Ντένις Λεχέϊν
Εκείνη τη μέρα
Μετάφραση Φίλιππος Χρυσόπουλος.
Εκδόσεις Κέδρος, 2014,
σελ. 776, τιμή 22 ευρώ

Η Ιστορία τα τελευταία χρόνια τροφοδοτεί με γεγονότα και ήρωες την αστυνομική λογοτεχνία, είδος που μπορεί να περιγράψει καλύτερα ή πιο γλαφυρά ή πιο παραστατικά σημαντικές στιγμές στην πορεία των εθνών και της ανθρωπότητας. Το έχει δοκιμάσει με επιτυχία ο Τζέιμς Ελρόι στις ΗΠΑ και ο Μορίς Ατιά στη Γαλλία. Το συνεχίζει ο Ντένις Λεχέιν (Βοστώνη, 1965), αφηγούμενος με δεξιοτεχνία τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες σε μια κρίσιμη περίοδο της αμερικανικής ιστορίας. Ο συγγραφέας είναι αρκετά δημοφιλής. Μερικά βιβλία του έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο από κορυφαίους σκηνοθέτες όπως ο Μάρτιν Σκορσέζε και ο Κλιντ Ιστγουντ, ενώ έχει γράψει σενάρια για τις εξαιρετικές τηλεοπτικές σειρές The Wire και Broadwalk Empire. Στο Εκείνη τη μέρα (πρωτότυπος τίτλος The Given Day), κάνοντας μια υπέρβαση στη θεματική του και ένα άλμα στον χρόνο, μας μεταφέρει στη Βοστώνη στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1918 και 1919. Χρησιμοποιώντας το λιτό ύφος της αστυνομικής λογοτεχνίας, βάζοντας μια ομάδα αστυνομικών να πρωταγωνιστούν, αφηγείται μια ενδιαφέρουσα ιστορία που είναι περισσότερο ιστορική-πολιτική-κοινωνική παρά αστυνομική.

Κεντρικοί ήρωες είναι δύο: ένας μαύρος και ένας λευκός. Ο πρώτος, ο Λούθερ Λόρενς, δολοφονεί έναν νονό του εγκλήματος στην Τάλσα και αφού εγκαταλείπει την έγκυο σύζυγό του καταφεύγει στη Βοστώνη, όπου βρίσκει δουλειά στην οικογένεια Κόφλιν. Ο δεύτερος, ο Ντάνι Κόφλιν, είναι αστυνομικός και επιφορτίζεται με την καταδίωξη επικίνδυνων κομμουνιστών και αναρχικών. Ωστόσο, τα οικονομικά και άλλα προβλήματα των αστυνομικών είναι τόσο μεγάλα που οργανώνεται στο συνδικαλιστικό τους σωματείο. Στο μεταξύ, περνάει δύσκολα στην ερωτική του σχέση με τη Νόρα, μια Ιρλανδή που εργάζεται στο σπίτι του και τον αναγκάζει να συγκρουστεί με τους δικούς του.
Είναι η εποχή που ολόκληρος ο κόσμος βράζει. Ο κάιζερ της Γερμανίας καταπατάει την Ευρώπη, οι αναρχικοί ρίχνουν βόμβες στις χώρες τους, οι λαοί πεθαίνουν στα χαρακώματα και στις πορείες έξω από τα εργοστάσια. Στη Ρωσία οι μπολσεβίκοι του Λένιν έχουν γκρεμίσει το τσαρικό καθεστώς, έχουν εκτελέσει την οικογένεια του τσάρου και εδραιώνονται στην εξουσία, ενώ ο φόβος για την επικράτηση του κομμουνισμού στην Ευρώπη και στον κόσμο έχει τρομάξει τους αστούς και τους βασιλιάδες που κυβερνούν. Στις ΗΠΑ οι Αρχές ετοιμάζουν απελάσεις και συλλήψεις ριζοσπαστικών στοιχείων, αλλά και υπόπτων μεταναστών (Σλάβων, Ιταλών, Εβραίων) για να αποσοβηθεί ο κίνδυνος επανάστασης. Η μοναδική δύναμη που μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τους επαναστάτες που ήρθαν στην Αμερική και ξεσηκώνουν τους εργαζομένους είναι οι δυνάμεις της τάξης. Αλλά κι αυτές βρίσκονται εν βρασμώ: οι συνδικαλιστές της αστυνομίας της Βοστώνης αποφασίζουν απεργία για τις 9 Σεπτεμβρίου 1919.
Στην πλοκή του επικού αυτού μυθιστορήματος, μαζί με τους επινοημένους ήρωες, πρωταγωνιστούν και πραγματικά πρόσωπα: ο δήμαρχος της Βοστώνης, ο αρχηγός της αστυνομίας, ο υπουργός Δικαιοσύνης. Ορισμένοι είναι γνωστοί παγκοσμίως, όπως ο δικηγόρος Τζον Εντγκαρ Χούβερ, μετέπειτα ιδρυτής και διευθυντής του FBI, και ο πολιτικός Κάλβιν Κούλιτζ, τότε κυβερνήτης της Μασαχουσέτης και αργότερα πρόεδρος των ΗΠΑ.
Δεν είναι καθόλου τυχαία η επιλογή από τον Ντένις Λεχέιν του μαύρου και του λευκού ως ηρώων. Μέσω αυτών επιχειρεί να μιλήσει για τις φυλετικές διακρίσεις που ενδημούσαν τότε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όταν οι λευκοί έβλεπαν με καχυποψία την κοινωνική ανέλιξη των μαύρων (τους αποκαλούσαν «αράπηδες» και θεωρούσαν πως ήταν σαν χιμπαντζήδες που κρέμονταν στα δέντρα). Η σκληρότητα και το μίσος χαρακτήριζαν τους πιο ακραίους από τις δύο κοινότητες, τη μαύρη και τη λευκή, οι οποίοι κάποια στιγμή συνασπίστηκαν για να προστατεύσουν την πατρίδα τους από τους τρομοκράτες και τους «μπολσεβίκους», δηλαδή όσους νόμιζαν ότι την απειλούν.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ