Τεύκρος Μιχαηλίδης
Εγκλήματα δημοσιονομικής προσαρμογής
Εκδόσεις Πόλις, 2015, σελ. 268, τιμή 15 ευρώ

Το καινούργιο βιβλίο του Τεύκρου Μιχαηλίδη Εγκλήματα δημοσιονομικής προσαρμογής (υπότιτλος Επτά φωτογραφίες της κρίσης), στο οποίο πρωταγωνιστεί η υπαστυνόμος Ολγα Πετροπούλου, λάτρις των μαθηματικών, των πεζογραφημάτων του Μπόρχες και της μουσικής του Μάνου Χατζιδάκι, θα μπορούσε να είναι μυθιστόρημα. Δεν είναι όμως. Πρόκειται για έναν τόμο με επτά αυτοτελείς αστυνομικές ιστορίες που διαδραματίζονται στην Αθήνα, σε χωριό του Ολύμπου, στη Χίο, στην Εύβοια, στην Τήνο. Η ηρωίδα, η οποία εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο διήγημα «Περίπτωση αυτοδικίας» που περιελήφθη στη συλλογή αστυνομικών διηγημάτων Εγκλήματα 2 (Καστανιώτης, 2008), εδώ, στην καρδιά της κρίσης, την εποχή του Μνημονίου, βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σειρά δύσκολες υποθέσεις που συνδέονται με το κοινό έγκλημα, τους νεοναζί, την κρατική αυθαιρεσία και την τρομοκρατία. Καθεμιά από τις έξι ιστορίες περιέχει τουλάχιστον έναν φόνο (ορισμένες και περισσότερους), ενώ η έβδομη, η τελευταία, αναφέρεται σε ένα παρ’ ολίγον έγκλημα, τη δολοφονία του Προέδρου της Δημοκρατίας με βόμβα που οι δράστες θα ενεργοποιούσαν από μακριά. Κατ’ εξοχήν πολιτικό, το βιβλίο αναφέρεται στη σημερινή Ελλάδα. Οι ήρωες είναι αφανή πρόσωπα της δημόσιας ζωής (ο Μιχαηλίδης κατονομάζει και μερικούς γνωστούς, όπως οι Κοσκωτάς, Τσοχατζόπουλος, Τσουκάτος ή φωτογραφίζει άλλους, π.χ. τον Χριστοφοράκο της Siemens). Ολοι έχουν αναμειχθεί σε σκάνδαλα, μικρά ή μεγάλα: Ολυμπιακοί Αγώνες, εξοπλιστικά προγράμματα, δωροδοκίες στην Πολεοδομία, φακελάκια σε γιατρούς, μίζες και προμήθειες.

Στην πρώτη ιστορία γίνεται λόγος για το μαχαίρωμα ενός Ασιάτη από νεοναζί, οι οποίοι όμως δεν εντοπίζονται. Παρατηρούμε πως, εκτός από τον αθώο μετανάστη, οι άλλοι που δολοφονούνται είναι ταυτόχρονα θύματα και θύτες (στέλεχος του ΣΔΟΕ που χρηματίζεται, τοκογλύφος, κτηματομεσίτης, εφοριακός, μαθηματικός που εκβιάζει). Ενα σωρό επιφανείς πολίτες παρελαύνουν από τις σελίδες του βιβλίου (υποψήφιοι καθηγητές πανεπιστημίου, «κομματόσκυλα», πλουτίσαντες επί ΠαΣοΚ, καθηγητές και καθηγήτριες που κάνουν «αρπαχτές»), εκείνοι δηλαδή που έχουν προξενήσει ζημιά στην ελληνική κοινωνία.
Μολονότι η κεντρική ηρωίδα του είναι αστυνομικός, ο συγγραφέας δεν φαίνεται να τρέφει τα καλύτερα των αισθημάτων για το συγκεκριμένο επάγγελμα. Η Ολγα Πετροπούλου («Οργανο της τάξεως είσαι εσύ ή κουκουλοφόρος αντιεξουσιαστής;» της λέει ο ερωτικός της σύντροφος) μοιάζει με αρνί ανάμεσα στους συναδέλφους-λύκους, οι οποίοι την αντιπαθούν και ταυτόχρονα την ποθούν.
Με σπουδές στα μαθηματικά, καθηγητής στη Μέση Εκπαίδευση, συγγραφέας άρθρων και μελετών σχετικά με τη διδασκαλία των μαθηματικών (το πρώτο του δημοφιλές μυθιστόρημα, τα Πυθαγόρεια εγκλήματα, έχει μεταφραστεί σε αρκετές γλώσσες), ο Μιχαηλίδης μιλάει συχνά στο παρόν βιβλίο για την επιστήμη του, για αλγόριθμους, για σχήματα, για μαθηματικές ανακαλύψεις. Μάλιστα, βάζει την ηρωίδα του να λέει: «Τα μαθηματικά δεν έχουν λεφτά!». Κυπριακής καταγωγής, γεννημένος στην Αθήνα, δεν παραλείπει να θυμίσει το δράμα της Κύπρου, τόσο την τουρκική εισβολή του ’74 όσο και τη βρετανική κατοχή. Η φράση του «Ο παράδεισος των εγκληματιών είναι η Αγγλία», μολονότι αναφέρεται στη συγκεκριμένη χώρα ως καταφύγιο φοροφυγάδων και άλλων, στην ουσία παραπέμπει στην εποχή που η Βρετανία δολοφονούσε κυπρίους αγωνιστές. Γραμμένο με καυστική διάθεση, το Εγκλήματα δημοσιονομικής προσαρμογής (τίτλος βεβαίως ειρωνικός), φανερώνει την πρόθεση του συγγραφέα να θίξει με ανάλαφρο τρόπο κάποια ζητήματα που οδηγούν στο έγκλημα. Αποκαλύπτει επίσης την επιθυμία του να «τιμωρήσει» μερικούς από εκείνους που έφτασαν την Ελλάδα στα όρια της οικονομικής και κοινωνικής καταστροφής, έστω και αν στις ιστορίες του δεν αποδίδεται πάντα δικαιοσύνη.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ