Αποστόλης Φωτιάδης
Εμποροι των συνόρων:
Η νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική επιτήρησης
Πρόλογος Ανδρέας Τάκης.
Εκδόσεις Ποταμός, 2015,
σελ. 196, τιμή 12 ευρώ

Στα τέλη Ιουνίου η ΕΕ εγκαινίασε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον των δουλεμπόρων που μεταφέρουν παράνομα πρόσφυγες και μετανάστες από τη Λιβύη στην Ιταλία. Αυτό είναι το μόνο μέτρο στο οποίο έχουν καταφέρει μέχρι στιγμής να συμφωνήσουν οι αρχηγοί κρατών των «28» –ούτε ίχνος σύμπνοιας, για παράδειγμα, στις ποσοστώσεις προκειμένου οι πρόσφυγες να κατανέμονται δίκαια σε όλη την ΕΕ και να μη συνωστίζονται μόνο σε Ελλάδα και Ιταλία. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον των δουλεμπόρων της διαδρομής Λιβύη – Ιταλία, εκτός από το ότι θα τους στείλουν όλους στην έτερη διαδρομή Τουρκία – Ελλάδα, επιβεβαιώνουν και τον Αποστόλη Φωτιάδη ο οποίος, στο βιβλίο του «Εμποροι των συνόρων» υποστηρίζει ότι το μεταναστευτικό ζήτημα αντιμετωπίζεται πρωτίστως ως ζήτημα ασφαλείας και στρατιωτικό.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα για την Ελλάδα η επιχείρηση «Ξένιος Ζευς» που εφάρμοσε επί κυβερνήσεως Σαμαρά ο τότε υπουργός Προστασίας του Πολίτη Νίκος Δένδιας. Ωστόσο, την ίδια στιγμή που οι ευρωπαίοι εταίροι επέκριναν την Ελλάδα για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα κέντρα κράτησης μεταναστών, έκλειναν τα μάτια στο γεγονός ότι «ήταν άμεσο αποτέλεσμα και δικών τους επιλογών».
Το βιβλίο είναι καταπέλτης εναντίον της αρμόδιας επιτρόπου για τους μετανάστες Σεσίλια Μάλμστρομ, την οποία διαδέχθηκε ο Δημήτρης Αβραμόπουλος στα τέλη του 2014. Οπως έχει δηλώσει και η ίδια σε εφημερίδα της Σουηδίας, χώρας καταγωγής της, γνώριζε ότι πριν από την άφιξή της στα διάφορα κράτη-μέλη, οι Αρχές καθάριζαν τα κέντρα για να φαίνονται στοιχειωδώς ανθρώπινα. Γνώριζε, αλλά συνέχιζε να παίζει αυτό το παιχνίδι. Η Επιτροπή γνώριζε επίσης για τις παράνομες επαναπροωθήσεις μεταναστών έξω από τα χωρικά ύδατα της ΕΕ αλλά είχε επιλέξει να μην αντιδρά.
Επικριτικό προς τη στρατιωτικοποίηση της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής, το βιβλίο καυτηριάζει ακόμη και τη «Mare Nostrum», πανάκριβη επιχείρηση που πραγματοποίησε η Ιταλία για έναν χρόνο, μετά το πολύνεκρο ναυάγιο στη Λαμπεντούζα. Επιχείρηση που ήταν μεν στρατιωτική, μηδένισε δε τους πνιγμούς προσφύγων στη Μεσόγειο. Οντως επρόκειτο για «μια άμβλυνση των ορίων μεταξύ στρατιωτικού και πολιτικού πεδίου», όπως γράφει το βιβλίο, αλλά τον σκοπό της, τη διάσωση ζωών, τον επιτέλεσε. Οταν τερματίστηκε –χαρακτηρίστηκε επικριτικά, μεταξύ άλλων, ως «άτυπη υπηρεσία φέρι-μποτ» -, οι πνιγμοί επέστρεψαν κατά εκατοντάδες.

«Η Ευρώπη κρατά το αρνητικό κομμάτι της «Mare Nostrum», τη στρατιωτικοποίηση των μεταναστευτικών ελέγχων, αποβάλλοντας το θετικό, τη διάσωση» γράφει ο Φωτιάδης. Με αφορμή τον έλεγχο των συνόρων για τους μετανάστες, η ΕΕ βάζει τις βάσεις για υπερσύγχρονα συστήματα αστυνόμευσης που θα ελέγχουν ακόμη και τα ίδια τα κράτη-μέλη αφού «όποιος δεν συμμορφώνεται θα μπορεί, έστω και προσωρινά, να απομονωθεί από το Σένγκεν».
Το βιβλίο παραθέτει αποδείξεις για τις στενές σχέσεις της Μάλμστρομ με τα λόμπι και τη βιομηχανία των εξοπλισμών ασφαλείας στη διάρκεια της θητείας της ως επιτρόπου Εσωτερικών και Μετανάστευσης. Δεν χαρίζεται καθόλου στη Frontex, η οποία έχει φοβερές αρμοδιότητες χωρίς ουσιαστικά να λογοδοτεί σε κανέναν (λογοδοτούν τα κράτη-μέλη των οποίων τις επιχειρήσεις η Frontex «συντονίζει»).
Τι προτείνει ο Φωτιάδης ενάντια στη δυναμική στρατιωτικοποίησης που έχει διαμορφωθεί στην ΕΕ; «Περισσότερη διαφάνεια και δημοσιογραφική έρευνα» για «να ανασχέσουν πολλές από τις αυθαιρεσίες που χαρακτηρίζουν αυτή την αλλαγή και να διεκδικήσουν ένα πολύ αυστηρότερο ρυθμιστικό πλαίσιο».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ