Το Διάστημα αποτελούσε πόλο έλξης πολλών καλλιτεχνών πολύ πριν από την «κατάκτησή» του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό των ρώσων καλλιτεχνών της Πρωτοπορίας, τους οποίους είχαν συνεπάρει οι θεωρίες για τα κοσμικά και τα αστρονομικά φαινόμενα. Το ενδιαφέρον τους για τη μελλοντική κατάκτηση του Διαστήματος ήταν μεγάλο ακόμη και προτού ξεσπάσει η Οκτωβριανή Επανάσταση.
{{{ moto }}}Η έκθεση που φιλοξενείται από την Πέμπτη 5 Ιανουαρίου ως τις 5 Μαρτίου 2012 στη Δημοτική Πινακοθήκη Πατρών αναφέρεται, μεταξύ άλλων, σε αυτό το ενδιαφέρον. Με τίτλο «Το Σύμπαν της Ρωσικής Πρωτοπορίας: Τέχνη & Εξερεύνηση του Διαστήματος 1900-1930», η έκθεση διερευνά τη στενή σχέση ανάμεσα στην τέχνη και την επιστήμη στη Ρωσία πριν και μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917.
Η έκθεση διοργανώθηκε αρχικά ως μια συμπαραγωγή του Ιδρύματος Μποτίν στο Σανταντέρ της Ισπανίας και του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης – Συλλογή Κωστάκη έπειτα από πρωτοβουλία του Ιδρύματος Μποτίν, ενώ η έκθεση που φιλοξενείται στη Δημοτική Πινακοθήκη Πατρών πρωτοπαρουσιάστηκε στο Ιδρυμα Ευγενίδου στην Αθήνα (8.11 – 31.12.2011) και είναι μια μικρότερη εκδοχή εκείνης που παρουσιάστηκε στο Σανταντέρ (24.06 – 19.09.2010) και κατόπιν στη Θεσσαλονίκη (10.12.2010 – 27.03.2011).
Οπως αναφέρει η Μαρία Τσαντσάνογλου, επιμελήτρια της έκθεσης, στο εισαγωγικό της κείμενο στον συνοδευτικό κατάλογο «… η ιδέα για ένα ταξίδι στο Διάστημα είχε συνεπάρει πολλούς καλλιτέχνες της ρωσικής πρωτοπορίας, όπως τον Ιβάν Κουντριασόφ, τον Βλαντίμιρ Τάτλιν, τον Μιχαήλ Ματιούσιν, τον Σολομόν Νικρίτιν, τον Αλεξάντρ Ρότσενκο και τον Γκούσταβ Κλούτσις. Ο Τάτλιν ασχολήθηκε με την έννοια της πτήσης και ο Ματιούσιν με τον ήχο του Διαστήματος. Ο Νικρίτιν αναπαριστούσε τους πλανήτες και ο Κουντριασόφ τη σκόνη του Διαστήματος.
Ο Ρότσενκο εμπνεύστηκε από την τροχιά των πλανητών και ο Κλούτσις φαντάστηκε και ζωγράφισε την εποίκισή τους. Πρόκειται για μια έκθεση που εξετάζει το Διάστημα από διαφορετικές οπτικές γωνίες ταυτόχρονα: από την πλευρά της επιστήμης, της αισθητικής, της οντολογίας, της μεταφυσικής. Αυτό που προκαλεί το ενδιαφέρον είναι η εμφανής σύγκλιση επιστήμης και τέχνης στην εποχή της ρωσικής πρωτοπορίας και ταυτόχρονα η έμπρακτη απόδειξη ότι αυτό που φαντάζει ουτοπικό και ποιητικό μπορεί τελικά να υλοποιηθεί και να αλλάξει ριζικά τη ζωή των ανθρώπων».
Για το εμβληματικό έργο του Ιβάν Κλιουν που προτάσσεται στο εξώφυλλο του καταλόγου, η επιμελήτρια σημειώνει: «Στις αρχές της δεκαετίας του 1920 ο Ιβάν Κλιουν ζωγράφισε μια σειρά έργων που ο ίδιος ονόμασε «κοσμικές εικόνες». Μία από αυτές αποτελεί και η σύνθεση «Κόκκινο φως, σφαιρική κατασκευή». Στη σύνθεση το φως μοιάζει να πηγάζει από μια κεντρική τεχνητή πηγή ενέργειας και να απλώνεται κυκλικά και με ένταση στον χώρο. Το κόκκινο είναι το χρώμα της επανάστασης ενώ το φως παραπέμπει στην έξοδο και την απελευθέρωση της ρωσικής κοινωνίας από τον σκοταδισμό του παρελθόντος και στο ξεκίνημα μιας νέας φωτεινής εποχής προόδου».
Στο πλαίσιο της έκθεσης θα παρουσιαστούν ταινίες και animation των δεκαετιών 1920-1930 με θέμα την κατάκτηση του Διαστήματος. Στην Πάτρα η έκθεση αποτελεί συνδιοργάνωση του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Πατρέων και του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.
