Το ότι η Γαληνοτάτη- κατά τεκμήριο άντρο της κομψής παρακμής εδώ και 500 χρόνια- θα ήταν τόσο εύθικτη, δύσκολα το περιμένει κανείς. Τώρα, πάντως, στα λογοκριμένα έργα της Μπιενάλε της Βενετίας (θυμίζω τη λογοκρισία στο έργο του Γκρέγκορ Σνάιντερ, το 2005) έχει προστεθεί και αυτό του Ζακ Σαρλιέ.

Το 1973 ο Ζακ Σαρλιέ άρχισε μια σειρά σχεδίων που απεικονίζουν τα γεννητικά όργανα διαφόρων καλλιτεχνών. Χρησιμοποιώντας τη φαντασία του, μάλλον, παρά την παρατήρηση, μέσα στα χρόνια δημιούργησε μιαν αληθινή πινακοθήκη από αυτά τα ιδιότυπα «πορτρέτα», ξεκινώντας με τον Μαρσέλ Ντυσάν και καλύπτοντας σχεδόν κάθε σπουδαία μορφή της τέχνης του 20ού αιώνα.

Αρχικά το έργο είχε γίνει δεκτό στις παράλληλες εκδηλώσεις της τρέχουσας Μπιενάλε της Βενετίας. Στη συνέχεια όμως ο καλλιτεχνικός διευθυντής Ντάνιελ Μπίρνμπαουμ το απέρριψε, με την αιτιολογία ότι μπορεί να προσβάλλονταν είτε οι καλλιτέχνες (παρά την εύλογη απορία που δημιουργείται: πώς θα αναγνώριζαν, ακόμη και όσοι είναι ζωντανοί, τα γεννητικά τους όργανα στη φαντασία του Σαρλιέ) είτε το κοινό (σημειωτέον ότι το έργο είναι σχεδιασμένο να αναρτάται σε διαφημιστικές πινακίδες σε δημόσιο χώρο). Ακολούθησε μια διαδικασία υπεκφυγής όπου ο καλλιτεχνικός διευθυντής έλεγε ότι η απόφαση ήταν του προέδρου της Μπιενάλε Πάολο Μπαράτα, για να επιβεβαιώσει στη συνέχεια ότι τελικά ήταν δική του απόφαση, και τούμπαλιν. Εν τούτοις το έργο, παραγωγός του οποίου είναι το υπουργείο Πολιτισμού της Βαλλονίας, παρουσιάστηκε μέσα στο καλοκαίρι στην Αμβέρσα, στο Βελιγράδι, στο Μπέργκεν, στο Λιντς, στο Λουξεμβούργο, στο Μετς και στο Ναμύρ, καθώς και, ανεπίσημα, στη Βενετία, πάνω σε ένα πλοίο που είχε αράξει στο Μεγάλο Κανάλι.

Δεν ξέρω τι γίνεται με αυτή τηφαινομενική, τουλάχιστον- αναζωπύρωση της λογοκρισίας. Αν αναλογιστεί κανείς και τα διασκεδαστικά μικροπεριστατικά, όπως με τον Ερνέστ Πινιόν-Ερνέστ στη Μοντομπάν (Τεχνηέντως, 8.8.2009), και τη στάση της Μπιενάλε της Βενετίας, αλλά και την εκτενή λογοκρισία κινέζων καλλιτεχνών στην Μπιενάλε του Πεκίνου (θα πούμε περισσότερα γι΄ αυτό την ερχόμενη εβδομάδα), τότε η ποικιλία και η συχνότητα των κρουσμάτων προκαλούν το ενδιαφέρον: αν σημαίνουν μια ανανεωμένη δυνατότητα της τέχνης να ενοχλεί- αυτός είναι ένας αληθινός λόγος ενθουσιασμού!

zenakos@tovima.gr

http://artfully-on-saturday.blogspot.com

Περισσότερα για τον Ζακ Σαρλιέ:

http://www.jacquescharlier-venise2009.be/project

και http://jacquescharlier.over-blog.com.

* Ανοικτή επιστολή στον δήμαρχο της Βενετίας: http://www.e-flux.com/shows/view/7096