Θάνος Δραγούμης
Μαύρη Αυγή
Εκδόσεις Ψυχογιός, 2013,
σελ. 518, τιμή 17,70 ευρώ

Ο Θάνος Δραγούμης, γνωστός συγγραφέας δώδεκα μυθιστορημάτων για μεγάλους και τριών για παιδιά, δημοσιευμένων με το πραγματικό του όνομα, εμφανίστηκε πριν από δύο χρόνια με το Σφαγείο Σαλονίκης, ένα πολύ σκληρό και βίαιο αστυνομικό μυθιστόρημα (έχει «ευρηματική πλοκή, ξέφρενη δράση και ανατροπές» γράφαμε στα «βιβλία» στις 13 Μαρτίου 2011), με πρωταγωνιστή-αφηγητή τον αστυνόμο Ασλάνογλου που διαδραματίζεται τον καιρό της Κατοχής, το 1943, στη Θεσσαλονίκη. Ο ήρωας εκείνος, ο οποίος εξιχνιάζει εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου, σύμφωνα με τον συγγραφέα του, θα εμφανιζόταν αργότερα και σε άλλα δύο βιβλία, μια τριλογία που θα συνεχιζόταν με ιστορίες στα Δεκεμβριανά και στον Εμφύλιο.

Κατά κάποιον τρόπο, θα θύμιζε την περίφημη Τριλογία του Βερολίνου του Φίλιπ Κερ. Οι συνθήκες όμως στην Ελλάδα έχουν αλλάξει δραματικά και ο Θάνος Δραγούμης αποφάσισε να εγκαταλείψει τα συγγραφικά του σχέδια. Θέλοντας να μιλήσει για την Ελλάδα της κρίσης, της παράνοιας, του διχασμού, μα κυρίως της κρίσης «της απλής λογικής», όπως γράφει στον πρόλογό του, άφησε στην άκρη την Ιστορία, έπιασε την επικαιρότητα και έγραψε τη Μαύρη Αυγή.
Ετσι έχει επιτύχει μια πρωτιά: το Μαύρη Αυγή είναι το πρώτο ελληνικό μυθιστόρημα με θέμα τη Χρυσή Αυγή (ήδη έχουν κυκλοφορήσει μερικά ενδιαφέροντα βιβλία που μελετούν το φαινόμενο της συγκεκριμένης εθνικιστικής ή νεοναζιστικής οργάνωσης). Ευθύς εξαρχής, από το εξώφυλλο ακόμα (o τίτλος και η γραμματοσειρά του είναι χαρακτηριστικά), ο αναγνώστης καταλαβαίνει τον στόχο του συγγραφέα: θέλει να δείξει όσα συμβαίνουν στο προσκήνιο και το παρασκήνιο της ελληνικής πολιτικής ζωής με επίκεντρο τις δραστηριότητες του εν λόγω μορφώματος. Και παρά τη διευκρίνιση ότι το βιβλίο είναι προϊόν φαντασίας «τουλάχιστον ως προς τα ονόματα», οι προθέσεις του δεν κρύβονται. Πίσω από τα λογοτεχνικά ονόματα και το κοινοβουλευτικό κόμμα Χρυσός Πέλεκυς βρίσκονται τα πραγματικά ονόματα των ηγετών της Χρυσής Αυγής, οι δραστηριότητές τους και η προσωπική πολιτική ιστορία τους.
Στο μυθιστόρημα πρωταγωνιστούν δύο πρόσωπα, η Δάφνη Μαρόγλου, ιδιωτική ντετέκτιβ, λεσβία ως προς τις ερωτικές προτιμήσεις, και ο Τέλης Βερέμης, αστυνόμος με προϋπηρεσία μυστικού πράκτορα στο Σαράγεβο, την εποχή του γιουγκοσλαβικού εμφυλίου, μα και τραβεστί (βαλτού) στη λεωφόρο Συγγρού.
Η Δάφνη ανακαλύπτει στο κέντρο της υποβαθμισμένης και καταρρέουσας Αθήνας μια δολοφονημένη κοπέλα που κρατάει ένα μυστηριώδες σέρβικο μενταγιόν και ο Τέλης αναλαμβάνει να εξιχνιάσει το έγκλημα, μαζί με τα εγκλήματα που ακολουθούν: μιας δικηγόρου που βρίσκεται φουνταρισμένη στη θάλασσα, ενός περιθωριακού νεοναζιστή με φορτηγάκι που κομματιάζεται από τη βόμβα που κουβαλάει μπροστά στα γραφεία μιας πολυεθνικής εταιρείας, ενός στελέχους της ίδιας πολυεθνικής, ενός ιδιοκτήτη γραφείου ταξιδίων (κρατάει μια φωτογραφία), ενός φίλου του νεοναζιστή.

Νεκρά κορμιά ανδρών και γυναικών σωριάζονται στους δρόμους της Αθήνας, ενώ ο ίδιος ο Τέλης γίνεται στόχος σέρβων παρακρατικών και ψυχρών εκτελεστών. Και όλα αυτά εν μέσω στυγνών επιχειρηματιών, εμπόρων όπλων, διεφθαρμένων αστυνομικών, χρηματιζόμενων υπουργών (σχεδόν κατονομάζεται ο Ακης Τσοχατζόπουλος), οφσόρ εταιρειών, ακροαριστερών τρομοκρατών, πρώην πολιτικών προσφύγων στις ανατολικές χώρες που εμπλέκονται σε παράνομες ενέργειες,

Εδώ χρειάζεται μια επισήμανση. Στην προσπάθειά του να τα βάλει με τους «ακραίους» του πολιτικού φάσματος ώστε να εξισορροπήσει τις πιθανές αντιδράσεις (ανεξάρτητα αν συμφωνεί ή όχι με την επίσημη κυβερνητική γραμμή «των δύο άκρων»), ο συγγραφέας δίπλα στη ναζιστική οργάνωση Χρυσός Πέλεκυς βάζει την αναρχική/αριστερίστικη ομάδα Κόκκινοι Πυρήνες του Ολέθρου που σκοτώνει αθώους πολίτες, κραυγάζοντας παρανοϊκά ιδεολογήματα. Στο πλαίσιο αυτού του συμψηφισμού, αναφέρει και την υπόθεση του εμπρησμού της τράπεζας Μαρφίν της οδού Σταδίου που έχει αποδοθεί σε αντιεξουσιαστές. Σε κάθε περίπτωση, αν αφαιρέσουμε κάποια κοινότοπα σχόλια του τριτοπρόσωπου αφηγητή για τα συμβαίνοντα στη χώρα μας, όπως αυτό που αφορά τους δημοσιογράφους-σχολιαστές που «ξέρουν να αναλύουν τις διαθέσεις και τις ορέξεις των αφεντικών τους», το λογοτεχνικό εγχείρημα της Μαύρης Αυγής, γραμμένο εν βρασμώ, με πόνο ψυχής μα και χιούμορ, είναι ένα αξιανάγνωστο αστυνομικό μυθιστόρημα για τη σημερινή Ελλάδα.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ