Τον Φεβρουάριο του 2005 ο Γεώργιος Ζάχος, τότε γενικός διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, αποχωρούσε από τα καθήκοντά του με τη λήξη της τριετούς θητείας του. Στη θέση τον διαδέχθηκε ο Φίλιππος Τσιμπόγλου, τον Φεβρουάριο του 2014. Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (ΕΒΕ), στην οποία φυλάσσεται το Αρχείο των Αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης και το Αρχείο του εθνικού ποιητή μας, η οποία είναι υπεύθυνη διά νόμου για την απογραφή της βιβλιακής παραγωγής της χώρας, παρέμενε στο μεταξύ χωρίς γενικό διευθυντή. Ο διορισμός του τώρα είναι είδηση. Ο διορισμός του με εννέα χρόνια καθυστέρηση είναι σκάνδαλο. Στο μεσοδιάστημα άλλαξαν πέντε κυβερνήσεις. Περίοδοι οικονομικής ευμάρειας και μια σειρά ευρωπαϊκών προγραμμάτων ανάπτυξης που θα μπορούσε να έχει αξιοποιήσει η ΕΒΕ για να γίνει μια δυναμική ερευνητική βιβλιοθήκη με εθνικό ρόλο ήλθαν και παρήλθαν. Η πολιτεία αδιαφόρησε προκλητικά και φτάσαμε σήμερα, με μοχλό πίεσης τη μεγάλη δωρεά του κτιρίου της νέας Εθνικής Βιβλιοθήκης που κατασκευάζεται στο Φάληρο από το Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», να αποτελεί είδηση το αυτονόητο: ο διορισμός γενικού διευθυντή σε ένα υψηλού προφίλ εθνικό ίδρυμα παιδείας και πολιτισμού.
«Είμαι ικανοποιημένος που το πρώτο ουσιαστικό ζήτημα που θέσαμε, το θέμα του διορισμού γενικού διευθυντή, πραγματοποιήθηκε» μας είπε ο πρόεδρος του τελευταίου εφορευτικού συμβουλίου της ΕΒΕ Σταύρος Ζουμπουλάκης. Για τη θέση, η οποία προκηρύχθηκε τον περασμένο Ιούλιο, υποβλήθηκαν δεκαπέντε αιτήσεις. Τα απαραίτητα τυπικά προσόντα πληρούσαν τρεις υποψήφιοι, οι οποίοι κλήθηκαν σε συνέντευξη κατόπιν της οποίας η επιτροπή αξιολόγησης κατέληξε ομόφωνα στην επιλογή του Φίλιππου Τσιμπόγλου. Με αργοπορία αρκετών μηνών, ο διορισμός του ανακοινώθηκε στο ΦΕΚ ΥΟΔΔ 68/2014 της 14ης Φεβρουαρίου: θητεία τριετής με δυνατότητα ανανέωσης για μία φορά και ετήσιες απολαβές 43.500 ευρώ.
Επιστήμων του βιβλίου και διοικητικός


Μικρασιατικής καταγωγής, γεννημένος στη Θεσσαλία, απόφοιτος του Οικονομικού Τμήματος της ΑΣΟΕΕ και διδάκτωρ Βιβλιοθηκονομίας-Επιστήμης Πληροφόρησης του Τμήματος Αρχειονομίας και Βιβλιοθηκονομίας του Ιονίου Πανεπιστημίου με τη διατριβή «Συνεργασία επιστημονικών βιβλιοθηκών σε ψηφιακό περιβάλλον. Μια συστημική προσέγγιση της ελληνικής πραγματικότητας», ο 57χρονος Φίλιππος Τσιμπόγλου εργάστηκε στο διάστημα 1983-1999 στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης συντονίζοντας προγράμματα διασύνδεσης, ψηφιοποίησης και ανάπτυξης των βιβλιοθηκών και από το 1999 διευθύνει τη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Κύπρου. Τα πρώτα σχόλια στους κύκλους των επιστημόνων των βιβλιοθηκών ήταν θετικά και φαίνεται ότι ο νέος διευθυντής της ΕΒΕ απολαμβάνει την εκτίμηση των συναδέλφων του. Του αναγνωρίζουν ότι διαθέτει τα επιστημονικά προσόντα, τις διοικητικές ικανότητες, την εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες και την εμπειρία στη διασύνδεση των βιβλιοθηκών που απαιτεί η θέση του διευθυντή μιας εθνικής βιβλιοθήκης στην ψηφιακή εποχή. Πλεονέκτημα εκτιμάται η επί δεκαπενταετία παραμονή του εκτός Ελλάδας και το γεγονός ότι δεν προέρχεται από την υπαλληλική οικογένεια της ΕΒΕ και επομένως αναλαμβάνει τα καθήκοντά του χωρίς προσκόμματα από προηγούμενες συμπάθειες ή αντιπάθειες.
Παραλαμβάνει ένα δημόσιο ίδρυμα με ετήσιο προϋπολογισμό για το 2014 –χωρίς τη μισθοδοσία του προσωπικού –292.000 ευρώ, από τα οποία τα 243.000 ευρώ καταβάλλονται στο τοκοχρεολύσιο προς την Εθνική Τράπεζα για το δάνειο με το οποίο αγοράστηκε το 2008 το κτίριο του Βοτανικού. Το μόνιμο προσωπικό της ΕΒΕ αριθμεί 48 υπαλλήλους και τα τεκμήριά της δεν έχουν καταγραφεί. Με αυτά τα δεδομένα, ο νέος διευθυντής καλείται να σχεδιάσει και να υλοποιήσει το τεράστιο έργο της μεταστέγασης της ΕΒΕ στο νέο κτίριο εξασφαλίζοντας στο ίδιο διάστημα και τη στοιχειώδη κανονική λειτουργία της.
Μιλώντας μας από την Κύπρο όπου τον αναζητήσαμε ο Φίλιππος Τσιμπόγλου επιφυλάχθηκε να αναφερθεί σε συγκεκριμένα ζητήματα ωσότου οριστικοποιηθούν οι διαδικασίες του διορισμού του, έχει όμως γνώση της κατάστασης. «Η αναβάθμιση της ΕΒΕ δεν είναι ενός ανθρώπου δουλειά» μας είπε. «Δεν είναι δυνατόν με αυτόν τον προϋπολογισμό να γεμίσει με τις λειτουργίες μιας εθνικής βιβλιοθήκης ένα κτίριο που πληρώνει κάποιος τρίτος. Χρειάζεται να δεσμευθεί και η πολιτεία και να υπάρξει ένα δομημένο στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης προκειμένου να οργανωθεί μια σύγχρονη εθνική βιβλιοθήκη». Είναι χρέος μας, πιστεύει, προς τις επόμενες γενιές και προς τον απανταχού Ελληνισμό, διότι «ο ρόλος της ΕΒΕ δεν περιορίζεται μέσα στα όρια της Ελλάδας, από αυτήν περιμένουν οι Ελληνες της ομογένειας, όπου υπάρχουν ελληνικά σχολεία και κέντρα ελληνικών σπουδών».
Το Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» και οι Κασσάνδρες
Εν αναμονή του διορισμού του νέου διευθυντή και δρομολογώντας τις προπαρασκευαστικές διαδικασίες για τη μεταστέγαση, η ΕΒΕ υπέγραψε συμφωνία συνεργασίας με τον οργανισμό Future Library τον οποίο χρηματοδοτεί το Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» προκειμένου να αναλάβει τη δαπάνη του εξοπλισμού και της στελέχωσης ομάδας παλαιογράφων που θα αναλάβει την απογραφή των χειρογράφων της ΕΒΕ, «την πρώτη φυσική απογραφή», όπως τονίζει ο πρόεδρος του εφορευτικού συμβουλίου της.
Η συνεργασία αυτή, ευπρόσδεκτη από το υπουργείο Παιδείας, αντιμετωπίστηκε με καχυποψία από την αξιωματική αντιπολίτευση. Σε πρόσφατη συζήτηση που διοργάνωσε το Τμήμα Βιβλίου του ΣΥΡΙΖΑ για τις δημόσιες βιβλιοθήκες, εκφράστηκαν απόψεις περί πολιτιστικού ιμπεριαλισμού με όχημα τη χορηγία του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος», περί παρέμβασης του Ιδρύματος σε όλους τους τομείς που αφορούν την ΕΒΕ πέρα από το κτιριακό και περί αλλοίωσης του χαρακτήρα της ως εθνικής βιβλιοθήκης. Πέρασαν πολλές δεκαετίες κατά τις οποίες το ελληνικό κράτος είχε τη δυνατότητα να οργανώσει μια σοβαρή Εθνική Βιβλιοθήκη με δημόσια χρήματα, αλλά αυτό δεν έγινε και είναι μοίρα της ΕΒΕ να ανασταίνεται από δωρεές ιδιωτών, όπως των αδελφών Βαλλιάνων που χρηματοδότησαν την ανέγερση του νεοκλασικού κτιρίου της Πανεπιστημίου. Ο νέος διευθυντής θα κληθεί να διαχειριστεί εκτός από τα πρακτικά προβλήματα και τις αντιδράσεις αυτές προς την επίτευξη μιας διακομματικής συστράτευσης στον σκοπό της δημιουργίας μιας εθνικής βιβλιοθήκης αντάξιας της πολιτισμικής μας ιστορίας για την οποία μας αρέσει να επαιρόμαστε.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ