Εκείνος ήταν ένας από τους διασημότερους φλαμανδούς ζωγράφους που διέπρεψε στη βασιλική αυλή της Αγγλίας του 17ου αιώνα, ενώ το έργο του διαμόρφωσε την εικόνα που έχουμε ως σήμερα για τον οίκο των Στιούαρτ. Εκείνη ήταν μια από τις γοητευτικές και φιλόδοξες γυναίκες της εποχής της, εξέχον μέλος της βρετανικής βασιλικής αυλής, που συνέδεσε τη ζωή της με τρεις συζύγους και άφθονα πλούτη. Οι δρόμοι του σερ Αντον βαν Ντάικ και της λαίδης Κάθριν Στάνχοουπ συναντήθηκαν στα ταραγμένα χρόνια του εμφυλίου πολέμου στην Αγγλία του 17ου αιώνα όταν η βία, η εξουσία και ο έρωτας έπλεκαν με συναρπαστικό τρόπο το μίτο της Ιστορίας. Τη δική τους μικρή αλλά ταραχώδη ερωτική σχέση φέρνει στο προσκήνιο η έκθεση με τίτλο «Ο Βαν Ντάικ και η Βρετανία» που φιλοξενείται στην Τate του Λονδίνου ως τις 17 Μαΐου. Εκεί όπου δεσπόζει το άφαντο για έναν αιώνα πορτρέτο της λαίδης, φιλοτεχνημένο από τον φιλόδοξο χρωστήρα του μεγάλου Φλαμανδού.
Το εν λόγω πορτρέτο αποτελεί τμήμα μιας έκθεσης 130 και περισσότερων έργων του Βαν Ντάικ καθώς και βρετανών καλλιτεχνών που έζησαν από τον 17ο ως τον 20ό αιώνα. Οπως αποδεικνύεται, τους κατοπινούς άγγλους ζωγράφους ιδιαίτερα επηρέασαν οι πολυτελείς λαμπερές απεικονίσεις των βαρύτιμων υφασμάτων, χτενισμάτων και κοσμημάτων της εποχής διά χειρός Βαν Ντάικ. Παρ΄ ότι διαπαιδαγωγήθηκε στη Φλάνδρα, ο Βαν Ντάικ είχε τεράστια επίδραση στην πολιτιστική ζωή της Αγγλίας ως επίσημος ζωγράφος του βασιλιά Καρόλου Α Δ , ο αποκεφαλισμός του οποίου στις 30 Ιανουαρίου 1649 σήμανε προσωρινή κατάργηση της βασιλείας στην Αγγλία. Παρακολουθώντας τις εξελίξεις της εποχής του, ο Βαν Ντάικ έγινε μάρτυρας μεγάλης αναταραχής που οδήγησε στους εμφυλίους πολέμους της Αγγλίας, ενώ ο χρωστήρας του κατέγραψε μερικούς από τους σημαντικότερους πρωταγωνιστές των καιρών του.
Αδοξος έρωτας
Μεταξύ αυτών η λαίδη Στάνχοουπ, έμπιστη γκουβερνάντα της κόρης του Καρόλου Α Δ , πριγκίπισσας Μαίρης, και ακόλουθος της εξόριστης βρετανικής βασιλικής αυλής στη Χάγη. ωστόσο, Η γυναίκα με το διαπεραστικό βλέμμα, τις μπούκλες, το καπέλο και την κάπα με τη γούνινο τελείωμα που πόζαρε απέναντί του, δεν του ήταν ολωσδιόλου ξένη. Οι δυο τους έζησαν μια ερωτική ιστορία που δεν είχε μεγάλη διάρκεια: κατέληξε μάλλον άδοξα ακριβώς εξαιτίας του συγκεκριμένου πορτρέτου. Ο Βαν Ντάικ και η λαίδη Στάνχοουπ διαφώνησαν για την τιμή του πίνακα, και εκείνος της μήνυσε ότι «… αν δεν του έδινε το ποσό που απαίτησε θα τον πουλούσε σε άλλον που θα έδινε περισσότερα…», σύμφωνα με διασωθείσα επιστολή του λόρδου Κόνγουεϊ προς τον λόρδο Γουέντγουορθ το 1636. Γι΄ αυτό ποτέ δεν έγινε γνωστό αν η λαίδη παρήγγειλε το έργο ή αν ο πίνακας ήταν δώρο του Βαν Ντάικ στην αγαπημένη του.
Δεν ήταν όμως μόνο ο Βαν Ντάικ ο διασημότερος άνδρας που πέρασε από το κρεβάτι της λαίδης Στάνχοουπ. Στο ενεργητικό της αποφασισμένης αυτής γυναίκας είχε συμπεριληφθεί ένας αρραβώνας με τον βαθύπλουτο λόρδο Κότιγκτον και ένα ειδύλλιο με τον εξάδελφό της, Κάριου Ράλι (Carew Raleigh), ενώ η σειρά των γάμων της ξεκίνησε με τον λόρδο Ερρίκο Στάνχοουπ για να ακολουθήσει ο ολλανδός διπλωμάτης, λόρδος του Χίνβλιτ (Ηeenvliet), ο οποίος επισκέφθηκε την Αγγλία με οδηγίες να κανονίσει ένα πριγκιπικό συνοικέσιο μεταξύ της 9χρονης κόρης του Καρόλου Α Δ , πριγκίπισσας Μαίρης, και του Γουλιέλμου, πρίγκιπα της Οράγγης. Μετά την αποκατάσταση της Βασιλείας στην Αγγλία, ο Κάρολος Α Δ την αντάμειψε για την αφοσίωσή της τιτλοφορώντας την κόμισσα του Τσέστερφιλντ, ενώ μετά τον θάνατο του λόρδου Χίνβλιτ, η λαίδη Στάνχοουπ βρήκε ανακούφιση στο πλευρό τού, επίσης πλούσιου, καλού της φίλου Ντάνιελ Ο΄ Νιλ, για να τον παντρευτεί και να χηρέψει τρίτη φορά. Παρ΄ όλες τις οικονομικές κακοπάθειές της εξαιτίας των ταραχών της εποχής της, η λαίδη Στάνχοουπ κατάφερε να κατοχυρώσει την περιουσία της και να πεθάνει μέσα στα πλούτη κληρονομώντας και τον τελευταίο σύζυγό της. Ο γιος της, Φίλιππος, λόρδος του Τσέστερφιλντ, μοναδικός επιζών από τα έξι παιδιά της, ήταν στο πλευρό της όταν πέθανε από υδρωπικία το 1667. Ηταν 58 χρονών.
Το περίφημο πορτρέτο της περίφημης γυναίκας είχε έκτοτε εξίσου συναρπαστική διαδρομή. Ανήκε στη συλλογή του δούκα του Μάλμπορο (1650-1722) προτού πουληθεί σε νεοϋορκέζο έμπορο στις 31 Ιουλίου 1886, στο πλαίσιο της δημοπρασίας αντικειμένων που ανήκαν στην κατοχή του 8ου δούκα του Μάλμπορο από τον οίκο Christie΄s. Το 1929 το πορτρέτο πουλήθηκε σε ανώνυμο αμερικανό συλλέκτη, ενώ προτού αναδυθεί στην επιφάνεια το 2006 ήταν καταχωρισμένο στον κατάλογο έργων του Βαν Ντάικ ως έργο που βρίσκεται σε τοποθεσία «άγνωστη». Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι θα διεκδικήσει ξεχωριστό ρόλο στην έκθεση που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων αριστουργήματα από τη Βρετανική Βασιλική Συλλογή και πολλές άλλες δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές.
Περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση στην ιστοσελίδα www.tate.org.uk/britain/
