Με το «Βήμα της Κυριακής» στις 22 Ιουλίου το βιβλίο – σταθμός του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι «Το υπόγειο».
Ένας εσωτερικός μονόλογος που πραγματεύεται τη σύγκρουση της λογικής και του συναισθήματος.

Γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο και εξομολογητικό ύφος.

Το βιβλίο – σταθμός στη βιβλιογραφία του συγγραφέα όχι μόνο για τον τρόπο αφήγησης, αλλά και για τα κεφαλαιώδη φιλοσοφικά ζητήματα που θέτει.

Το έργο χωρίζεται σε δύο μέρη, το πρώτο, αμιγώς φιλοσοφικό, αποτελεί τον στοχαστικό μονόλογο του πρωταγωνιστή, ενώ το δεύτερο συνίσταται σε ένα διήγημα που παρουσιάζει τρία περιστατικά της ζωής του πρωταγωνιστή κατά τη νεότητα του. Γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο και εξομολογητικό ύφος, μπορεί να εκληφθεί ως απόσταγμα της εμπειρίας του σαραντάχρονου τότε συγγραφέα, και καρπός της τραγικής ζωής του: επιληψία, τζόγος, εξτρεμισμός, σύλληψη και καταδίκη στο κάτεργο, θάνατοι των αγαπημένων του προσώπων. Όμως το Υπόγειο απέχει πολύ από το να είναι ένα λογοτεχνικό ημερολόγιο του Ντοστογιέφσκι.

Το «Υπόγειο» αποτελεί ένα είδος πρελούδιου στο δεύτερο μέρος της δημιουργικής σταδιοδρομίας του συγγραφέα, ο πρόδρομος των μεγάλων έργων, των έργων των ιδεών. Όπως το έργο «Ο Σωσίας», έτσι κι αυτό είναι ουσιαστικά η σπουδή ενός μεμονωμένου χαρακτήρα. Ο ήρωας, ή μάλλον ο αντιήρωας, όπως τον αποκαλεί ο Ντοστογιέφσκι, είναι ένας άνθρωπος με ανεβασμένο το επίπεδο της ενημερότητας και της αυτοπεποίθησης, του οποίου η ευαισθησία τον οδηγεί εναλλακτικά στο να οπισθοχωρήσει στη γωνιά του, στο υπόγειό του, και στο να εκδικηθεί για τις ταπεινώσεις του ταπεινώνοντας άλλους. Ο Ντοστογιέφσκι δήλωνε στα σημειωματάριά του ότι ήταν περήφανος που αυτός υπήρξε ο πρώτος που σκιαγράφησε αυτόν «τον πραγματικό άνθρωπο της ρωσικής πλειοψηφίας» και προβάλλει γυμνή αυτή του την άσχημη και τραγική άποψη.

Η τραγωδία βρίσκεται στη συναίσθηση της δικής του δυσμορφίας… Είναι ο μόνος που ζωγράφισε την τραγωδία του υπογείου, απεικόνιση βασισμένη στο μαρτύριο και στον αυτοβασανισμό, τη συναίσθηση του τι είναι άριστο και την αδυναμία επίτευξής του, και πάνω απ’ όλα τη σταθερή πίστη αυτών των άτυχων πλασμάτων ότι κάθε άλλος είναι ο ίδιος, και κατά συνέπεια δεν αξίζει η προσπάθεια αναμόρφωσης.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως το «Υπόγειο» εκφράζει αλήθειες καθολικότερες. Στο πρώτο μέρος του μυθιστορήματος ο Ντοστογιέφσκι επιτίθεται με δριμύτητα σε όλα τα μεγάλα ρεύματα σκέψης και τα

πνευματικά κινήματα που εισάχθηκαν και άκμασαν στη Ρωσία των μέσων του 19ου αιώνα. Από τα δηλητηριώδη βέλη του υποχθόνιου ήρωά του πλήττονται βάναυσα ο εξελικτισμός, ο ρασιοναλισμός, η ιατρική και οι φυσικές επιστήμες, και ο σοσιαλισμός. Τελικά, πλήττονται βάναυσα από τον ήρωα όλοι οι «κανονικοί» άνθρωποι, οι θεωρήσεις και οι βεβαιότητές τους. Το «Υπόγειο» είναι μια κραυγή απόγνωσης και μοναξιάς, ένα μυθιστόρημα που θα σας συγκλονίσει. Αποτελεί σταθμό στη βιβλιογραφία του συγγραφέα όχι μόνο για τον τρόπο αφήγησης, αλλά, και, κυρίως, για τα κεφαλαιώδη φιλοσοφικά ζητήματα που έθετε, πρώτη φορά τόσο ολοκληρωμένα και άνευ περιστροφών, ο Ντοστογιέφσκι, ζητήματα που θα ξανατεθούν στα μεγάλα μυθιστορήματά του, που έπονται αμέσως μετά και τον καταξιώνουν παγκοσμίως ως μία από τις σημαντικότερες λογοτεχνικές μορφές. Αρκετοί από τους παλιούς, μα κι από τους πιο σύγχρονους μελετητές του Ντοστογιέφσκι, θεωρούν τις «Σημειώσεις από το Υπόγειο» «ακρογωνιαίο λίθο» του λογοτεχνικού του έργου.

Μαζί,

Harper’s Bazaar

To μεγαλύτερο περιοδικό μόδας στον κόσμο

Kαι το ανανεωμένο Βημαgazino με νέο σχήμα, μοντέρνο σχεδιασμό και στην απλή έκδοση των €2.