Dashiell Hammett
Το γυάλινο κλειδί
Μετάφραση Χίλντα Παπαδημητρίου.
Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2014,
σελ. 412, τιμή 14,40 ευρώ

Tο να διαβάζει και να ξαναδιαβάζει κανείς έργα που έχουν γραφτεί τον περασμένο αιώνα, εκεί γύρω στο 1930, όταν το μεγάλο χρηματιστηριακό κραχ του 1929 τροφοδότησε με ιδέες την αμερικανική λογοτεχνία, είτε τη «σοβαρή» (βλέπε τα Σταφύλια της οργής του Τζον Στάινμπεκ) είτε τη «λαϊκή» των pulp περιοδικών, όπως η Black Mask, αποτελεί αναγνωστική απόλαυση. Η έκδοση του μυθιστορήματος του Χάμετ Το γυάλινο κλειδί που κυκλοφόρησε το 1931, ενώ είχε δημοσιευτεί έναν χρόνο νωρίτερα στο προαναφερθέν περιοδικό, θα χαροποιήσει τους αναγνώστες, δεδομένου ότι η τελευταία μετάφραση του βιβλίου στην ελληνική γλώσσα έγινε το 1989. Το μυθιστόρημα δεν είναι τόσο γνωστό όσο το Γεράκι της Μάλτας με ήρωα τον εμβληματικό ιδιωτικό Σαμ Σπέιντ, ούτε τόσο βίαιο όσο Ο κόκκινος θερισμός με ήρωα τον επίσης ιδιωτικό ντετέκτιβ Κοντινένταλ Οπ. Εντάσσεται όμως στα μυθιστορήματα που άλλαξαν εκ βάθρων την αστυνομική λογοτεχνία.

Ο ήρωας στο Γυάλινο κλειδί, ο Νεντ Μπόμοντ, δεν είναι ιδιωτικός ντετέκτιβ, δεν έχει δικό του γραφείο, συνεργάζεται όμως με τον περιφερειακό εισαγγελέα ως ειδικός ερευνητής. Χαρτοπαίκτης, ιπποδρομιάκιας, μ’ ένα όπλο στην τσέπη, ο Μπόμοντ καπνίζει πούρο και πίνει ουίσκι, προσπαθώντας να βοηθήσει τον φίλο του, τον Πολ Μάντβιγκ, επιχειρηματία που κατασκευάζει δημόσια έργα (στην ουσία, ελέγχει μια πόλη στην Ανατολική Ακτή), ο οποίος κατηγορείται ότι δολοφόνησε τον γιο του γερουσιαστή Ραλφ Χένρι. Οι εκλογές πλησιάζουν και ο επιχειρηματίας πρόκειται να συνδράμει τον γερουσιαστή στην επανεκλογή του και ταυτόχρονα να συμπεθεριάσει μαζί του, καθώς συνδέεται αισθηματικά με την κόρη του. Ολοι, φίλοι και εχθροί, ακόμα και η ίδια του η κόρη, θεωρούν τον Μάντβιγκ ένοχο, εκτός από τον Μπόμοντ που ρισκάρει τη ζωή του για να αποκαλύψει την αλήθεια.
Οι βασικοί ήρωες του μυθιστορήματος ανήκουν στην καλή κοινωνία, στην «άρχουσα τάξη», όπως θα έλεγε και ο Ντάσιελ Χάμετ, μέλος του κομμουνιστικού κόμματος των ΗΠΑ, στόχος της αντικομμουνιστικής εκστρατείας του γερουσιαστή Τζόζεφ Μακ Κάρθι. Είναι ένα διαχρονικό μυθιστόρημα (μεταφέρθηκε δύο φορές στον κινηματογράφο, το 1935 και το 1942), που ταιριάζει σε όλες τις χώρες και όλες τις εποχές, ένα μυθιστόρημα με γενναίους άνδρες και ερωτεύσιμες γυναίκες, όπου καταδικάζεται η απληστία του χρήματος και εκθειάζεται η ανδρική φιλία.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ