Ιούλιος 1789. Λίγο πριν η Γαλλική Επανάσταση ξεσπάσει, αναταραχή επικρατεί στους δρόμους του Παρισιού παρότι στις Βερσαλλίες η αριστοκρατία ζει στους δικούς της ρυθμούς, απομονωμένη από τον υπόλοιπο κόσμο. Όταν τα νέα για την άλωση της Βαστίλης φτάνουν στην αυτοκρατορική αυλή, αριστοκράτες και υπηρέτες αρχίζουν να εγκαταλείπουν το παλάτι, αφήνοντας στο έλεος του Θεού τη βασιλική οικογένεια. Αλλά η Σιντονί, μια νεαρή αναγνώστρια της Βασίλισσας, αρνείται να φύγει. Νιώθει ασφάλεια ως προστατευόμενη της Βασίλισσας της Γαλλίας, Μαρίας Αντουανέτας.
Η μυθοπλαστική σχέση των δυο γυναικών πλάθουν τον κόσμο της τελευταίας ταινίας του Μπενουά Ζακό «Αντίο βασίλισσα» («Les adieux à la reine») στην οποία αναφέρεται η παραπάνω σύνοψη και που από την Πέμπτη 28 Ιουνίου προβάλλεται στις αθηναϊκές αίθουσες Μπομπονιέρα και Φιλοθέη. Τον περασμένο Φεβρουάριο, το φιλμ σήκωσε την αυλαία τού 62ου φεστιβάλ κινηματογράφου του Βερολίνου και ο γάλλος σκηνοθέτης, εκεί, είχε μιλήσει στο «Βήμα» για την δημιουργία του.
{{{ moto }}}
«Οι πρώτες μέρες της γαλλικής επανάστασης στιγματίστηκαν από μια έξαρση βίας πρωτοφανή στην ιστορία της Γαλλίας» μας είπε ο σκηνοθέτης που έγινε για πρώτη φορά γνωστός στα μέσα της δεκαετίας του 1990 με την εντελώς διαφορετικού περιεχομένου κοινωνική ταινία «Το μοναχικό κορίτσι». «Αυτές οι ημέρες έθεσαν τις βάσεις για τις επαναστάσεις που ακολούθησαν σε όλον τον κόσμο. Η Ιστορία μας έχει διδάξει ότι αυτού του τύπου η έξαρση εμφανίζεται πάντα όταν ένα σύστημα είναι έτοιμο να καταρρεύσει. Σε μια κατάσταση πανικού, όταν το πλοίο βουλιάζει, ο κόσμος τρέχει για να σώσει την ζωή του. Αυτό όμως το φαινόμενο, δεν το βλέπουμε να επαναλαμβάνεται ακόμα και σήμερα σε πολλές χώρες του κόσμου;»
Από την άλλη πλευρά βέβαια, ο Ζακό, ένας αυστηρός κύριος που κοιτάζει συχνά το iPhone του ενώ μιλά, επισημαίνει ότι ανέκαθεν η Γαλλική Επανάσταση ήταν σημείο αναφοράς, απλώς ο κόσμος δεν το αντιλαμβανόταν επειδή η διάδοση των επαναστάσεων δεν ήταν τόσο ηχηρή όσο σήμερα με το ίντερνετ. «Σήμερα εντυπωσιαζόμαστε από όλα αυτά τα συνταραχτικά γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο, αν όμως το καλοσκεφτούμε οι επαναστάσεις που έχουν γίνει στο ίδιο μοντέλο, είναι αμέτρητες. Κατά μια έννοια η γαλλική επανάσταση δεν τελείωσε ποτέ».
Η ταινία «Αντίο Βασίλισσα» είναι βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο της Σαντάλ Τομά που εκδόθηκε το 2002 στην Γαλλία. Βραβεύθηκε πολλαπλώς και έγινε μπεστ σέλερ. Παραδόξως ο Ζακό το διάβασε κατά σύμπτωση, όταν του το σύστησε ένας φίλος. «Η σύγχρονη γαλλική λογοτεχνία δεν με ενδιαφέρει ιδιαίτερα αλλά πείστηκα να το διαβάσω και μόλις το τελείωσα αμέσως αντιλήφθηκα τις δυνατότητες να γίνει μια όμορφη ταινία. Η συγκέντρωση του χώρου και του χρόνου στις μέρες και τις νύχτες που οι Βερσαλλίες θρυμματιζόταν βάναυσα σαν ναυάγιο, η αυστηρή προκατάληψη απέναντι στη νεαρή γυναίκα και την πίστη της στη Βασίλισσα ενώ ο κίνδυνος πλησίαζε, το γεγονός ότι η βασίλισσα καθορίζει τη ζωή της αναγνώστριας λειτουργικά αλλά και συναισθηματικά σαν μαγνητικός πόλος που είτε ελκύει είτε απωθεί… Ολα αυτά τα στοιχεία δίνουν αμέσως υλικό για μια ταινία με ενδιαφέρον».
Ωστόσο, αν κάτι επίσης αντιλήφθηκε ο Ζακό, ήταν ότι ένα τέτοιο σχέδιο θα ήταν μια πανάκριβή ταινία, λόγος για τον οποίο συγκράτησε μεν την ιδέα στο πίσω μέρος του μυαλού του, χωρίς ωστόσο να προχωρήσει αμέσως το σχέδιο της ταινίας (είχε επίσης άλλα σχέδια ενδιάμεσα). Μερικά χρόνια αργότερα, το 2005, ένας από τους παραγωγούς της ταινίας ο οποίος είχε ήδη αποκτήσει τα δικαιώματα του βιβλίου τηλεφώνησε στον Ζακό για να τον ρωτήσει αν θα ήθελε να σκηνοθετήσει μια ταινία βασισμένη σε αυτό. «Η τύχη λοιπόν λειτούργησε διπλά υπέρ μου» είπε ο σκηνοθέτης.
Στην αρχική διασκευή του μυθιστορήματος σε σενάριο, η ηρωίδα της Σιντονί ήταν αρκετά χρόνια μεγαλύτερη από αυτήν που βλέπουμε τελικά στην ταινία στο πρόσωπο της Λεά Σεϊντού. Η ηλικία της ήταν ανάμεσα στα 40 – 50, η ίδια δηλαδή ηλικία που έχει η Σιντονί ως ηρωίδα του βιβλίου. Αρχικός στόχος όπως είπε ο Ζακό, ήταν να υποδυθεί η Ιζαμπέλ Υπέρ την αναγνώστρια και η Τζόντι Φόστερ την Μαρία Αντουανέττα, την οποία εν τέλει υποδύεται η γερμανίδα ηθοποιός Νταϊάν Κρούγκερ. Ο λόγος της αλλαγής ήταν μάλλον οικονομικός αφού οι μισθοί των δυο ηθοποιών ανέβαζαν στα ύψη τον προϋπολογισμό της ταινίας.
Για τον Μπενουά Ζακό, η σεξουαλικότητα της Μαρίας Αντουανέτας δεν είναι ένα μυστήριο. «Ηταν ομοφυλόφιλη αλλά αυτό περισσότερο ακούγεται ως φήμη χωρίς ποτέ να λέγεται επισήμως. Το βιβλίο της Τομά δεν το λέει, το λέει όμως η ταινία μου, γιατί στις δικές μου ταινίες οι ήρωες σκέφτονται αυτό που εγώ θέλω».
Το βέβαιο για τον Μπ. Ζακό είναι ότι η Μαρία Αντουανέττα ακόμα και σήμερα παραμένει μια προσωπικότητα που προκαλεί συζήτηση, που διχάζει. «Αναλόγως με το πως αντιμετωπίζει κανείς την Γαλλική Επανάσταση, μπορεί να σχηματίσει γνώμη για την Μαρία Αντουανέτα» είπε. «Οποιος θεωρεί την Γαλλική Επανάσταση ως κάτι θετικό για την εξέλιξη και την πρόοδο του κόσμου, τότε δεν μπορεί παρά να έχει αρνητική γνώμη για την βασίλισσα. Αν όμως είσαι υπέρ της αγγλοσαξονικής άποψης που λέει ότι η Γαλλική Επανάσταση μόλυνε τον κόσμο και ότι η ζωή θα ήταν πολύ καλύτερη χωρίς αυτήν, τότε δεν μπορείς παρά να αντιμετωπίσεις την Αντουανέτα όχι μόνον ως είδωλο αλλά και ως αποδιοπομπαίο τράγο».
Η ταινία «Αντίο Βασίλισσα» προβάλλεται στις αίθουσες Μπομπονιέρα και Φιλοθέη
