«Είχα την τύχη να γεννηθώ στους πρόποδες της Ακροπόλεως και να κάνω τα πρώτα μου παιχνίδια στο θέατρο του Διονύσου και στην Αρχαία Αγορά ψάχνοντας για όστρακα αρχαίων αγγείων και χάλκινα νομίσματα…Είχα την τύχη να έχω γονείς που από πολύ νωρίς με παρεκίνησαν στην αρχαιολογική ενασχόληση…Είχα την τύχη να έχω γλαφυρούς αφηγητές του παρελθόντος,αξέχαστους αρχαιολόγους και ιστορικούς…». Ο κ. Αδωνις Κύρου βάζει τον τίτλο «Η τύχη του ερευνητή» στις λίγες λέξεις που περιλαμβάνονται στα προλεγόμενα του τόμου με τα πρακτικά του συνεδρίου, το οποίο είχε γίνει προς τιμήν του και παρουσιάστηκε χθες το βράδυ στην Αρχαιολογική Εταιρεία. Θεωρεί ότι η τύχη φάνηκε σε αυτόν γενναιόδωρη κατά τις αρχαιολογικές του περιπλανήσεις, που διαρκούν περισσότερο από 45 χρόνια. Γνωρίζει ασφαλώς και εκείνος όμως ότι η ευεργετική παρουσία της τύχης δεν αρκεί.
Αναφερόμενος στην προσωπικότητα και στο έργο του Α. Κύρου, ο καθηγητής και ακαδημαϊκός κ. Σπύρος Ιακωβίδης το αποδεικνύει. Ομοίως και όλοι οι συμμετέχοντες σε εκείνο το συνέδριο με τίτλο «Επαθλον, Αρχαιολογικό Συνέδριο προς τιμήν του Αδώνιδος Κ. Κύρου», που είχε διεξαχθεί στον Πόρο, τον Ιούνιο του 2002, με πρωτοβουλία του δήμου. Οπως και οι ομιλητές της χθεσινής εκδήλωσης, ο καθηγητής κ. Χρήστος Ντούμας, η καθηγήτρια κυρία Νάγια Σγουρίτσα και ο καθηγητής κ. Πέτρος Θέμελης. Μαγική ικανότητα
«Ιχνηλάτη του παρελθόντος» χαρακτηρίζει τον Αδωνι Κύρου ο κ. Ιακωβίδης, προσθέτοντας ότι ο απολογισμός αυτής της δραστηριότητας είναι εντυπωσιακός. «Ο ιχνηλάτης μάς περπατάει,καταδύεται,παρατηρεί,σημειώ- νει και αναφέρει τις ανακαλύψεις του στην Αρχαιολογική Υπηρεσία.Οι επεμβάσεις του στους χώρους,τους οποίους επισημαίνει,περιορίζονται στη συλλογή στοιχείων από την επιφάνεια» διευκρινίζει ο κ. Ιακωβίδης. Παρ΄ όλα αυτά ο αριθμός των αρχαιολογικών θέσεων κάθε εποχής που έχει εντοπίσει είναι τεράστιος. Ισως γιατί, όπως γράφει η αρχαιολόγος κυρία Ελένη Κονσολάκη-Γιαννοπούλου, «διαθέτει αυτή τη μαγική σχεδόν ικανότητα να διεισδύει πρωτοπόρος σε άγνωστα μέρη του αρχαίου κόσμου».
Πρώτη μεγάλη ανακάλυψη του κ. Κύρου υπήρξε το σπήλαιο στο Φράχθι της Ερμιονίδας και μάλιστα όταν ακόμη ήταν μαθητής το 1956. Η έρευνα, που άρχισε πολύ αργότερα, το 1963, από την αμερικανική αρχαιολογική αποστολή του Πανεπιστημίου του Σινσινάτι, απέδειξε την ύπαρξη και στη Νότιο Ελλάδα- ήταν ως τότε γνωστή μόνο από τη Θεσσαλία- της Νεότερης Παλαιολιθικής και Νεολιθικής περιόδου. Πολύ αργότερα μία ακόμη σπουδαία ανακάλυψη έγινε στα Κύθηρα. Στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου πάνω από τον Αυλέμονα βρήκε ένα χάλκινο ειδώλιο σε στάση λατρευτή καθώς και μινωικά όστρακα. Τον χώρο ανέσκαψε ο καθηγητής κ. Γιάννης Σακελλαράκης που έφερε στο φως ένα μινωικό ιερό κορυφής, το πρώτο γνωστό εκτός Κρήτης.
Από τα πρώτα ενδιαφέροντα του Α. Κύρου εξάλλου ήταν τα νομίσματα, τα οποία άρχισε να συλλέγει από μαθητής, ενώ η γνώση τους έχει συντελέσει πολύ στις αρχαιολογικές του παρατηρήσεις.
«Μία επιφανειακή εξερεύνηση που κάναμε στον Πόρο το καλοκαίρι του 2001 με συνοδοιπόρο τον κ.Αδωνι Κύρου μας έδωσε την ευκαιρία να εντοπίσουμε τέσσερις αρχαιολογικές θέσεις.Τρεις από αυτές,ο “Κάβος Βασίλης”,το ύψωμα “Κοκορέλλι” και η “Βαριαρνιά”,ανήκουν στην Πρωτοελλαδική περίοδο ενώ η τέταρτη,ο λόφος “Σκάρπιζα”,είναι κυρίως Υστεροελλαδική» σημειώνει η κυρία Κονσολάκη-Γιαννοπούλου. Στο Μόδι εξάλλου, μία βραχονησίδα του Σαρωνικού απέναντι από τον Πόρο, ο ίδιος υπέδειξε την ύπαρξη αρχαιοτήτων της Προϊστορικής εποχής, πιθανότατα έναν ενδιάμεσο εμπορικό σταθμό στα τέλη της Μυκηναϊκής εποχής. Και στον Αγιο Νικόλαο του Μπίστι στην Υδρα εντόπισε ένα μυκηναϊκό υδροσυλλεκτικό έργο, στάση των πλοίων δηλαδή για τον ανεφοδιασμό τους σε νερό.
Οξυμμένο μάτι ερασιτέχνη
Πέραν αυτών όμως πλήθος αρχαίων οικισμών και νεκροταφείων και κάθε είδους άγνωστα λείψανα έχει διακρίνει το οξυμμένο μάτι του «ερασιτέχνη» αρχαιολόγου. Ανάμεσά τους στη λίστα που παραθέτει ο κ. Ιακωβίδης να αναφερθούν: Προϊστορικοί οικισμοί και ναυτικοί σταθμοί που σημαδεύουν τις διαδρομές των πλοίων σε αυτή την πρώιμη περίοδο της ναυσιπλοΐας. Ιχνη ανόρυξης και επεξεργασίας μετάλλων κατά την ίδια περίοδο σε νησιά και ερημονήσια του Αργολικού και των Κυκλάδων όπως στη Φαλκονέρα, την Παραπόλα και την Κύθνο. Ναοί, ναΐσκοι και άλλοι λατρευτικοί χώροι στην Αττική, την Ερμιονίδα και τις Κυκλάδες, διάφορα οχυρωματικά έργα, όπως πύργοι και τείχη. Επίσης Υστερορωμαϊκά και Πρωτοβυζαντινά κατάλοιπα που είναι κυρίως καταφύγια και οχυρώσεις σε βραχονησίδες ή σε ορεινά σημεία νησιών. Αλλά και ξεχασμένα μοναστήρια, οχυρώσεις και άλλες εγκαταστάσεις της Φραγκοκρατίας στην Αργολίδα και την Ερμιονίδα.
Και όπως ήταν φυσικό, ένα μεγάλο μέρος αυτού του υλικού που συλλέχθηκε μέσω των αρχαιολογικών του εξορμήσεων εντάχθηκε σε έναν τόμο που με τίτλο «Στο σταυροδρόμι του Αργολικού» περιλαμβάνει όλους τους χώρους που έχουν επισημανθεί, την ακριβή τους θέση, το αρχαίο και το σύγχρονο όνομά τους, το είδος του μνημείου και την ιστορία που συνδέεται με αυτά βάσει των πηγών που υπάρχουν. Το έργο βραβεύθηκε μάλιστα το 1991 από την Ακαδημία Αθηνών. Να σημειωθεί επίσης ότι το Μουσείο Σπετσών έχει εμπλουτισθεί από τη δωρεά του Προϊστορικού και Πρωτοβυζαντινού υλικού που έχει συγκεντρώσει ο ερευνητής.
«Εύχομαι στο επανιδείν σε κάποια βραχονησίδα ή βουνοκορφή»… σημειώνει ο ίδιος στον τόμο «Επαθλον». Μία πρόσκληση στους φίλους και μία υπόσχεση στους αρχαιολόγους που έχουν μάθει να ακούν τη γνώμη του και να ακολουθούν το ένστικτό του.
