Τα κίτρινα μαγιό που φορούν και τα κόκκινα σωσίβια που κρατούν στο χέρι τούς κάνουν να μην περνούν απαρατήρητοι. Πρωταγωνιστούν σε όλες τις οργανωμένες παραλίες και όμως δεν τους ξέρει κανείς. Ο λόγος για το «Μπέιγουοτς» της ελληνικής πραγματικότητας
Ναυαγοσώστες εν δράσει που σε καμία περίπτωση δεν έχουν να ζηλέψουν κανέναν από τους ήρωες της δημοφιλούς αμερικανικής σειράς «Μπέιγουοτς». Η Βάνια, η Νιόβη, ο Θεολόγος και η Μαρία επαγγελματίες ναυαγοσώστες με τα μάτια καρφωμένα στην παραλία δηλώνουν έτοιμοι για όλα.
Πρόκειται λοιπόν για ένα επάγγελμα που καθιερώθηκε και έγινε της μόδας μέσα από την αμερικανική τηλεοπτική επιτυχία; Τι κάνει ένας ναυαγοσώστης τον χειμώνα; Πώς περνά την ημέρα ένας έλληνας ναυαγοσώστης; Πότε τρώει; Μια γυναίκα για να γίνει ναυαγοσώστρια πρέπει να μοιάζει στην Πάμελα Αντερσον; Πόσο επικίνδυνο είναι το φιλί της ζωής; Ποιον δεν θα έσωζαν ποτέ; Σε αυτά και άλλα ερωτήματα απαντούν επαγγελματίες ναυαγοσώστες που κάνουν βόλτες στις παραλίες της Βάρκιζας και όχι της Καλιφόρνιας.
«Οταν ιδρύθηκε η πρώτη αναγνωρισμένη σχολή ναυαγοσωστικής στην Ελλάδα, ΠΑΣΧΝΑ, το Μπέιγουοτς δεν υπήρχε ως σειρά. Δεν μπορώ να αρνηθώ πάντως ότι η σειρά έφερε κόσμο στη σχολή» επισημαίνει η Βάνια Βήχου επαγγελματίας ναυαγοσώστρια και μία εκ των δύο ιδιοκτητών της σχολής και συνεχίζει: «Εκανε όμως και ένα μεγάλο κακό: η σειρά πέρασε την εσφαλμένη εικόνα για το πώς πρέπει να είναι εμφανισιακά ένας ναυαγοσώστης. Εκανε τους περισσότερους να πιστεύουν ότι για να γίνεις ναυαγοσώστης πρέπει να είσαι ή η Πάμελα Αντερσον ή ο Ντέιβιντ Χάσελχοφ· πράγμα που δεν ισχύει». «Μια χαρακτηριστική περίπτωση ήταν μια κοπέλα που μας είχε πάρει τηλέφωνο στη σχολή γιατί ενδιαφερόταν να έρθει και η πρώτη ερώτηση που μας έκανε ήταν: «πειράζει που είμαι λίγο παχουλή;». Και αυτό γιατί είχε λάθος εικόνα για το επάγγελμα».
Ο μύθος του επαγγέλματος
Κανείς λοιπόν δεν μπορεί να αρνηθεί ότι η πρώτη εικόνα που του έρχεται στο μυαλό ακούγοντας τη λέξη ναυαγοσώστης είναι ένας ψηλός όμορφος άνδρας με γεροδεμένο σώμα ή το αντίστοιχο πρότυπο σε μια γυναίκα. Και ίσως αυτός να είναι εν τέλει ο λόγος που κανείς ακολουθεί ή όχι αυτό το επάγγελμα. «Στο πρώτο μάθημα όλοι προσγειώνονται λόγω της εμφάνισης των υπολοίπων» λέει ο Θεολόγος Τερζιάδης φοιτητής στη Γυμναστική Ακαδημία και επαγγελματίας εκπαιδευτής ναυαγοσώστης. «Η εκπαίδευση έχει δύο επίπεδα: στο πρώτο επίπεδο είσαι δόκιμος και στο δεύτερο γίνεσαι επαγγελματίας. Στο πρώτο στάδιο λοιπόν κανείς μπορεί να συναντήσει άτομα που θέλουν για προσωπική τους χρήση να μάθουν κάποιες αρχές ναυαγοσωστικής. Ετσι λοιπόν στα τμήματα αυτά οι ηλικίες των μαθητών είναι από 12 χρόνων ως και 70. Αφού το μοναδικό προσόν που απαιτείται είναι μια σχετικά καλή φυσική κατάσταση».
Για να γίνει κανείς λοιπόν ναυαγοσώστης καλό είναι να έχει αθλητικό παρελθόν, να είναι πάνω από 17 ετών και να μην ξεπερνά τα 30. Οσο για την εκπαίδευση είναι ίσως οι πιο σύντομες σπουδές που μπορεί κανείς να πραγματοποιήσει αφού διαρκούν μόλις μερικές εβδομάδες. Πιο συγκεκριμένα η εκπαίδευση έχει διάρκεια τρεις εβδομάδες (τρία Σαββατοκύριακα και στοιχίζει 55.000 δρχ.) για να αποκτήσεις το δόκιμο δίπλωμα ναυαγοσώστη και, αν θέλεις να γίνεις επαγγελματίας, τότε η εκπαίδευση συνεχίζεται για ακόμη τέσσερις εβδομάδες (και στοιχίζει 75.000 δρχ.). Βέβαια τα ήδη προεπιλεγμένα προγράμματα που πρέπει να περάσουν συνδυάζονται με αδιάκοπη προπόνηση σε ξηρά και θάλασσα για απόκτηση καλής φυσικής κατάστασης. Η σταδιοδρομία ενός ναυαγοσώστη είναι εξίσου εύκολη όσο και η εκπαίδευσή του, αφού αμέσως μόλις τελειώσει τη σχολή βρίσκει δουλειά όπου οι απολαβές του ξεκινούν από τις 200.000 δρχ. και διαμορφώνονται ανάλογα με τη συμφωνία που θα κάνει ο ίδιος (συνήθως τρίμηνη ή εξάμηνη σύμβαση) με την παραλία ή την πισίνα στην οποία θα δουλέψει.
Και διερωτάται κανείς πόσο επαγγελματίας μπορεί να είναι ένας ναυαγοσώστης; «Είναι αρκετά επαγγελματίες απλώς δεν μπορείς να το κάνεις επάγγελμα. Υπάρχει μεγάλη ζήτηση του επαγγέλματος μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που οι περισσότεροι είναι ή φοιτητές ή άνθρωποι που δεν έχουν μια σταθερή δουλειά και προτιμούν να περάσουν το καλοκαίρι τους σε μια παραλία παρά πίσω από ένα γραφείο» τονίζει η Νιόβη Σαχινιάν επαγγελματίας ναυαγοσώστρια-ιδιοκτήτρια της σχολής και συμπληρώνει: «Αν ένα παιδί μεγαλώνοντας πει θέλω να γίνω ναυαγοσώστης, πρέπει να είναι αρτιμελής, να έχει σωστή εκπαίδευση, να είναι υπεύθυνος, να είναι έτοιμος να θυσιαστεί ανά πάσα στιγμή και να γνωρίζει ότι όταν βρίσκεται στην παραλία ο λόγος ύπαρξής του δεν είναι διακοσμητικός. Ο ρόλος ενός ναυαγοσώστη δεν είναι να το παίζει όμορφος, να κάνει καμάκι, να παίζει ρακέτες, να διαβάζει βιβλίο. Είναι πάντα σε ετοιμότητα και εντοπίζει στην παραλία τους αρχάριους κολυμβητές, τα μικρά παιδιά και τους ηλικιωμένους και αυτό για να προλαμβάνει το κακό».
Χαρακτηριστική είναι η εικόνα γύρω από τους ναυαγοσωστικούς πύργους που υπάρχουν στις οργανωμένες παραλίες όπου συρρέει πλήθος κόσμου. Ο λόγος: αισθάνονται ασφάλεια όπως δηλώνουν μερικοί ενώ κάποιοι άλλοι κάθονται γύρω από τον πύργο διάσωσης γιατί απλώς τους αρέσει κάποιος από τους ναυαγοσώστες. «Τα σχόλια ρουτίνας που ακούμε όταν βγαίνουμε στην παραλία είναι: «πού είναι η Πάμελα;». Και φυσικά όλοι μας κοιτούν εξεταστικά» σημειώνει ο Θεολόγος Τερζιάδης, για να συμπληρώσει η Μαρία Γουρζή γυμνάστρια-επαγγελματίας ναυαγοσώστρια: «Δεν λείπουν φυσικά και τα πειράγματα. Ενα κλασσικό που ακούω συνεχώς είναι: «θα έρθεις να με σώσεις σε λίγο που θα πνίγομαι;». Οταν σε μια παρέα λέω ότι είμαι ναυαγοσώστρια γελούν και αμέσως το μυαλό τους πηγαίνει στο «Μπέιγουοτς». Χρειάζεται πάντα να τους εξηγήσω τον βαθμό δυσκολίας που έχει η δουλειά μου».
Τα περίεργα περιστατικά και οι παρεξηγήσεις δεν έχουν τέλος. «Πριν από ένα χρόνο στην παραλία της Βάρκιζας ένας άντρας είχε πάει στην καντίνα να πάρει καφέ και είχε αφήσει την κοπέλα του στην αμμουδιά. Στην επιστροφή είδε το κορίτσι να «φιλιέται» με ένα ναυαγοσώστη. Δεν ήξερε όμως ότι πνιγόταν προηγουμένως και ότι ο ναυαγοσώστης της έδινε το φιλί της ζωής» μας εξηγεί η Βάνια Βήχου και συνεχίζει: «Τον χειμώνα στη Λίμνη της Βουλιαγμένης ερχόταν κάθε ημέρα ένας ηλικιωμένος και έκανε ότι πνιγόταν. Αρκετές φορές τον έσωναν ναυαγοσώστριες ως την ημέρα όπου τον έσωσε άντρας και δεν ξανάρθε….».
Οι Ρομπέν των θαλασσών
Πέραν των αστείων περιστατικών όμως οι «Ρομπέν των θαλασσών» αισθάνονται δυνατοί γνωρίζοντας ότι με ένα «φιλί» μπορούν να σώσουν μια ανθρώπινη ζωή. «Οταν πρόκειται να δώσεις το φιλί της ζωής δεν βλέπεις φυσιογνωμία. Δεν σκέφτεσαι τίποτε. Οταν βλέπεις τον άλλον να πεθαίνει όσο άσχημος ή όμορφος και αν είναι δεν σε ενδιαφέρει. Βέβαια και εμείς παίρνουμε τις προφυλάξεις μας. Μπορείς να δώσεις το φιλί της ζωής χωρίς να έχεις καμία επαφή. Πολύ απλά φοράς την πόκετ μασκ, όπως λέγεται ή έχεις μαζί σου το ειδικό μαντιλάκι» λέει η Νιόβη Σαχινιάν, ενώ η Μαρία Γουρζή επισημαίνει: «Πιστεύω ότι αν χρειαστεί να δώσεις το φιλί της ζωής σε κάποιον δεν χρειάζεται να πάρεις προφύλαξη. Ο Θεός δεν θα σε αφήσει να πάθεις κακό, αφού εκείνη την στιγμή σώζεις μια ζωή. Δεν θα άφηνα ποτέ κανένα να πεθάνει ακόμη και αν ήξερα ότι κάνει κακό στην ανθρωπότητα και αυτό γιατί ίσως βλέποντας τόσο κοντά τον θάνατο να έβαζε μυαλό».
Ενας ναυαγοσώστης μπορεί να περάσει την ημέρα του κάνοντας απλώς βόλτες στην παραλία αλλά ένα περιστατικό μπορεί να είναι αρκετό για να τον αποσυντονίσει για αρκετές ημέρες. Κατά μέσο όρο ένας ναυαγοσώστης δουλεύει από τις 10 το πρωί ως τις έξι το απόγευμα. Ολες αυτές τις ώρες πρέπει να βρίσκεται σε ετοιμότητα και φυσικά δεν επιτρέπεται να τρώει βαριά. Το γεύμα ενός ναυαγοσώστη λίγο προτού ή κατά τη διάρκεια της βάρδιάς του σίγουρα δεν πρέπει να είναι μουσακάς ή παστίτσιο. Οι διατροφικές συνήθειες ενός ναυαγοσώστη εν ώρα καθήκοντος περιορίζονται σε νερό, χυμούς, φρούτα, γιαούρτι και σε ιδιαίτερες περιπτώσεις σε κάποιο ελαφρύ σάντουιτς.
Μπορεί λοιπόν στις ημέρες μας το επάγγελμα του ναυαγοσώστη να είναι της μόδας, όπως κάποια στιγμή ήταν το επάγγελμα του μοντέλου. Μοιάζει όμως σχεδόν σίγουρο ότι ως επάγγελμα θα συνεχιστεί και μάλιστα δυναμικά. Ο λόγος: είμαστε μια χώρα με πολλές παραλίες. Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι πολλοί ξένοι τουρίστες προτού κάνουν κάποια κράτηση σε ελληνικό ξενοδοχείο ρωτούν αν στην πισίνα ή στην παραλία κοντά στο ξενοδοχείο υπάρχει ναυαγοσώστης.
