Το φάντασμα της μητέρας

James Ellroy
Τα σκοτάδια μου
Μετάφραση Ανδρέας Αποστολίδης.
Εκδόσεις Αγρα, 2015,
σελ. 532, τιμή 16,50 ευρώ

Τούτο το μυθιστόρημα του Τζέιμς Ελρόι δεν μοιάζει με κανένα από τα γνωστά του αστυνομικά έργα. Τιτλοφορείται Tα σκοτάδια μου (πρωτότυπος τίτλος My dark places), και σαν μότο γράφει στον πρόλογο: «Ο θάνατός σου καθόρισε τη ζωή μου. Θέλω να βρω την αγάπη που δεν είχαμε ποτέ και να την εξηγήσω για χάρη σου». Είναι αυτοβιογραφικό και πραγματεύεται την ιστορία της δολοφονίας της μητέρας του. Γι’ αυτήν έχει κάνει κι αλλού αναφορές, αλλά εδώ πραγματεύεται το έγκλημα, δηλαδή το προσωπικό του τραύμα. Διότι ο Ελρόι ζει με το φάντασμα της μητέρας του, υποφέρει, ξενυχτάει, θυμάται, στοχάζεται. Η μητέρα του, η Τζιν Ελρόι, πάνω από σαράντα χρονών, βρέθηκε νεκρή, πεταμένη στον δρόμο, στις 22 Ιουνίου 1958.

Τότε ο Τζέιμς ήταν δέκα χρονών κι η μνήμη του έχει συγκρατήσει τις λεπτομέρειες του φριχτού εγκλήματος που σημάδεψε τη ζωή του. Το πένθος για την απώλειά της –οι γονείς του ήταν χωρισμένοι, εκείνη νοσοκόμα, εκείνος λογιστής –τον ώθησε στην παρανομία: έκλεβε, διέπραττε διαρρήξεις σπιτιών, έπαιρνε μάτι γυναίκες που γδύνονταν, δοκίμασε μαριχουάνα, ώσπου κατέληξε στη φυλακή. Το πένθος μετεξελίχθηκε σε δημιουργικό οίστρο και τον έκανε συγγραφέα προκλητικών αστυνομικών μυθιστορημάτων. Προτού ασχοληθεί με τη συγγραφή, διάβαζε παιδικές αστυνομικές ιστορίες και στη συνέχεια βιβλία του Μίκι Σπιλέιν, με πυροβολισμούς, σεξ και αντικομμουνιστική δράση. Το έγκλημα τον συνάρπαζε και τον τρόμαζε, το μυαλό του ρουφούσε αστυνομικές ειδήσεις σαν στυπόχαρτο. Αργότερα, γοητεύτηκε από τα βιβλία του Ντάσιελ Χάμετ και του Ρέιμοντ Τσάντλερ.

Το ότι η μητέρα του, η Τζιν Οντίλια Χίλικερ (προτού παντρευτεί τον Αρμαντ Ελρόι), ζούσε έκλυτη ζωή, καλούσε στο κρεβάτι της άγνωστους άντρες και ήταν αλκοολική, άρα δεν πληρούσε τα προσόντα για να τον μεγαλώσει, δεν τον απέτρεψε από το να αναζητήσει τον δολοφόνο. Πρώτη φορά ασχολήθηκε με τη δολοφονία της μέσω της συγγραφής ενός μυθιστορήματος με παραπλήσια υπόθεση. Ηταν η Μαύρη Ντάλια που εκδόθηκε το 1987. Σε αυτό ο Ελρόι αφηγείται τη δολοφονία τον Ιανουάριο του 1947 μιας όμορφης 23χρονης κοπέλας, της Μπέτι Σορτ. Τα δύο εγκλήματα είχαν αρκετές ομοιότητες.

Στο Τα σκοτάδια μου ο συγγραφέας αφηγείται το δικό του κυνήγι του δολοφόνου. Μαζί με έναν φιλόπονο ντετέκτιβ του Τμήματος Ανθρωποκτονιών του Λος Αντζελες, τον Μπιλ Στόουνερ, ξεκίνησε να βρει τον άγνωστο δράστη. Οι μάρτυρες που είχαν δει τη μητέρα του με τον πιθανό δολοφόνο της έπεφταν σε αντιφάσεις. Εκείνος ήταν μελαχρινός, μπορεί Μεξικανός, Ιταλός ή Ελληνας, και το κίνητρο δεν φαινόταν να είναι η ληστεία. Μήπως επρόκειτο για έναν κατά συρροήν δολοφόνο;

Το παρόν βιβλίο-χρονικό δεν είναι μόνο η εξομολόγηση ενός συγγραφέα με τραυματικά παιδικά χρόνια. Είναι η διαδρομή του συγγραφέα από την εφηβεία στην ωρίμασή του ως άντρα. Σημειώνουμε πως ο μικρός Τζέιμς αποκαλούσε τη μητέρα του μπεκρού και πουτάνα, τη μισούσε επειδή τη μισούσε ο πατέρας του και γιατί ήθελε να αποδείξει πως τον αγαπούσε. Ταυτόχρονα την ποθούσε, φαντασιωνόταν πως έκανε έρωτα μαζί της.

Είναι επίσης η αφήγηση ενός σκοτεινού εγκλήματος που δεν έχει διαλευκανθεί, το ρεπορτάζ για μια δολοφονία που δεν εξιχνιάστηκε. Στις λεπτομέρειες και στη ρεαλιστική περιγραφή των γεγονότων θυμίζει το μυθιστόρημα του Τρούμαν Καπότε Εν ψυχρώ, με τη διαφορά πως ο Ελρόι είναι ο ίδιος πρωταγωνιστής της ιστορίας. Και η έρευνα δεν έχει τελειώσει: «Δεν θα την προδώσω ούτε θα την εγκαταλείψω ξανά» δηλώνει.