James Sallis
Στη λίμνη
Μετάφραση Κίκα Κραμβουσάνου.
Εκδόσεις Πόλις, 2015,
σελ. 316, τιμή 15 ευρώ

Στο αστυνομικό αφήγημα υπάρχουν μια δολοφονία, κάποιοι ύποπτοι και ένας ή περισσότεροι ερευνητές που προσπαθούν να την εξιχνιάσουν. Συνήθως οι ερευνητές είναι αστυνομικοί αλλά δεν αποκλείονται οι ιδιωτικοί ντετέκτιβ, οι δημοσιογράφοι και κάθε άλλος ενδιαφερόμενος.

Ασφαλώς, οι αστυνομικοί είναι τα ιδανικότερα πρόσωπα για να παίξουν τον συγκεκριμένο ρόλο: ασκούν απλώς το επάγγελμά τους. Σήμερα η αστυνομική λογοτεχνία έχει ξεφύγει από τα καλούπια της κλασικής αφήγησης που επικεντρώνεται στη διαλεύκανση του εγκλήματος και ασχολείται πλέον με τους ήρωες: δράστες, θύματα ή ερευνητές.
Σε ορισμένα μυθιστορήματα πρωταγωνιστεί ένας αστυνομικός ή μια ομάδα αστυνομικών. Αυτό συμβαίνει και Στη λίμνη του Τζέιμς Σάλις (Ελενα του Αρκανσο, 1944), ο οποίος αφηγείται μεν μια ιστορία εγκλήματος αλλά εστιάζει την προσοχή του στον Τζον Τέρνερ, πρώην αστυνομικό, πρώην κατάδικο για ανθρωποκτονία και ψυχοθεραπευτή.
Ο Τέρνερ έχει μετακομίσει σε μια μικρή πόλη κοντά στο Μέμφις, όπου προσπαθεί να θάψει το παρελθόν του ζώντας σε μια καλύβα δίπλα σε μια λίμνη. Και ξαφνικά ο σερίφης Λόνι Μπέιτς τον καλεί να συμμετάσχει στην έρευνα για τη δολοφονία ενός περιπλανώμενου άντρα. Οι ανακρίσεις είναι διακριτικές και επίμοχθες. Στο τέλος, βεβαίως, όλα εξηγούνται, ο δράστης αποκαλύπτεται, ενώ ο κεντρικός ήρωας βιώνει ένα αίσθημα με μια δικηγόρο.
Ο Τέρνερ ως αφηγητής αναφέρεται στα πάθη του, στις αδυναμίες του, στις εμπειρίες του στη φυλακή (καταδικάστηκε για φόνο), όπου αντιμετώπισε το μίσος και την εκδικητικότητα λόγω του ότι ήταν αστυνομικός, με αποτέλεσμα να διαπράξει κι άλλον φόνο, ευρισκόμενος εν αμύνη. Κάνοντας συνεχή φλας μπακ, μιλάει για τη μοναξιά του και την προσπάθειά του να απομακρυνθεί από τον παλιό του εαυτό. Γύρω του κινούνται πρόσωπα τα οποία πασχίζουν να επιβιώσουν, στο προσκήνιο ή στο περιθώριο, σε ένα επαρχιακό περιβάλλον όπου κυριαρχούν η λανθάνουσα βία και τα ζωώδη ένστικτα που συνδέονται με τη γενετήσια συμπεριφορά.
Ο Τζέιμς Σάλις, έχοντας αφομοιώσει τα αμερικανικά και γαλλικά νουάρ μυθιστορήματα, μα και το πνεύμα σημαντικών ποιητών (Ιβ Μπονφουά, Πάμπλο Νερούδα), κατορθώνει να περιγράψει τη ζωή ενός ανθρώπου ο οποίος, ενώ διέπεται από ηθικές αρχές και από το αίσθημα του καθήκοντος, βλέπει τη ζωή του να καταστρέφεται αλλά και να επανέρχεται στην ομαλότητα χάρη στο πείσμα του. Κυρίως ενδιαφέρεται να σκιαγραφήσει ανθρώπους που έρχονται σε αντιπαράθεση με τον εαυτό τους και τον κόσμο που τους περιβάλλει και έχουν μάθει να σέβονται την περιουσία και την προσωπική ζωή των άλλων. Τέλος, ο Σάλις, ποιητής ο ίδιος και μουσικός –παίζει κιθάρα και μαντολίνο -, θέλοντας να δημιουργήσει την κατάλληλη ατμόσφαιρα, βάζει ως μουσική υπόκρουση στην ιστορία του –σαν να ήταν νουάρ ταινία –κομμάτια από μπλουζ, σουίνγκ, κάντρι μιούζικ, αλλά και από μια συμφωνία του Σιμπέλιους. Σίγουρα το μυθιστόρημα Στη λίμνη είναι από τα καλύτερα νουάρ που έχουμε διαβάσει τα τελευταία χρόνια.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ