Γιώργος Μπράμος
Ανάμεσα στους τοίχους
Εκδόσεις Καστανιώτη,σελ. 207

Η κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα αλλά και τα αμιγώς πολιτικά ή ιστορικά ζητήματα είναι ταυτισμένα στην πεζογραφία του Γιώργου Μπράμου με μια μόνιμη υπαρξιακή κρίση: μια κρίση που εκβάλλει στο συλλογικό ενώ την ίδια ώρα αντλεί από αυτό την παθολογία της. Η διαφορά με την καινούργια συλλογή διηγημάτων του έγκειται στο ότι το υπαρξιακό βγαίνει από τη φθορά την οποία προκαλεί η προϊούσα ηλικία ενώ το πολιτικό μοιάζει να έχει περάσει στην αρμοδιότητα της Ιστορίας –μολονότι η Ιστορία θα επανέλθει σαν ζωντανός εφιάλτης στον βίο των ανθρώπων, ταλανίζοντάς τους για τα παθήματα των ανιόντων τους.

Οι περισσότερες από τις ιστορίες του βιβλίου ξεδιπλώνονται στην ελληνική περιφέρεια, σε τόπους μουντούς και στενόχωρους που ασφυκτιούν μέσα στην πλήξη και στην απραξία τους. Οσο για τον ιστορικό χρόνο που τρέχει σε αυτούς τους τόπους, μπορεί να ξεκινάει από τις ημέρες μας και να φτάνει μέχρι τις παρυφές του Εμφυλίου. Το στοιχείο πάντως στο οποίο θα πρέπει πρωτίστως να εστιάσουμε είναι τα πρόσωπα: πρόσωπα μειωμένου βεληνεκούς ή και εντελώς παρεμποδισμένα που αγωνίζονται να ξεφύγουν άλλοτε από τον κύκλο της αποτυχίας και άλλοτε από το απώτερο ή το απώτατο παρελθόν ενόσω το τελευταίο ρίχνει βαριά τη σκιά του στην καθημερινότητά τους. Υπάρχουν όμως και άλλα πρόσωπα: εκείνα που ανήκουν στον κόσμο της πολύπαθης ετερότητας –μετανάστες, πρόσφυγες, Εβραίοι και κομμουνιστές (αν είναι να μιλήσουμε για την προδικτατορική περίοδο). Ολοι θα σπρωχτούν στα κράσπεδα της κοινωνίας όντας σε πλήρη αδυναμία να αλλάξουν τη σχεδόν προκαθορισμένη μοίρα τους.

Κανένας από τους ήρωες του Μπράμου δεν θα έχει καλή τύχη –ή και αν την έχει, θα έρθει απλώς πολύ αργά. Ζευγάρια θα δουν το σύμπαν τους να γίνεται κομμάτια εν ριπή οφθαλμού ή θα ενωθούν ερωτικά με φόντο το βάσανο της απόταξης ενός πιστού κομμουνιστή από το Κόμμα, γυναίκες θα δυσκολευτούν να βρουν ταίρι λόγω της ένστολης ιδιότητάς τους, ταξιτζήδες θα δηλητηριάσουν τις αγαπημένες τους μαζί με τους εραστές τους και μανιάτικα οικογενειακά φονικά με πλαίσιο τον Εμφύλιο θα σημαδέψουν διά βίου τους επιγόνους χωρίς οι ίδιοι να καταλαβαίνουν γιατί. Κι ακόμα, αιμομιξίες (ή φαντασιώσεις αιμομιξιών) και παιδεραστίες που θα τσακίσουν δικαίους και αδίκους, έρωτες που θα ανασυρθούν επί ματαίω από τα αποκαΐδια, χαρτοκλέφτες που θα καταλήξουν εκεί όπου κατέληξαν επειδή οι πατεράδες τους ήταν δηλωσίες και αγαθοί μεσόκοποι που θα κατηγορηθούν από τους πολίτες επί ρατσισμώ ενώ πονηροί αστυνομικοί θα τους χτυπήσουν ενθαρρυντικά στην πλάτη πιστεύοντας πως είναι χρυσαυγίτες.

Μοναχικοί, κακοζωισμένοι και άβουλοι, οι πρωταγωνιστές του Μπράμου θα παλέψουν σθεναρά και μέχρι το τέλος με τον έρωτα αλλά θα συναντηθούν μόνο τυχαία ή πρόσκαιρα με τον άλλο, ανίκανοι για οποιαδήποτε περαιτέρω χειρονομία, σε μια σειρά διηγημάτων που μπορούμε να υποθέσουμε πως κινούνται και σε έναν οιονεί μυθιστορηματικό χρόνο αφού καλούνται να φωτίσουν ολόκληρες ζωές. Τη μυθιστορηματική διάσταση θα ανιχνεύσουμε και στο ακροτελεύτιο διήγημα της συλλογής που διασταυρώνει τις πορείες των προηγηθέντων ηρώων με έναν πολύ ευρηματικό τρόπο: πίσω από τους τοίχους μιας φυλακής η οποία θα λειτουργήσει από τη μια πλευρά ως δεσμωτήριο χαλασμένων συνειδήσεων και από την άλλη ως τόπος μιας πιθανής (έστω φαντασιακής) επανάκτησης των χαμένων στοιχημάτων. Σίγουρα, ένας πολλαπλά ώριμος συγγραφέας.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ