Ιθάκες Ι
Καμιά φορά κοιτάζω τα παλιά έργα του Γιάννη Κουνέλλη, έτσι, νοσταλγικά, για να παίρνω κουράγιο. Σαν αυτό στη φωτογραφία της σημερινής στήλης. Τι τρομερή ιδέα! Και δεν πρόκειται για τη γοητεία των παλιών φωτογραφιών. Τον είδα και στην Μπιενάλε του Σίδνεϊ, το 2008, με τα ιστία απλωμένα μέσα στον ερειπωμένο ηλεκτρικό σταθμό του νησιού Κοκατού. Δεν αμφιβάλλω, βέβαια, για τον ρόλο της Κάρολιν Κριστόφ-Μπακάρτζιεφ, της σιδηράς επιμελήτριας εκείνης της εκπληκτικής Μπιενάλε (βλ. «Το Βήμα της Κυριακής», 3.8.2008). Η εγκατάσταση του Κουνέλλη, ωστόσο, ήταν μεγαλόπνοη, μα γενναιόψυχη: ο θρύλος του στην τεχνοϊστορική αφήγηση του 20ού αιώνα επιβεβαιωνόταν, όχι αβίαστα, αλλά με επιθετική δεξιοτεχνία. Ιθάκες ΙΙ
Τώρα διάβαζα ό,τι είπε στην πρόσφατη αναγόρευσή του ως επίτιμου καθηγητή Ζωγραφικής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. «Σε αυτή τη χώρα» είπε «ομιλείται ακόμα η ελληνική γλώσσα,ο Παρθενώνας βρίσκεται πάντα πάνω στον μεγάλο βράχο.Η Ιθάκη δεν άλλαξε θέση από την εποχή του Ομήρου και οι άνθρωποι που γεννιούνται στην Ελλάδα έχουν ανάγκη να είναι πρωταγωνιστές της εποχής τους». (Ξακουστοί γίναμε στη Γένοβα και στη Ρώμη αλλά περιούσιοι στην Αθήνα.) «Η Ελλάδα» είπε «μου έδωσε ιδέες και αρχές καλής ποιότητας και ανθρωπιά.Ο κόσμος θα ήταν φτωχότερος χωρίς την Ελλάδααλλά ίσως όχι χωρίς άλλες χώρες που είναι μικρές και γεμάτες τράπεζες». (Εμείς καλοί, με αρχές. Αυτοί κακοί, με τράπεζες.) «Ο αμερικανισμός» είπε «κυριαρχεί, ενώ χάθηκε η λαϊκή κουλτούρα.Είδα τα επεισόδια του Δεκεμβρίου από την τηλεόραση. Είναι σωστό να ζητάνε οι νέοι». (Και λίγη εξέγερση των νέων από την τηλεόραση… Αvanti, παιδιά!) «Η Ιθάκη» συνέχισε πρωτοτυπώντας «είναι υποθετική. Η Ιθάκη είναι το μεγαλείο και υπάρχει πάντα,όπως ο Ελληνισμός». (Και εις τους αιώνας των αιώνων!..)

Δεν θυμάμαι (βλ. συνέντευξη στο «Βήμα της Κυριακής», 11.07.2004) τόση εθνολαγνεία, αντιαμερικανισμό του καφενείου, λαϊκισμό και καπηλεία, και δη όλα μαζί, σαν μανιφέστο δεκαεξάχρονων ή σαν έκθεση ιδεών που θα περνούσε πανελλήνιες. Ελπίζω να μην ήταν σύμπτωση: όσο άσχημο και αν θα ήταν να τα φύλαγε αυτά μόνο για την ΑΣΚΤ, είναι προτιμότερο από την ιδέα ότι ο δημιουργός αυτών των ασύλληπτων έργων τα πιστεύει όλα τούτα- έστω και (ψευδο)ποιητική αδεία.

zenakos@dolnet.gr

www.artfully-on-saturday.blogspot.com