Η «Αναζήτηση του Νότου» στη λογοτεχνία, στην κοινωνία, στην πολιτική

Ξοδεύουμε πράγματι όλα τα λεφτά μας σε ποτά και γυναίκες και μετά ζητάμε βοήθεια, όπως υποστήριξε πρόσφατα ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ; Ας το εξετάσουμε σε ανοιχτή συζήτηση και ας δούμε αν είναι μια αλήθεια ή μια προκατάληψη των Βορείων για την Ελλάδα, αλλά και για όλες τις χώρες του Νότου. Αυτό θα κάνουν ο γάλλος συγγραφέας Πασκάλ Μπρικνέρ, με τον Περουβιανό αλλά μόνιμο κάτοικο Βαρκελώνης Σαντιάγο Ρονκαλιόλο και τον Ελληνα Μιχάλη Μοδινό στην εφετινή 14η Διεθνή Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης (ΔΕΒΘ), που θα διεξαχθεί στα περίπτερα 13 και 15 του Διεθνούς Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου Θεσσαλονίκης, από τις 11 ως τις 14 Μαΐου, με κεντρικό αφιέρωμα την «Αναζήτηση του Νότου» ως ενιαίου χώρου στη λογοτεχνία, στην παράδοση, στην κοινωνική δομή, στην πολιτική και οικονομική αντίληψη των πραγμάτων.

Οπως συνηθίσαμε τα τελευταία χρόνια, από το 2013 που διαλύθηκε το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) που τη διοργάνωνε, η ΔΕΒΘ ετοιμάζεται με πυρετώδεις ρυθμούς την τελευταία στιγμή. Παρ’ όλα αυτά έχει πλούσιο πρόγραμμα εκδηλώσεων και μεγάλη συμμετοχή, η οποία, με τα μέχρι στιγμής στοιχεία, φαίνεται πως ξεπερνά κάθε προηγούμενο. Η ένταξή της σε τριετές πρόγραμμα ΕΣΠΑ μέσω της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και η εξασφάλιση χρηματοδότησης 800.000 ευρώ για τα τρία έτη, μειωμένη κατά το ήμισυ από ό,τι στα προηγούμενα ΕΣΠΑ, της εξασφαλίζει επιτέλους το πλαίσιο και τους πόρους που εγγυώνται «σταθερότητα και δυνατότητα προγραμματισμού από μια ομάδα εργασίας που θα εργάζεται μεθοδικά όλο τον χρόνο για την προετοιμασία της και αυτό είναι το σημαντικότερο στοιχείο για τη βιωσιμότητα του θεσμού» λέει στο «Βήμα» ο δημοσιογράφος Μανώλης Πιμπλής, που ανέλαβε εφέτος τον ρόλο του υπευθύνου σχεδιασμού και υλοποίησης της ΔΕΒΘ.

Ανθρωπος του βιβλίου ο ίδιος, υπεύθυνος του ενθέτου «Βιβλιοδρόμιο» στην εφημερίδα «Τα Νέα», εξηγεί ότι στόχευση της ΔΕΒΘ για τα επόμενα χρόνια θα είναι «να φέρουμε τον μέσο έλληνα εκδότη σε μεγαλύτερη επαφή με τον διεθνή εκδοτικό χώρο μέσα από συνέργειες και δράσεις, μέσα από την παρουσία της Ελλάδας σε διεθνείς εκθέσεις –που ήδη υπάρχει και μπορεί να αναπτυχθεί –αλλά κυρίως με την οργάνωση ουσιαστικών επαγγελματικών συναντήσεων στην ίδια τη ΔΕΒΘ».

Ελληνες και ξένοι συγγραφείς, εικονογράφοι, μεταφραστές, ακαδημαϊκοί, κριτικοί, εικαστικοί, μουσικοί, δημοσιογράφοι, εκπαιδευτικοί, εκδότες, βιβλιοθηκονόμοι και εξειδικευμένοι επαγγελματίες από τον χώρο των εκδόσεων και του βιβλίου θα συναντηθούν στην εφετινή ΔΕΒΘ, στην οποία, εκτός από τις πολλές βιβλιοπαρουσιάσεις και ομιλίες, θα δούμε θεατρική παράσταση της Ασκητικής του Καζαντζάκη από το ΚΘΒΕ, στο πλαίσιο του αφιερώματος στον Νίκο Καζαντζάκη, ενδιαφέρουσες κινηματογραφικές προβολές στο πλαίσιο του αφιερώματος στα 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση, θα λάβουμε μέρος σε εργαστήρια και δράσεις στο πλαίσιο του αφιερώματος «Μοιραζόμαστε βιβλία –Μοιραζόμαστε πατρίδες» για το προσφυγικό ζήτημα και θα τιμήσουμε το Πολιτιστικό Ετος Ελλάδας – Κίνας 2017 και τη σύσφιγξη των σχέσεων και της συνεργασίας των δύο χωρών με δράσεις και εορταστικές εκδηλώσεις με τον γενικό τίτλο «Συναντήσεις στους Δρόμους του Μεταξιού».

Το Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών, μια βιβλιοθηκονομική ημερίδα για τη «Διαπολιτισμική προσέγγιση των χωρών του Νότου και τον ρόλο των βιβλιοθηκών», εργαστήρια και επαγγελματικές συναντήσεις, εικαστικά και θεατρικά δρώμενα συμπληρώνουν το πρόγραμμα, ενώ περισσότερες από 100 εκδηλώσεις καθώς και την έκθεση εικονογράφησης «Ηλιοι» θα φιλοξενήσει η σταθερά δημοφιλής Παιδική Γωνιά.

Με την ένταξη της ΔΕΒΘ στο ΕΣΠΑ για την επόμενη τριετία οι αιώνιες συζητήσεις περί μετακόμισής της στην Αθήνα του εκδοτικού κέντρου σιγούν αναγκαστικά και δίνεται η ευκαιρία να στραφούμε εποικοδομητικά στον ρόλο της ΔΕΒΘ και στους στόχους της. «Βασικός σκοπός μας είναι» εξηγεί ο Μανώλης Πιμπλής «να κάνουμε το βιβλίο στοιχείο της καθημερινότητας του πολίτη, αναδεικνύοντας την αξία του, τη λαϊκότητά του –με την καλή έννοια –, τον ρόλο του στη ανάπτυξη και στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και στη διάπλαση πολιτών ικανών να συμμετάσχουν σε έναν διεθνή πολιτισμικό διάλογο». Περίπου 28 ξένοι καλεσμένοι συγγραφείς από Γαλλία, Ιταλία, Ισραήλ, Τουρκία, Ισπανία και Κύπρο θα συμμετάσχουν σε εκδηλώσεις και συζητήσεις. Θα εστιάσει στο εξής η ΔΕΒΘ στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Μεσόγειο ή ευρύτερα στον Μεσογειακό Νότο; «Οχι απαραίτητα» απαντά ο υπεύθυνος σχεδιασμού της ΔΕΒΘ, «είναι σημαντικό να είμαστε ανοιχτοί χωρίς προκαταλήψεις και στη Δυτική Ευρώπη και στα Βαλκάνια. Αρχή μας είναι η εξωστρέφεια». Για τους συμμετέχοντες έλληνες εκδότες, πολύ σημαντική είναι, υποστηρίζει, και η ζύμωση, η επαφή, η συζήτηση, η καλλιέργεια του πάθους για το βιβλίο το οποίο μοιράζονται για τέσσερις ημέρες σε έναν κοινό χώρο.

Το Ελληνικό Ιδρυμα Πολιτισμού (ΕΙΠ), στο οποίο έχουν μεταφερθεί οι αρμοδιότητες του ΕΚΕΒΙ, αναλαμβάνει για δεύτερη φορά τη διοργάνωση της ΔΕΒΘ. «Το ΕΙΠ, ελλείψει άλλου αρμοδιότερου φορέα, αναγκάστηκε να αναλάβει τις άμεσες υποχρεώσεις του ΕΚΕΒΙ ως προς τις διεθνείς εκθέσεις βιβλίου τόσο στη Θεσσαλονίκη όσο και τις εκθέσεις βιβλίου που γίνονται σε διάφορα μέρη του κόσμου και στις οποίες καλό είναι να συμμετέχει και η Ελλάδα. Η Ελλάδα έδωσε εφέτος το «παρών» στις εκθέσεις του Πεκίνου, μετά από πέντε χρόνια, και της Μόσχας, για πρώτη φορά, αλλά και στη Φρανκφούρτη, στο Salon du Livre στο Παρίσι και στην έκθεση παιδικού βιβλίου στην Μπολόνια» απάντησε σε ερώτηση του «Βήματος» ο αντιπρόεδρος του ΕΙΠ Ηλίας Νικολακόπουλος. Μπορεί και θέλει να αναλάβει όμως το ΕΙΠ και τον απαιτητικότερο ρόλο χάραξης μιας στρατηγικής για το βιβλίο, της οποίας η ΔΕΒΘ είναι μόνο ένα μέρος; «Η πολιτική βιβλίου κατά κανέναν τρόπο δεν εντάσσεται στις αρμοδιότητες του ΕΙΠ αλλά στις αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Γραμμάτων του υπουργείου Πολιτισμού» μας απάντησε, στην οποία έχει απευθυνθεί το ΕΙΠ εδώ και έναν χρόνο για να βρεθεί μια λύση σε αυτό το ζήτημα ουσίας. Αναμένει απάντηση. Ισως τα εγκαίνια της 14ης ΔΕΒΘ είναι μια καλή ευκαιρία για την υπουργό Πολιτισμού να την ανακοινώσει.

Δημοφιλείς και διακεκριμένοι

Στις αναγνωρίσιμες και δημοφιλείς παρουσίες της έκθεσης συγκαταλέγονται, από τη Γαλλία, ο βραβευμένος πέρυσι με το Γκονκούρ για τη μυθιστορηματική «Πυξίδα» του Ματιάς Ενάρ και η Μπασμά Ζερουαλί, που έχει εκπονήσει εκτεταμένη έρευνα για τους Ελληνες της Μικράς Ασίας και τον κοσμοπολιτισμό της Μεσογείου, από την Ιταλία ο ακτιβιστής λογοτέχνης και πολιτικός συγγραφέας Ερι ντε Λούκα, ο Καταλανός Ζάουμε Καμπρέ του δημοφιλούς και ευπώλητου μυθιστορήματος «Confiteor», οι νέοι λογοτέχνες Σωφρόνης Σωφρονίου και Κωνσταντία Σωτηρίου από την Κύπρο, ο μέντορας της νέας γενιάς ισραηλινών συγγραφέων Εσκόλ Νεβό, ο φημισμένος και πολυμεταφρασμένος τούρκος συγγραφέας Ζουλφί Λιβανελί και ο διακεκριμένος τούρκος δημοσιογράφος Ραγκίπ Ντουράν, ο οποίος θα πάρει μέρος στη συζήτηση «Η Τουρκία μετά το δημοψήφισμα: Ελευθεροτυπία και διανοούμενοι στο στόχαστρο;» που διοργανώνει το περιοδικό «Ενεκεν», μια από τις πολύ επίκαιρες συζητήσεις της ΔΕΒΘ, λίγες ημέρες μετά το δημοψήφισμα Ερντογάν.

Η 14η Διεθνής Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης θα διεξαχθεί στα περίπτερα 13 και 15 του Διεθνούς Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου Θεσσαλονίκης, από τις 11 ως τις 14 Μαΐου.

Τα εγκαίνια θα γίνουν την Πέμπτη 11 Μαΐου, στις 8.00 μ.μ., στον χώρο του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, στο περίπτερο 15, παρουσία της υπουργού Πολιτισμού Λυδίας Κονιόρδου.

Δείτε εδώ αναλυτικά τους συμμετέχοντες και το πρόγραμμα: http://www.thessalonikibookfair.gr/.