Ακρωτηρίασαν τα γεννητικά όργανά της σε ηλικία πέντε ετών επειδή η μητέρα της θέλησε να ακολουθήσει το έθιμο της σομαλέζικης φυλής της. Της έραψαν το αιδοίο αφήνοντας τρύπα μεγέθους «κεφαλιού» καρφίτσας για τις καθημερινές ανάγκες της. Τα ράμματα, σύμφωνα με το ίδιο έθιμο, θα άνοιγαν μόνο όταν το κοριτσάκι θα γινόταν μία από τις αρκετές συζύγους κάποιου προύχοντα στην ηλικία του παππού της. Αρνούμενη να παντρευτεί και σε ηλικία μόλις 13 ετών το κορίτσι εγκατέλειψε το σπίτι του και διέσχισε ξυπόλυτο την έρημο της Σομαλίας αναζητώντας την ελευθερία.
Η ελευθερία θα ερχόταν πολλά χρόνια αργότερα.
ΗΓουόρις Ντίρι,το «Λουλούδι της ερήμου», όπως μεταφράζεται από τη διάλεκτο της Σομαλίας το όνομα του κοριτσιού (που σήμερα είναι 44 ετών), θα κατέληγε στην Αγγλία, θα έμενε επί χρόνια εσώκλειστη στην πρεσβεία της Σομαλίας στο Λονδίνο, θα κοιμόταν στον δρόμο (όταν η πρεσβεία έκλεισε με το ξέσπασμα του πολέμου στη χώρα της) και με τη βοήθεια της τύχης θα έβρισκε τον δρόμο προς την επιτυχία.
Κάτι που συνέβη όταν την ανακάλυψε οΤέρενς Ντόνοβαν,ένας σπουδαίος φωτογράφος μόδας, ο οποίος μετέτρεψε τη Γουόρις σε τοπ μόντελ. Καταξιωμένη πλέον, σε συνέντευξή της στη διάσημη δημοσιογράφο Μπάρμπαρα Γουόλτερς του ΝΒC, η Γουόρις αποφάσισε να μιλήσει για την προσωπική εμπειρία της και να δημοσιοποιήσει για πρώτη φορά το φρικτό τελετουργικό του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων. Ενα παγκόσμιο κύμα συμπάθειας και διαμαρτυρίας ακολούθησε και ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕΚόφι Αναν την έχρισε Ειδική Πρέσβειρα του ΟΗΕ. Η ιστορία της Γουόρις Ντίρι θυμίζει σενάριο ταινίας και όντως σε ταινία βλέπουμε την πραγματοποίησή της. Το «Λουλούδι της ερήμου» («Desert flower»), η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της αμερικανίδας σκηνοθέτιδος Σέρι Χόρμαν, είναι βασισμένη στο μπεστ σέλερ της Ντίρι και παρουσιάστηκε πριν από λίγο καιρό στη Θεσσαλονίκη παρουσία και των δύο. Στην ταινία την Ντίρι υποδύεται ηΛία Κεμπέντε από την Αιθιοπία, εξίσου διάσημο τοπ μόντελ στο πρώτο ουσιαστικό κινηματογραφικό βήμα της.
Η Γουόρις Ντίρι δεν ασχολείται πλέον με το μόντελινγκ αλλά είναι μια καταξιωμένη συγγραφέας και ιδρύτρια του Waris Diris Foundation, στόχος του οποίου είναι η βοήθεια γυναικών που έχουν υποστεί ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων. Το «Λουλούδι της ερήμου» γνώρισε τεράστια επιτυχία, μεταφράστηκε σε 50 διαφορετικές γλώσσες και ως σήμερα έχει πουλήσει περισσότερα από 11 εκατ. αντίτυπα σε όλον τον κόσμο (στην Ελλάδα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ωκεανίδα). Ακολούθησαν τα βιβλία «Αυγή στην έρημο», «Τα παιδιά της ερήμου» και «Γράμμα στη μητέρα μου», ενώ σήμερα βρίσκεται στη διαδικασία συγγραφής ενός πέμπτου βιβλίου του οποίου το θέμα δεν κοινοποιεί.
Μια αμήχανη συνάντηση
Η φωνή της Γουόρις Ντίρι τρέμει ενώ βρισκόμαστε στο λόμπι του ξενοδοχείου «Εlectra Ρalace». Φωνή που τρέμει όχι τόσο από παράπονο όσο από οργή. Με έχουν προειδοποιήσει να μη θίξω το ζήτημα του ακρωτηριασμού της. Δεν αντιστέκομαι στον πειρασμό και, παρά την προειδοποίηση, τη ρωτώ εμμέσως τι ήταν αυτό που την ώθησε να αποκαλύψει το σκοτεινότερο μυστικό της ζωής της. Συνήθως γίνεται ακριβώς το αντίθετο και ο περισσότερος κόσμος προσπαθεί να κρύψει τα μυστικά του.«Θα σου απαντήσω, αν και αυτή η ερώτηση δεν με κάνει καθόλου χαρούμενη»μου λέει και με κοιτά με σκληρό βλέμμα κατευθείαν στα μάτια.«Θα σου απαντήσω γιατί και εγώ συχνά αναρωτιέμαι.Κατ΄ αρχάς ποτέ δεν μου πέρασε από το μυαλό ότι θα μπορούσα ποτέ να κατακτήσω αυτά που κατέκτησαώστε να μπορέσω να μιλήσω.Ξέρω όμως ότι την ημέρα που με έβαλαν κάτω και με έκοψανείπα μέσα μου:“Θα σας πολεμήσω”.Ηταν ξεκάθαρο στο μυαλό μου.“Θα σας σκοτώσω”!Και να ΄μαι εδώ σήμερα, χωρίς να έχω σκοτώσει κανέναν βεβαίως».
Η Ντίρι μιλάει με πάθος, ενίοτε ακούγεται τρομερά επιθετική αλλά και ειρωνική.«Σήμερα που καθόμαστε σε αυτό εδώ το τσαχπίνικο ξενοδοχείο και μιλάμε over coffee τουλάχιστον 8.000 γυναίκες υφίστανται ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων καθημερινά. Και ξέρεις κάτι; Η Τουρκία δεν βρίσκεται καν στον χάρτη αυτής της στατιστικής. Οπως δεν βρίσκονται το Ιράν, οι Κούρδοι και οι Αραβες! Γιατί; Γιατί κανείς δεν τολμά να μιλήσει!».Αποπειρώμαι να τη ρωτήσω κάτι σχετικό με την παράδοση στην οποία βρίσκεται η βάση όλων αυτών των φρικτών ακρωτηριασμών. Το μάτι της αστράφτει και φωνάζει:«Να πάει να γ… η παράδοση! Το όλο θέμα έχει να κάνει με την εξουσία των αντρών!».Δίπλα της η σκηνοθέτις Σέρι Χόρμαν προσπαθεί να την ηρεμήσει λέγοντας ότι τουλάχιστον πολλά πράγματα έχουν αλλάξει στο πέρασμα του χρόνου.«Οταν η Γουόρις ανέβηκε στο βήμα του ΟΗΕ και μίλησε για την εμπειρία της ήταν μια σπουδαία αρχή.Τα πράγματα οδεύουν προς το καλύτερο…».
Οταν η Σέρι Χόρμαν συνήλθε από το σοκ της ανάγνωσης του «Λουλουδιού της ερήμου», άρχισε να «βλέπει» μπροστά της μια ταινία. Ηξερε όμως ότι δεν θα μπορούσε με τίποτε να τη γυρίσει χωρίς τη Γουόρις Ντίρι κοντά στην όλη διαδικασία. «Συναντηθήκαμε πριν από πέντε χρόνια στο Μόναχο.Εκανε φρικτό κρύο. Αμέσως ένιωσα ότι δύο αδελφές ψυχές είχαν βρεθεί μαζί. Ηταν κάπως ανεξήγητο. Μερικές συμπτώσεις στη ζωή δεν βγάζουν νόημα…».Αυτή όμως έβγαλε.«Μια ταινία που μετά χιλίων κόπων και βασάνων γυρίστηκε γιατί κανείς δεν ήθελε να επενδύσει χρήματα σε ένα vagina movie!»είπε με σαρκαστικό χαμόγελο η σκηνοθέτις.
Υπάρχουν και καλοί άντρες
«Θα μου ήταν πολύ εύκολο να παίξω τον ρόλο του εαυτού μου αλλά σε καμία περίπτωση δεν το ήθελα» είπε η Ντίρι όταν τη ρώτησα αν θέλησε να παίξει η ίδια στην ταινία. Μάλιστα, όταν η Χόρμαν της πρότεινε να υποδυθεί τη μητέρα της Ντίρι, η συγγραφέας έγινε έξαλλη. Την έδιωξε από το δωμάτιο λέγοντας «ποια νομίζεις ότι είμαι και μου ζητάς να παίξω την ίδια τη μάνα μου;».Πέρασαν ημέρες για να ξαναμιλήσουν αλλά τελικά τα βρήκαν. Σίγουρα η διαδικασία δημιουργίας αυτής της ταινίας δεν ήταν«μια βόλτα στην ακρογιαλιά»είπε η Λόρμαν. «Και όμως ήταν μια βόλτα για μένα!» πετάχτηκε η Ντίρι.«Και ξέρεις γιατί;Γιατί πλέον δεν μ΄ ένοιαζε.Δεν μ΄ ένοιαζε πώς θα το χειριζόταν η Σέρι,δεν μ΄ ένοιαζε αν η ταινία θα ήταν ή όχι καλή. Με ένοιαζε μόνο ένα πράγμα και ήξερα ότι θα το κάνει: να μεταφέρει το μήνυμα. Και όταν είδα την ταινία,είδα ότι είχε κάνει τη δουλειά της».
Η αλήθεια είναι ότι η επιθετικότητα και των δύο γυναικών ήταν διάχυτη στη συνάντησή μας στη Θεσσαλονίκη. Οταν παρατήρησα ότι έχουν υπάρξει αρκετές περιπτώσεις σύγκρουσης σκηνοθετών – συγγραφέων στα γυρίσματα μιας κινηματογραφικής ταινίας βασισμένης σε βιβλίο, η Χόρμαν προτού καλά καλά ολοκληρώσω τη φράση μου με διέκοψε ρωτώντας: «Αναφέρεστε σε περιπτώσεις αντρών ή γυναικών;».Απαντώντας ότι ως επί το πλείστον έχει συμβεί σε άντρες, όπως π.χ. στονΣτάνλεϊ Κιούμπρικκαι στονΣτίβεν Κινγκ στη «Λάμψη», η Ντίρι πετάχτηκε λέγοντας:«Ιδού η απάντησή σου! Το εγώ των αντρών δεν υποκύπτει ποτέ».
Και όταν μίλησα για την εξαιρετική παρουσία της Κεμπέντε στην ταινία, η Ντίρι συμφώνησε, προσθέτοντας όμως:«Δόξα τω Θεώ που δεν είναι μαζί μας τώρα». Κλείνοντας ρωτώ τη Γουόρις Ντίρι αν στη φάρμα-κατάλυμα των ακρωτηριασμένων γυναικών που πρόκειται να δημιουργήσει στην Αφρική θα επιτρέπονται άντρες. Για πρώτη φορά την ακούω να γελά. «Και βέβαια θα επιτρέπονται. Οι καλοί άντρες επιτρέπονται στη φάρμα αλλά και στη ζωή μου. Κάθε γυναίκα έχει ανάγκη από έναν άντρα και το αντίθετο. Εχω δύο άντρες στη ζωή μου, δύο καταπληκτικά παιδιά.Εσύ έχεις παιδιά; Οχι; Γιατί; Να κάνεις! Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ευτυχία. Και έλα κι εσύ στη φάρμα. Εχεις ανάγκη δουλειάς;».
Το μυθιστόρημα «Το λουλούδι της ερήμου» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ωκεανίδα και η ομότιτλη ταινία της Σέρι Χόρμαν θα προβληθεί στις αίθουσες σύντομα από την εταιρεία διανομής Filmtrade.
