Νίκος Ορδουλίδης
H δισκογραφική καριέρα
του Βασίλη Τσιτσάνη (1936-1983)
Ανάλυση της μουσικής του και
τα προβλήματα της έρευνας
στην ελληνική λαϊκή μουσική

Επιμέλεια Κώστας Βλησίδης,
Πρόλογος Γιώργος Νταλάρας.
Εκδόσεις Ιανός ο μελωδός,
σελ. 312, τιμή 15 ευρώ

Δεν είναι συνηθισμένο μια διπλωματική εργασία να έχει ως αντικείμενό της το λαϊκό τραγούδι ή, για να είμαστε περισσότερο ακριβείς, την ελληνική λαϊκή μουσική. Ο Νίκος Ορδουλίδης, με σπουδές στο University of Leeds στην Αγγλία (διδακτορικό στη Λαϊκή Μουσικολογία και Μεταπτυχιακό στο Κλασικό Τραγούδι) και στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (Πτυχίο Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης με ειδίκευση στη Βυζαντινή Μουσική), το έπραξε. Ασχολήθηκε μάλιστα με την καριέρα-πορεία του Βασίλη Τσιτσάνη, θέλοντας όχι μόνο να παρουσιάσει το ογκωδέστατο έργο του συνθέτη αλλά και να θέσει ερωτήματα για την έρευνα της ελληνικής λαϊκής μουσικής.

Το ζητούμενο δεν είναι αν τα κατάφερε αλλά το γεγονός ότι βάζει την έρευνα (για το λαϊκό τραγούδι και τους δημιουργούς του) σε νέα βάση συνδυάζοντας τρία διαφορετικά επίπεδα ανάγνωσης: το μουσικό, το κοινωνικό και το ανθρωπολογικό. Ο Νίκος Ορδουλίδης βάζει τις βάσεις για την τεκμηρίωση του όρου «λαϊκή μουσικολογία» με αφορμή τον Βασίλη Τσιτσάνη. Εναν πολυγραφότατο δημιουργό με 550 και πλέον ηχογραφήσεις στο ενεργητικό του, ο οποίος για τον συγγραφέα δημιούργησε το «νέο σώμα» του λαϊκού τραγουδιού. Οπως αναφέρει μάλιστα ο επιμελητής της έκδοσης, η ζωή και το έργο του Βασίλη Τσιτσάνη έχουν καλυφθεί ερευνητικά σε ικανοποιητικό βαθμό έως σήμερα. «Εκεί όπου διαπιστωνόταν ένα κενό, αυτό είχε να κάνει με την καθαρά μουσικολογική προσέγγιση του έργου του». Αυτή η προσέγγιση πραγματώθηκε με την κατάρτιση μιας αναλυτικής, ακριβούς, συστηματικά οργανωμένης δισκογραφίας του Β. Τσιτσάνη με όλα τα συνοδευτικά στοιχεία πληροφόρησης, με αποτέλεσμα ο συγγραφέας να οδηγηθεί στη δημιουργία της Ηλεκτρονικής Βάσης Δεδομένων Τσιτσάνης (www.tsitsanis-database.com) και να θέσει τις βάσεις για ανάλογες έρευνες στη συνέχεια.
O Νίκος Ορδουλίδης στο έργο του αναλύει επίσης επιλεγμένες ηχογραφήσεις από το σύνολο της καριέρας του καταγράφοντας τις αλλαγές στη δομή, στα όργανα, στην ηχητική υφή, στο ηχόχρωμα, στον ρυθμό, στην αρμονία και στους δρόμους-κλίμακες. Καίριο επίσης σημείο της έρευνας είναι ότι ο προσδιορισμός κάθε μεγάλης αλλαγής στο ύφος του με αναφορά στα μουσικά, ιστορικά, κοινωνικά και πολιτιστικά συμφραζόμενα διευθετεί ζητήματα που αφορούν την εξέλιξη του ελληνικού αστικού λαϊκού στυλ.
Η διατριβή-έρευνα έχει οργανωθεί ως εξής: εξετάζεται η εξέλιξη των σπουδών στη λαϊκή μουσικολογία και ρεμπετολογία. Ακολούθως ασχολείται με τις ιστορικές ηχογραφήσεις και με πολλές από τις διαστάσεις τους, με τους ελληνικούς λαϊκούς τρόπους (δρόμους), ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα –όπως τα θεωρεί ο συγγραφέας –στο ρεμπετολογικό πεδίο της έρευνας και σημαντικό για την κατανόηση της βάσης της συνθετικής τεχνοτροπίας του Τσιτσάνη. Τα επόμενα κεφάλαια πραγματεύονται τους ελληνικούς λαϊκούς ρυθμούς, για να κλείσει το έργο με την κατάθεση των συμπερασμάτων.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ