναι παράξενο που κάνω αυτήν εδώ την παράσταση, και μάλιστα στο Εθνικό Θέατρο. Εγώ ένας ξένος να καταπιάνεται με ένα δικό σας, τόσο σημαντικό έργο, όπως είναι η «Οδύσσεια» του Ομήρου.
Για μένα δεν είναι η πρώτη φορά που πηγαίνω σε μια άλλη χώρα να κάνω ένα δικό της κείμενο. Εκανα τους «Μύθους» του Λα Φοντέν στην Κομεντί Φρανσέζ, το «Ονειρόδραμα» του Στρίντμπεργκ στη Στοκχόλμη, τον «Πέερ Γκυντ» του Ιψεν στο Οσλο, ένα ντόπιο κείμενο στην Ινδονησία με 55 ινδονήσιους ηθοποιούς. Εχει μια συνέχεια όλο αυτό» είχε πει ο ίδιος στους έλληνες δημοσιογράφους τον Μάιο του 2011, όταν επεσήμανε επίσης:
«Ξέρετε ποιο είναι το πιο δύσκολο πράγμα για έναν ηθοποιό; Να σταθεί στη σκηνή. Σας διαβεβαιώ ότι δεν είναι καθόλου εύκολο. Μέσα στα σαράντα πέντε χρόνια της δουλειάς μου, ζήτημα είναι αν υπάρχουν πέντε ηθοποιοί που να μπορούν να σταθούν στη σκηνή», εξηγώντας εμμέσως και τα κριτήρια επιλογής των ηθοποιών του θιάσου για μια παράσταση που δίνει προτεραιότητα στο
«θέατρο φόρμας»:
«Με ενδιαφέρει να φτιάξω την ατμόσφαιρα. Η σιωπή, τα φώτα, ο χώρος. Δουλεύω πολύ διαισθητικά. Με ενδιαφέρει η συλλογικότητα, η ομάδα – και στην ομάδα μετράνε όλοι, και οι τεχνικοί. Με ενδιαφέρουν οι κινήσεις επί σκηνής, τα σχέδια, τα αντικείμενα, τα κοστούμια, και πως λειτουργεί το φως, σε σχέση με τις χειρονομίες, τις εκφράσεις των ηθοποιών. Αυτό είναι το οπτικό βιβλίο, όπως το λέω εγώ. Μετά κάνω το πέρασμα του έργου κι ύστερα έρχεται το περιεχόμενο και το νόημα».
Ο Οδυσσέας… στον Φλοίσβο
Αυτές τις μέρες κατασκευάζεται το πλοίο του Οδυσσέα ώστε γύρω στα τέλη Σεπτεμβρίου θα είναι έτοιμο να ρίξει την άγκυρά του στη Μαρίνα του Φλοίσβου: με αυτό τον πρωτότυπο τρόπο – ανάμεσα σε άλλους- το Εθνικό θα διαφημίσει την «Οδύσσεια» του Ομήρου δια χειρός Μπομπ Ουίλσον. Το ξύλινο πλοίο που θα παραμείνει για λίγες εβδομάδες στη θάλασσα, πρόκειται στη συνέχεια να μεταφερθεί και να τοποθετηθεί σε μεγάλα εμπορικά κέντρα, ενώ μέλη του θιάσου θα επιφυλάσσουν χάπενινγκς στους επισκέπτες του πλοίου.
Τηλεφωνική επικοινωνία είχαν το απόγευμα της περασμένης Τετάρτης (29 Αυγούστου) ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου Γιάννης Χουβαρδάς με τον αναπληρωτή υπουργό Πολιτισμού Κώστα Τζαβάρα, λόγω της φήμης περί μη ανανέωσης του συμβολαίου του. Ο έλληνας σκηνοθέτης, που βρίσκεται στο Οσλο προετοιμάζοντας τη «Φιλονικία» του Μαριβό στο Κρατικό Θέατρο της Νορβηγίας, άκουσε τον υπουργό να τον διαβεβαιώνει ότι «συνεχίζουμε κανονικά ως την άνοιξη, οπότε και θα γίνει μια εμπεριστατωμένη συζήτηση», ενώ τόνισε ότι «το Εθνικό λειτουργεί εύρυθμα και χωρίς χρέος».
