Μαζί με τα σχολεία και τα πανεπιστήμια, τα μαθήματά τους αρχίζουν προσεχώς και τα Εργαστήρια Δημιουργικής Γραφής (ΕΔΓ). Ανακοινώσεις για την έναρξη νέων τμημάτων φθάνουν από παντού, ενώ αυτές τις ημέρες διεξάγεται στην Κέρκυρα το 2ο Συνέδριο «Δημιουργική Γραφή» που συνδιοργανώνουν το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Δημιουργική Γραφή» του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, το Τμήμα Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας, Μουσειολογίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και η Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ιονίων Νήσων. Ολο και περισσότεροι επίδοξοι συγγραφείς εγγράφονται στα τμήματα αυτά για να παρακολουθήσουν μαθήματα λογοτεχνικής γραφής, ενώ καθιερωμένοι συγγραφείς περνούν στον ρόλο του δασκάλου για να μεταδώσουν τεχνικές γνώσεις αλλά και την εμπειρία της δημιουργικής συνθήκης σε φανατικούς της γραφής.
Θεσμός με μεγάλη παράδοση στον αγγλοσαξονικό κόσμο, τα ΕΔΓ εμφανίζονται στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1980 ακολουθώντας δυτικά πρότυπα. Πρώτος δάσκαλος ΕΔΓ μαρτυρείται ο ποιητής Νίκος Φωκάς, ο οποίος άρχισε να διδάσκει το άγνωστο αντικείμενο της «δημιουργικής γραφής» στη ΧΕΝ Αθηνών το 1983. «Είχαμε μόλις επιστρέψει από τις ΗΠΑ, όπου ο Νίκος, προσκεκλημένος του Ιnternational Writing Program, είχε παρακολουθήσει δύο σεμινάρια δημιουργικής γραφής στο Πανεπιστήμιο της Αϊοβα, που είχε ιστορία στον χώρο αυτόν», θυμάται η σύζυγός του Αγγέλα. «Στην Αθήνα ξεκίνησε το δικό του σεμινάριο στο πλαίσιο των μορφωτικών κύκλων της ΧΕΝ», ένα ΕΔΓ στην ποίηση, το οποίο λειτούργησε για περίπου μία δεκαετία, με μαθήτριες, μεταξύ άλλων την ποιήτρια Αγγελική Σιδηρά και την πεζογράφο Ζέτα Κουντούρη. Η τελευταία το 2007 ίδρυσε δικό της εργαστήριο στη Φοιτητική Λέσχη του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου δίδαξε δημιουργική γραφή ως το 2009.
Στη δεκαετία του 1990 τα ΕΔΓ αναπτύσσονται συνήθως στο πλαίσιο επιμορφωτικών προγραμμάτων αγγλόφωνων ιδρυμάτων όπως το Ελληνοαμερικανικό Εκπαιδευτικό Ιδρυμα (Κολλέγιο Αθηνών) και ο οίκος δημοπρασιών Christie’s.
Η εξάπλωση

Αρχίζουν να γίνονται ευρύτερα γνωστά και να αποκτούν κύρος αφότου το 2002 το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης Λογοτεχνίας και Επιστημών του Ανθρώπου (ΕΚΕΜΕΛ) και στη συνέχεια το 2005 το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) συμπεριλαμβάνουν στα σεμινάριά τους τη δημιουργική γραφή. Ως τον Δεκέμβριο του 2012, όταν ανεστάλη η λειτουργία του ΕΚΕΒΙ με απόφαση του τότε αναπληρωτή υπουργού Πολιτισμού Κώστα Τζαβάρα, το ΕΚΕΒΙ προσέφερε ένα οργανωμένο πρόγραμμα μαθημάτων δημιουργικής γραφής. Το φθινόπωρο του 2012 διεξάγονταν, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, σειρά εργαστηρίων δημιουργικής γραφής για το διήγημα και το μυθιστόρημα, όπως επίσης για τις τεχνικές της αφήγησης, την ποίηση και το παιδικό βιβλίο, με τη μορφή παραδοσιακής αλλά και εξ αποστάσεως διδασκαλίας.
Τα τελευταία χρόνια, τα ΕΔΓ ακμάζουν στην αστική Ελλάδα, ειδικά στην Αθήνα, συχνά στο περιβάλλον μεγάλων εκδοτικών οίκων και βιβλιοπωλείων. Η κρίση ίσως δεν είναι αμέτοχη του φαινομένου αυτού. Με την αγορά του βιβλίου σε διαρκή ύφεση, βιβλιοπώλες, συγγραφείς και εκδότες αναζητούν εναλλακτικούς τρόπους για την προσέλκυση εισοδημάτων. Η υλική υποδομή είχε δημιουργηθεί στη δεκαετία της ευμάρειας, 1997-2007, όταν η μεγάλη ανάπτυξη της αγοράς του βιβλίου επέτρεψε σε επιχειρηματίες του χώρου (π.χ., Ιανός, Μεταίχμιο, Πατάκης, Ψυχογιός κ.ά.) να επενδύσουν σε μεγάλες εκτάσεις και σε ευρύχωρα γραφεία-πολυχώρους τα οποία μπορούν να έχουν ποικίλες ψυχαγωγικές και εκπαιδευτικές χρήσεις.
ΕΔΓ, εκδότες και πανεπιστήμιο

Το Μεταίχμιο εγκαινίασε ένα ΕΔΓ το 2007, ο Πατάκης το 2011 και τα βιβλιοπωλεία Ιανός στην Αθήνα το 2013. Μικρότεροι εκδότες (Gutenberg, Τόπος, Νεφέλη) και μικρότερα βιβλιοπωλεία (Λεξικοπωλείον κ.ά.), καθώς και λογοτεχνικές επιθεωρήσεις (Bookpress, Διαβάζω, Ποιητικά, Eντευκτήριον), έκαναν το ίδιο τα τελευταία πέντε χρόνια. Το Μικρό Πολυτεχνείο στο Θησείο προσφέρει μαθήματα δημιουργικής γραφής με την ποιήτρια Χριστίνα Οικονομίδου από το 2003 και ο πεζογράφος Κωνσταντίνος Τζαμιώτης είχε ιδρύσει ΕΔΓ στο περιοδικό Highlights το 2004. Μαθήματα δημιουργικής γραφής προσφέρονται επίσης στον χώρο πολιτισμού και ψυχαγωγίας Dasein και στην «κυψέλη πολιτισμού, γνώσης και δημιουργίας» Ανοιχτή Τέχνη.
Ο βίος των ΕΔΓ συχνά είναι βραχύς και η ποικιλία τους εντυπωσιακή. Υπάρχουν ΕΔΓ οργανωμένα με σταθερό πρόγραμμα σπουδών ανά έτος και άλλα με ποικιλία μαθημάτων που εναλλάσσονται: αστυνομική λογοτεχνία, μεταμοντέρνα μυθοπλασία, παιδικό βιβλίο, σενάριο. Στην ιστορία των ΕΔΓ οι συμμετέχοντες φαίνεται ότι μπορούν να επιλέξουν μαθήματα με παραδοσιακή διδασκαλία ή εξ αποστάσεως (π.χ., ΕΚΕΒΙ, Πατάκης, Ιανός κ.ά.). Προσφέρονται εντατικά εισαγωγικά μαθήματα για αρχαρίους, μαθήματα για προχωρημένους και ιδιαίτερα μαθήματα για τους ασκημένους στη δημιουργική γραφή. Υπάρχουν εργαστήρια για εξειδικευμένο κοινό, λ.χ. για εκπαιδευτικούς και καθηγητές Λογοτεχνίας. Οργανώνονται σύντομα προγράμματα για όσους δεν μπορούν να επενδύσουν χρόνο και χρήμα σε ένα πλήρες πρόγραμμα και θερινά εργαστήρια σε νησιά του Αιγαίου ή μίνι εργαστήρια στη διάρκεια τριημέρων και αργιών. Ο συγγραφέας Αρης Μαραγκόπουλος, ιδρυτής των εκδόσεων Τόπος, διδάσκει τα καλοκαίρια δημιουργική γραφή στην Ικαρία, ο Μισέλ Φάις έχει διοργανώσει ΕΔΓ στη Μεσσηνία και η Σώτη Τριανταφύλλου στην Κρήτη.
Αμερικανόφερτα μεν, τα ΕΔΓ δεν ευδοκιμούν στην Ελλάδα στο πλαίσιο του πανεπιστημίου, όπως στις ΗΠΑ και στη Βρετανία, όπου οι μελετητές του φαινομένου κάνουν λόγο για «πανεπιστημιοποίηση» της δημιουργικής γραφής.
Το μόνο ΕΔΓ που υλοποιείται μέχρι σήμερα εντός του πανεπιστημίου και οδηγεί σε αναγνωρισμένο τίτλο σπουδών είναι το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Δημιουργική Γραφή» του Τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στη Φλώρινα, το οποίο ίδρυσε ο ποιητής και καθηγητής Λογοτεχνίας Μίμης Σουλιώτης το 2008 και συντονίζει πλέον ο Τριαντάφυλλος Κωτόπουλος. Συνδεδεμένο με την εκπαίδευση και ειδικότερα την προσχολική και την πρωτοβάθμια είναι και το δεύτερο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Δημιουργική γραφή και εκδοτική παραγωγή για το παιδί: Από το σχολικό στο εξωσχολικό βιβλίο» που εγκαινιάζεται εφέτος στο Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), με συντονιστή τον Ανδρέα Καρακίτσιο.
Στα εργαστήρια, αντιθέτως, σε εκδοτικούς οίκους, βιβλιοπωλεία και κέντρα πολιτισμού συναντά κανείς πληθυσμό που ενδιαφέρεται λιγότερο για την απόκτηση πτυχίου και περισσότερο για την έκδοση βιβλίου. Αλλωστε, όπως σημειώνει ο Αλέξανδρος Ασωνίτης, που διδάσκει στην Ανοιχτή Τέχνη, «στους χώρους αυτούς υπάρχει ως υποψία μια έμμεση υπόσχεση για ενδεχόμενη έκδοση βιβλίου». Ετσι, δύο κουλτούρες οι οποίες στη συναφή αμερικανική βιβλιογραφία διαχωρίζονται σαφώς –ο κόσμος της Νέας Υόρκης, από τη μια, της πρωτεύουσας της εκδοτικής ζωής, και, από την άλλη, τα μεταπτυχιακά προγράμματα Δημιουργικής Γραφής στην αμερικανική ενδοχώρα, που δημιουργούν ευκαιρίες επαφών και πρόσβασης στον εκδοτικό κόσμο –στην Ελλάδα, στην Αθήνα, συγκλίνουν σε ένα ιδιότυπο ελληνικό μοντέλο.
Ποιοι διδάσκουν;

Ο πεζογράφος και ακαδημαϊκός Θανάσης Βαλτινός και ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος είναι επισκέπτες καθηγητές στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Δημιουργική Γραφή» στη Φλώρινα. Ο Στρατής Χαβιαράς διηύθυνε τα ΕΔΓ στο ΕΚΕΜΕΛ και στο ΕΚΕΒΙ και ο Βασίλης Αλεξάκης διδάσκει στον πολυχώρο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων. Η Ρέα Γαλανάκη δίδαξε στον Ιανό και η Μάρω Δούκα στον Πατάκη. Δύο ηλικιακές ομάδες συγγραφέων που εμφανίστηκαν τη δεκαετία του 1980 και τη δεκαετία του 1990 έχουν κάνει καριέρα στη δημιουργική γραφή και τα ονόματά τους απαντούν στο διδακτικό προσωπικό διαφόρων ΕΔΓ, ορισμένες φορές παράλληλα σε περισσότερα από ένα: Αλέξανδρος Ασωνίτης, Χάρης Βλαβιανός, Μανίνα Ζουμπουλάκη, Κώστας Κατσουλάρης, Ανδρέας Μήτσου, Αμάντα Μιχαλοπούλου, Σοφία Νικολαΐδου, Γιώργος Ξενάριος, Νίκος Παπανδρέου, Στρατής Πασχάλης, Βαγγέλης Ραπτόπουλος, Αλέξης Σταμάτης, Δημήτρης Στεφανάκης, Κωνσταντίνος Τζαμιώτης, Σώτη Τριανταφύλλου, Μισέλ Φάις, Χρήστος Χρυσόπουλος, Χρήστος Χωμενίδης κ.ά. Ο ποιητής και κριτικός λογοτεχνίας Κώστας Γ. Παπαγεωργίου διδάσκει ποίηση στο εργαστήριο δημιουργικής γραφής του περιοδικού Ποιητικά των εκδόσεων Γκοβόστη και ο Ευγένιος Αρανίτσης ανακοίνωσε το δικό του εργαστήριο τον περασμένο Απρίλιο.
Σε ορισμένες περιπτώσεις τα ΕΔΓ φαίνεται να λειτουργούν και ως είδος μαθητείας για νέους συγγραφείς που θέλουν να κάνουν καριέρα ως δάσκαλοι δημιουργικής γραφής. Ο Βαγγέλης Προβιάς (Λεξικοπωλείον), ο Γιώργος Παναγιωτίδης (www.dimiourgikigrafionline.com), o Δημήτρης Τανούδης είναι ορισμένες από αυτές τις περιπτώσεις, ενώ μια ομάδα πρώην μαθητών στα ΕΔΓ του ΕΚΕΒΙ έχουν συστήσει την κοπερατίβα δημιουργικής γραφής «Γομολάστιχα».
Ποιοι παρακολουθούν;

Με κόστος που φτάνει για έναν πλήρη κύκλο τα 250-300 ευρώ, είναι απορίας άξιον πώς είναι δυνατόν τα τελευταία χρόνια να γνωρίζει τόση ζήτηση η δημιουργική γραφή. Ποιοι είναι εκείνοι –γυναίκες οι περισσότερες –που από το υστέρημά τους διαθέτουν χρήματα για μια ασχολία πολυτελή όπως το γράψιμο; «Ολοι εκείνοι οι οποίοι είναι τόσο ζορισμένοι στην καθημερινότητά τους, που νιώθουν την ανάγκη να κάνουν κάτι ωραίο για τον εαυτό τους» λέει στο «Βήμα» η Σοφία Νικολαΐδου. «Εχω ακόμη και άνεργους μαθητές ή εργαζομένους που δουλεύουν για να μπορέσουν να πληρώσουν τα σεμινάρια» λέει ο Μισέλ Φάις, «είναι άνθρωποι οι οποίοι δεν θέλουν να επιτρέψουν στην κρίση να τους αποκόψει από τις επιθυμίες τους, από τον βαθύ πυρήνα τους». «H πίεση της κρίσης είναι τέτοια, που οι άνθρωποι δεν μπορούν να την αντέξουν μόνοι, νιώθουν την ανάγκη να μοιραστούν τις εμπειρίες και τα συναισθήματά τους με άλλους, την ανάγκη να εκφραστούν» εκτιμά ο Θανάσης Βαλτινός. Η Αμάντα Μιχαλοπούλου, που διδάσκει σε εργαστήρια από τη δεκαετία του 1990, συμφωνεί: «Οι άνθρωποι έχουν ιστορίες να πουν και φοβούνται ότι δεν ξέρουν πώς να τις πουν».
Ο Κώστας Κατσουλάρης, συγγραφέας, δάσκαλος σε ΕΔΓ και εκδότης του ψηφιακού περιοδικού για το βιβλίο Bookpress, διεξήγαγε έρευνα στο Διαδίκτυο το 2012 προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα για τους λόγους που κάνουν τα ΕΔΓ τόσο δημοφιλή. Κατέληξε: «Τα σεμινάρια δημιουργικής γραφής, όπως και τα πάσης φύσεως σεμινάρια με αφορμή τη λογοτεχνία και τα βιβλία, έχουν «ρεύμα» στις ημέρες μας… Πρώτα απ’ όλα, είναι μια νέα μορφή κοινωνικότητας που δεν συνδέεται με την κοινωνική επίδειξη και την ανώφελη διασκέδαση. Αισθάνεται κανείς ότι προσφέρει στον εαυτό του την επαφή με κάτι σημαντικό, εκτός της καθημερινής τύρβης, το οποίο μπορεί να μοιραστεί σε συνθήκες διαλόγου, συνύπαρξης, ήρεμης συντροφικότητας με άλλους ανθρώπους διαφορετικής ηλικίας, συχνά από διαφορετικά κοινωνικά περιβάλλοντα. Από μόνη της η συνθήκη αυτή έχει γίνει πολύτιμη και δυσεύρετη στις ημέρες μας». Το 2012 ο ποιητής Στρατής Πασχάλης, συντονιστής τότε του πρoγράμματος δημιουργικής γραφής στο ΕΚΕΒΙ, έγραφε πως το πρόγραμμα απέδειξε ότι «σε δύσκολους καιρούς κρίσης, απομόνωσης, στεγνού υλισμού και αδιεξόδων η γραφή μπορεί να ανοίξει παράθυρα στην ψυχή, στη γλώσσα και στην ευαισθησία, κινητοποιώντας τη δημιουργικότητα μέσα από τη γόνιμη πνευματική επικοινωνία».

Η επίδραση στη λογοτεχνία και στους θεσμούς της
Αν αφήσουμε στην άκρη την κοινωνική λειτουργία των ΕΔΓ, η αλλαγή της στάσης των εκδοτών απέναντι στο είδος του διηγήματος ίσως δεν είναι άσχετη με την πύκνωση των ΕΔΓ, πολλά από τα οποία οργανώνονται στη βάση του διηγήματος ως πρώτου βήματος στη συγγραφή μυθοπλασίας. Μια φουρνιά νέων συγγραφέων (Ιάκωβος Ανυφαντάκης, Σπύρος Γιανναράς, Γιώργος Κουτσούκος, Νίκος Κουφάκης, Χρήστος Κυθρεώτης, Γιώργος Μητάς, Νίκος Ξένιος, Χρήστος Οικονόμου, Γιάννης Παλαβός, Κάλλια Παπαδάκη, Δημοσθένης Παπαμάρκος, Ηλίας Παπαμόσχος, Ακης Παπαντώνης, Βασιλική Πέτσα, Κωνσταντίνος Πουλής, Βαγγέλης Προβιάς, Γιάννης Τσίρμπας, Πάνος Τσίρος, Βίκυ Τσελεπίδου κ.ά.) εμφανίζεται δυναμικά στο εκδοτικό προσκήνιο με το διήγημα και τη νουβέλα και οι εκδότες, όχι μόνο οι εκλεκτικοί μικροί εκδότες αλλά –αξιοσημείωτο –και οι μεγάλοι εμπορικοί εκδότες, δείχνουν όλο και περισσότερο πρόθυμοι να δημοσιεύσουν τα διηγήματά τους. Σύμφωνα με τα δεδομένα της Biblionet, κυκλοφόρησαν 123 συλλογές ελληνικών διηγημάτων το 2008, 127 το 2009, 152 το 2010, 206 το 2011, 153 το 2012, 170 το 2013 και 168 το 2014.
ΕΔΓ και νέοι συγγραφείς

Τα βραβεία πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα, που επίσης πυκνώνουν εντυπωσιακά την τελευταία πενταετία, δεν είναι ασύνδετα με τα ΕΔΓ και την επιθυμία που έχουν οι συμμετέχοντες σε αυτά να βρει η δουλειά τους ανταπόκριση, να δημοσιεύσουν κείμενό τους σε κάποιο περιοδικό, σε έναν συλλογικό τόμο, να συμμετάσχουν και να διακριθούν σε κάποιον διαγωνισμό. Το πρώτο βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα καθιερώθηκε από το περιοδικό Διαβάζω το 1996. Δεκατέσσερα χρόνια μετά, το 2010, με τον νέο νόμο περί Κρατικών Βραβείων, θεσπίζεται κρατικό βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα ως 35 ετών. Την επόμενη χρονιά τα περιοδικά Δέκατα και Poetix θεσπίζουν βραβείο για το καλύτερο χειρόγραφο νεοεμφανιζόμενου ποιητή στη μνήμη της ποιήτριας Κάτιας Γρηγορίου-Θεοχαράκη και το Συμπόσιο Ποίησης στην Πάτρα καθιερώνει τρία λογοτεχνικά βραβεία καλύτερου βιβλίου νέου ποιητή. Στη μνήμη του Γιάννη Βαρβέρη και του Μένη Κουμανταρέα η Εταιρεία Συγγραφέων θέσπισε βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου ποιητή το 2011 και μυθιστοριογράφου το 2014. Το λογοτεχνικό περιοδικό Κλεψύδρα απένειμε το πρώτο του Βραβείο νέου λογοτέχνη το 2013 για συγγραφείς ως 40 ετών και το 2015 το ηλεκτρονικό περιοδικό Ο Αναγνώστης απένειμε δύο ξεχωριστά βραβεία για πρωτοεμφανιζόμενο ποιητή και πεζογράφο.
Νέοι υποσχόμενοι συγγραφείς αναδύονται και τα ΕΔΓ έχουν παίξει τον ρόλο τους. Τον ρόλο αυτό περιέγραψε, μιλώντας στο «Βήμα» το περασμένο φθινόπωρο, ο νέος συγγραφέας Ακης Παπαντώνης, που φοίτησε σε κάποια από τα φυτώρια συγγραφέων. Δεν ήταν μόνο η διδασκαλία που στάθηκε σημαντική βοήθεια στον αγώνα του να γράψει, είπε, αλλά και η κοινότητα ομοτέχνων που δημιουργείται στα ΕΔΓ, όπου διαβάζουν ο ένας τα κείμενα του άλλου και ανταλλάσσουν εντυπώσεις, παρατηρήσεις, συμβουλές. Εκεί οι επίδοξοι συγγραφείς εκτίθενται για πρώτη φορά στην κριτική, πράγμα σημαντικό για την ωρίμαση και την εξέλιξη της συγγραφικής προσωπικότητάς τους.
Τα ΕΔΓ στη μυθοπλασία

Τα ΕΔΓ έχουν καθιερωθεί. Η άνθησή τους έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας σχετικής βιβλιακής παραγωγής. Στην αρχή ήταν μεταφράσεις από άλλες γλώσσες. Πλέον έχουμε και πρωτότυπες ελληνικές εκδόσεις. Οι παλαιότερες και περισσότερες επικεντρώνονται στη δημιουργική γραφή ως παιδαγωγικό εργαλείο κυρίως στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, υπάρχουν όμως και ορισμένα εγχειρίδια για ενηλίκους. Το πρόσφατο Πώς φτιάχνονται οι λέξεις (Μεταίχμιο, 2014) της Σοφίας Νικολαΐδου είναι ένας οδηγός δημιουργικής γραφής γραμμένος από μια έμπειρη συγγραφέα και διδάσκουσα στα ΕΔΓ που απευθύνεται σε ενηλίκους οι οποίοι ζητούν πρακτικές οδηγίες για την έκφραση και τη γραφή.
Προσφάτως, είδαμε επίσης την εμπειρία των ΕΔΓ να μετατρέπεται με τη σειρά της σε μυθοπλασία. Στο αυτοαναφορικό διήγημα «Ασκήσεις δημιουργικής Αντι-Γραφής» στη συλλογή του Αφήστε με να ολοκληρώσω (Πόλις, 2014) ο Γιώργος Γκόζης σατιρίζει τις δοκιμασίες μιας φοιτήτριας του Κύκλου Μεταπτυχιακών Σπουδών Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστημίου Δυτικής Ελλάδας στη Φλώρινα.
Στις μελλοντικές ιστορίες νεοελληνικής λογοτεχνίας τα ΕΔΓ θα πρέπει ασφαλώς να έχουν θέση διότι «τίθενται θέματα δημιουργίας μιας νέας «γενιάς» λογοτεχνών» υποστηρίζει ο Τριαντάφυλλος Κωτόπουλος, «ή καλύτερα σχολής, κινήματος, για να χρησιμοποιήσω όρους που θα σημασιοδοτούσαν διαφορετικά την ώσμωση που επιτυγχάνεται μέσω των συναντήσεων στα Εργαστήρια».
Τα ΕΔΓ επηρεάζουν, χωρίς αμφιβολία, τη λογοτεχνία που γράφεται. Η περίπτωση του διηγήματος που αναφέρθηκε παραπάνω είναι μια πρώτη ένδειξη. Το πώς επηρεάζουν, εσωτερικά, τους τρόπους της λογοτεχνικής γραφής έχει ήδη αρχίσει να διαφαίνεται. Δεν είναι ώρα να πούμε περισσότερα, κρατάμε όμως μια επισήμανση του Μισέλ Φάις που έχει τη σημασία της: «Στα ΕΔΓ οι μαθητευόμενοι δημιουργούν μια βιβλιοθήκη, μαθαίνουν να διαβάζουν καλή λογοτεχνία», κυρίως όμως «αποκτούν συνάφεια με κείμενα της ελληνικής λογοτεχνίας που αγνοούσαν ή φοβόντουσαν».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ